Darłowo – Opis

Latarnia morska Darłowo zbudowana została u nasady falochronu wschodniego u ujścia Wieprzy do Morza Bałtyckiego. Miała ona za zadanie wskazywać żeglarzom bezpieczne wejście do portu w Darłowie. Latarnia znajduje się właściwie w Darłówku Wschodnim, które jest obecnie znaną miejscowością wypoczynkową, a port w Darłowie służy głównie rybakom i żeglarzom.

Rozwój portu w Darłowie związany był z rozwojem grodu, który prawa miejskie uzyskał w 1270 r. O randze miasta świadczy fakt, że w 1412 r. stało się ono samodzielnym członkiem związku miast hanzeatyckich. Gród był najpierw warownią, a dopiero później ważnym ośrodkiem handlowym. Ponieważ handel odbywał się również drogą morską, to w miarę jego rozwoju musiał rozwijać się również darłowski port. Na pocz. XV w. port w Darłowie przeżywał pomyślny rozwój handlowy, który został jednak zahamowany w 1 poł. XVII w. na skutek działań wojny trzydziestoletniej (16181648). Dopiero państwo pruskie, które wchłonęło Darłowo po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, podniosło rangę portu w tej miejscowości.

Stopniowo port nabierał coraz większego znaczenia, ruch statków wzmagał się. Konieczne stało się zapewnienie bezpieczeństwa statkom poruszającym się po drogach wodnych a możliewe jest to dzięki zastosowaniu odpowiedniego systemu znaków dziennych i świetlnych. Pierwsza wzmianka o latarni morskiej w Darłowie pochodzi z 1715 r., kiedy zarządzono ustawienie świateł po obu stronach ujścia Wieprzy (F. Böhmer, Geschichte der Stadt Rügenwalde, Szczecin 1900). Jednak dokładnych danych o pierwszym świetle latarni nie ma.
Wiadomo natomiast, że w 1885 r. u nasady falochronu wschodniego zbudowano parterową, niedużą stację pilotów. Budynek ten wzniesiono z czerwonej licowanej cegły, od południa przylegała do niego kwadratowa wieża. Na drugim piętrze stacji znajdował się pokój dyżurnego pilota, którego zadaniem było obserwowanie redy i obsługa latarni wskazującej swoim światłem drogę do portu. Lampa wraz z soczewką IV klasy umieszczona była w oknie na wysokości 12,2 m. Świeciła ona światłem stałym, czerwonym o zasięgu 6 Mm.
W 1899 r. w urządzeniu świetlnym wymieniono soczewkę, wstawiając o dwie klasy lepszą cylindryczną, katadioptryczną. Natomiast z opisu świateł wiemy, że w 1904 r. zmieniono charakterystykę światła. Latarnia świeciła już innym światłem – białym, przerywanym.

Chcąc zwiększyć zasięg światła latarni, w 1927 r. podwyższono wieżę o jeszcze jedną kondygnację, nad którą zbudowano laternę z białą stalową kopułą, otoczoną galeryjką. Całkowita wysokość latarni wynosiła teraz 22 m. W laternie umieszczono optykę pryzmatyczną, tarczową złożoną z trzynastu segmentów. W optyce zamontowany został zmieniacz na dwie żarówki, każda po 1000 W. Budynek latarni dotrwał w takim stanie do czasów dzisiejszych.

W 1996 r. przeprowadzono modernizację sposobu zasilania źródła światła, zapewniając nieprzerwane świecenie latarni, nawet przy braku zasilania elektrycznego, na okres jednego tygodnia. Od tej chwili źródłem światła jest żarówka halogenowa o mocy 100 W, umieszczona w automatycznym, sześciożarówkowym zmieniaczu. Optyka pozostała niezmieniona. Nieprzerwane świecenie latarni zapewnia rezerwowe zasilanie z baterii akumulatorów (tzw. buforowe), które w razie zaniku napięcia, automatycznie się załącza. Zmieniono również dotychczasową charakterystykę świecenia: 1+2+1+11=15 s, na charakterystykę o tym samym okresie świecenia, ale o dłuższym czasie świecenia pomiędzy przerwami: 2+2+2+9=15 s.

Latarnia morska w Darłowie przez swoje usytuowanie narażona jest na wyjątkowo niesprzyjające warunki atmosferyczne. W czasie sztormów, pomimo silnych umocnień falochronu, woda zalewa nieraz cały budynek, a zimą lodem skute są całe ściany północne. Dlatego też ścianę od strony morza, wykonaną tak jak inne ściany z cegły ceramicznej, w okresie późniejszym dodatkowo obmurowano kolejną warstwą cegły i pokryto cementowo-wapiennym tynkiem. Łączna grubość ściany północnej po tym wzmocnieniu wynosi 54 cm. Jednak działanie wody morskiej jest bardzo szkodliwe i mury uległy takiemu zawilgoceniu i zasoleniu, że przed wykonaniem remontu kapitalnego budynku nie można było udostępnić latarni do zwiedzania.
W latach 60. XX w. dobudowano do budynku latarni od strony wschodniej dodatkowe pomieszczenie z przeznaczeniem na pokój dla pracowników przyjeżdżających do latarni w celu przeprowadzania prac remontowych. Przybudówka wykonana w stylu latarni jest niepodpiwniczona i nie zmienia ogólnego kształtu latarni.

