autor: Ziemowit Sokołowski
Przy tym szlaku znajdują się porty rybackie Przytór, Karsibór i Lubin, przystań żeglarska Łunowo a także inne specjalistyczne budowle portowe. Poza przystanią stricte żeglarską o nazwie Łunowo i niewielką mariną w Przytorze, jachty cumują okazyjnie również w portach rybackich.
Długość szlaku żeglownego na Starej Świnie wynosi 8,2 M (15,2 km). Cała trasa składa się z 2 różnorodnych części, usytuowanych względem siebie prawie pod kątem prostym. Część północna rozciąga się na przestrzeni 2,6 M (4,8 km) od północnego cypla wyspy Mielin do mostu drogowego w Karsiborze. Szerokość cieśniny na tym odcinku wynosi od 250 m w części południowej, 360-400 m w części środkowej, do ok. 600 m w części północnej. Głębokości są bardzo zróżnicowane. Przy brzegu wklęsłym wynoszą 5-10 m natomiast przy wschodnim brzegu wyspy Mielin, w pasie o szerokości ok. 280 m rzadko przekraczają 2 m. Dominantą widokową po stronie zachodniej, jest długa na ok 3 km wyspa Mielin. Jej szerokość jest zróżnicowana od 40 do blisko 400 m. Wyspa, po jej odpowiednim zagospodarowaniu oraz zapewnieniu dostępu od strony Łunowa, może stanowić dużą atrakcję turystyczną. Wschodni brzeg cieśniny (od jego połowy długości) ma typową zabudowę stoczniowo – portową.
Diametralnie odmiennie przedstawia się sytuacja na odcinku wschodnim Cieśniny Starej Świny – od mostu drogowego do przesmyku łączącego jezioro Wicko Wielkie z Zalewem Szczecińskim o długości 5,6 M (ok. 10,3 km). Jego otoczenie stanowią liczne, lecz nisko położone nad wodą wysepki oraz kręte cieki wodne, stwarzające unikalny krajobraz. Szerokość Starej Świny, w jej części zachodniej osiąga ok 340 m w części środkowej do 750 m i w części wschodniej blisko 150 m.
Rozpatrując ruch jednostek pływających z zachodu na wschód, szlak żeglowny rozpoczyna się przy moście drogowym łączącym południowy skraj wyspy Wolin z Półwyspem Mielinek na wyspie Karsibór. Most o długości 370 m i szerokości zaledwie 4,2 m obsługujący wahadłowy, jednokierunkowy ruch drogowy do miejscowości Karsibórz, posiada prześwit pionowy 4,5 m – przy średnim stanie wody.
Płynąc szlakiem żeglownym w kształcie wydłużonej litery S, pozostawiamy po lewej burcie pokryte roślinnością łąkową, okresowo zalewane wyspy: Koprzywskie Łęgi, Wydrzą Kępę, Warnie Kępy, Wołczą Kępę, Lądko i Wiszową Kępę. Po prawej burcie miniemy kolejno: Wyspy Bielawki, Karsiborską Kępę, Zajęcze i Lisie Łęgi, Wielki i Mały Krzek oraz kilka mniejszych wysepek bez znanej mi nazwy. Wschodni wylot opisywanego szlaku łączy się w SE części jeziora Wicko Wielkie z trasą żeglowną prowadzącą do Lubina, Wapnicy i Zalesia oraz w przeciwnym kierunku – na Zalew Szczeciński. Ze Starą Świną połączonych jest wiele płytszych i węższych cieków co sprawia, że ten obszar nazywany jest „Archipelagiem 44 Wysp”.
Głębokości naturalne w przeważającej części opisywanego szlaku są dosyć znaczne – przekraczają 5 i więcej metrów. Jedynie w zachodniej części, pomiędzy mostem a Bielawkami występują wyraźne spłycenia co sprawia, że dopuszczalny jest ruch jednostek o max zanurzeniu 2,5 m.
Do chwili przekopania Kanału Piastowskiego (w 1890 r. ówczesna nazwa; Kaiserfahrt), była to najkrótsza trasa łącząca Szczecin z morzem. Jednak z powodu małych naturalnych głębokości Cieśnin Świny i Dziwny, większe statki morskie musiały korzystać z najdłuższej lecz zarazem najgłębszej trasy przez Cieśninę Piany.