W 1997 r. Urząd Morski w Szczecinie opracował dokumentację remontu kapitalnego latarni morskiej Darłowo, który częściowo został wykonany w 1998 r. Remont polegał na osuszeniu murów latarni oraz wzmocnieniu ściany północnej poprzez obłożenie jej warstwą cegły klinkierowej. W budynku wymieniono instalację elektryczną, wodną i kanalizacyjną, wyremontowano dach, wymieniono stolarkę okienną i drzwiową oraz poprawiono warunki socjalne latarników. Niestety, nie przeprowadzono remontu zewnętrznego budynku i wieży, przez co ściany nadal nasiąkają wilgocią. W 1999 r. na skutek zmian w administracji morskiej latarnia została przekazana w zarząd Urzędu Morskiego w Słupsku. Jednak działania członków Stowarzyszenia Miłośników Latarń Morskich spowodowały, że po remoncie klatki schodowej w wieży budynku, latarnia została w sierpniu 2000 r. udostępniona zwiedzającym. Od tego momentu turyści, tłumnie odwiedzający latem okolice Darłowa, mogą podziwiać zarówno latarnię morską, jak i piękne widoki po wejściu na galeryjkę widokową wieży latarni.

Należy też cieszyć się, że architektura latarni pozostała nie zmieniona od chwili jej powstania oraz z tego, iż nikomu nie przyszło na myśl rozebranie obiektu, tak jak postąpiono w 1978 r. ze sławnym w całej Europie zabytkowym mostem zwodzonym, łączącym Darłówko Wschodnie z Zachodnim. Most ten przed rozebraniem i wywiezieniem był jednym z czterech takich drewnianych mostów w Europie, a jedynym czynnym. Amatorski obraz mostu można podziwiać obecnie w latarni morskiej.

Aby dojechać do latarni morskiej, w Darłowie należy kierować się w stronę Darłówka Wschodniego. Gdy już tam będziemy, musimy dotrzeć do mostu zwodzonego, a stamtąd iść wschodnim brzegiem Wieprzy w kierunku morza. U nasady falochronu zobaczymy przycupnięty czerwony budynek z białą wieżą to właśnie będzie nasza latarnia morska. Dojść do niej można też z Darłówka Zachodniego, przechodząc przez most zwodzony, jeżeli akurat nie zostanie on rozsunięty, przepuszczając wpływające lub wypływające z portu łodzie.

Zmiany w 2023 r.

Na podejściu do portu w Darłowie, nastąpiła istotna zmiana w dziedzinie lokalizacji stałego, świetlnego oznakowania nawigacyjnego.
Otóż światło nawigacyjne dotychczasowej latarni morskiej w Darłówku, zostało zainstalowane w innym miejscu. Tym nowym miejscem jest część dachowa apartamentowca „Marina Royale”. Położenie geograficzne 54º 26.4 N, 16º 22.6 E. Charakterystyka światła: Lfl(2) W 15 s – 2+(2)+2+(9). Wzniesienie białego światła nawigacyjnego Wynosi 31 m npm, nominalny zasięg 15 mil morskich (27,8 km).
Równocześnie, na wieży dawnej latarni morskiej zainstalowano światło sektorowe, emitujące 3 kolory zielony (G), biały (W) i czerwony (R) w sektorach: 107,6º-G-110,6º-W-113,6º -R-116,6º. Wzniesienie światła sektorowego wynosi 20 m npm, a jego zasięg 3 mile morskie (5,5 km).
Powyższe podano na podstawie Wiadomości Żeglarskich (Notices To Mariners) nr 38, z 22.09. 2023.
Zatem światło nawigacyjne darłowskiej latarni morskiej uległo przemieszczeniu o około 130 m w kierunku zachodnim i teraz znajduje się po przeciwnej stronie kanału portowego, przy Falochronie Środkowym. Za to do darłowskiego Bosmanatu Portu, jest stamtąd całkiem blisko.
Laterna stanowiąca zwieńczenie wieży poprzedniej latarni została umieszczona na apartamentowcu wraz z całym dalekosiężnym układem optycznym. Natomiast w jej miejscu zainstalowano opisane wcześniej światło sektorowe, spełniające rolę światła prowadzącego. W rezultacie wyrazistość oznakowania nawigacyjnego do portu poprawila się, a to może tylko cieszyć.
Opisane zmiany ilustrują załączone fotografie.