Jeszcze po ostatniej wojnie – zanim zbudowano niskowodny most do Karsiborza (ukończony w 1966 r), na Starej Świnie odbywał się ruch małych statków pasażerskich. Znajdowały się tam 4 o drewnianej konstrukcji nabieżniki (8 staw). Obecnie przepływać tą trasą (oznakowaną pławami), mogą: łodzie rybackie, większość jachtów motorowych oraz jachty żaglowe z kładzionymi masztami.
Tuż przy moście, ale od strony południowej znajduje się duży, betonowy basen, który od 1944 r stanowił bazę okrętów podwodnych 4 Szkolnej Flotylli Kriegsmarine ze Szczecina. Bazowały tam również kutry torpedowe. Obok basenu są pozostałości dawnej hali warsztatowej obsługującej te okręty. Po wojnie, w basenie cumowały różne jednostki pływające – głównie barki odrzańskie, obsługujące port w Świnoujściu. Aktualnie, basen jest zdewastowany i wyłączony z eksploatacji.
Podejście: od toru wodnego prowadzącego z Zalewu Szczecińskiego, (od „Bramy Torowej-3”) do portów i przystani: Lubin, Wapnica, Zalesie i Wicko jest następujące. Po minięciu prawą burtą pławy lewym trawersie pławy „6”, należy skręcić w prawo i trzymać kurs na główkę lewego falochronu w Lubinie. Falochron północny posiada stałe, zielone światło. Głębokości na wejściu, powyżej 2,5 m.
Zgodnie z Zarządzeniem Nr 3 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie, w skład infrastruktury zapewniającej dostęp do szlaku na Starej Świnie wchodzą m in: stałe i pływające znaki nawigacyjne oznakowujące tory wodne.
Do portu w Lubinie, przystani w Wicku i Zalesiu należą następujące obiekty:
I. Tory wodne wraz z związanymi z ich funkcjonowaniem obiektami, urządzeniami i instalacjami; a) od mostu drogowego na Starej Świnie do pławy „SW-15” o długości 10,46 km, szerokości w dnie 50 m
i głębokości 2,5 m
b) od III Bramy Torowej do pławy „SW-15” o długości 20,66 km, szerokości w dnie 30 m i głębokości 3m
c) od pławy „SW-15” do pław „7 i 8” (Wicko, Wapnica) o długości 2,33 km, szerokości w dnie 30 m
i głębokości 2 m.
d) od pław „7 i 8” do do Zalesia o długości 2 km, szerokości w dnie 30 m i głębokości 2 m.
II. Stałe i pływające znaki nawigacyjne:
a) Zalesie, (przejście Świną i Starą Świną);
– światło sektorowe 1 szt,
– pławy świetlne 5 szt,
– pławy nieświecące 17 szt.
b) (Zalesie od strony Zalewu Szczecińskiego);
– światło sektorowe Bramie Torowej 3 – 1 szt,
– pławy świetlne 4 szt,
– pławy nieświecące 10 szt,
– nabieżnik świetlny Lubin 2 stawy,
c) port Lubin, zielone światło na głowicy falochronu;
Najbardziej okazałym znakiem nawigacyjnym u wejścia do jeziora (zatoki) Wicko Wielkie jest świetlny Nabieżnik Lubin. Stanowią go 2 białe kratownicowe stawy wyznaczające kierunek 299,8º. Górna stawa ma znak szczytowy w kształcie białego rombu. Wzniesienie świateł nad średni poziom morza wynosi dla stawy dolnej 34 m a dla stawy górnej 52,8 m. Charakterystyka świateł; okres 8 s, (1)+1+(1)+5 s. Zasięg świateł wynosi 5 M (9,3 km). W najbliższym czasie, przewidziana jest budowa mariny o pojemności ok 200 jachtów. Jej realizacja nastąpi po zmodernizowaniu Kanału Wapnica.
Załączona galeria zdjęć przedstawia fragmenty portów i przystani, charakterystyczny krajobraz oraz niektóre znaki nawigacyjne.
