Latarniowce na Zalewie Szczecińskim

Ziemowit Sokołowski

    W latach 1858-1925, w systemie oznakowania nawigacyjnego na Zalewie Szczecińskim uczestniczyły również latarniowce. Cztery z nich zakotwiczone były w akwenie Wielkiego Zalewu, a piąty na Małym Zalewie Szczecińskim.

    Miejsca kotwiczenia określano jako „stacje” z dodatkiem miejscowej nazwy, którą przyjmowały znajdujące się tam latarniowce. Tak więc latarniowiec dyslokowany na inną stację – zmieniał również swoje imię.

    Stacja Woitzig znajdowała się w obszarze pomiędzy Wielkim a Małym Zalewem Szczecińskim. Stacja Kaiserfahrt usytuowana była po wschodniej stronie wejścia do tego kanału (obecnie Kanał Piastowski). Stacja Kriks – na szerokości geograficznej Półwyspu Rów – na trasie do małych portów i przystani usytuowanych nad Jeziorem Wicko. Stacja Swantewitz pomiędzy Trzebieżą a Wyspą Chełminek. Stacja Elb und Bock w północno zachodniej części Małego Zalewu Szczecińskiego. Przybliżone usytuowanie stacji na Wielkim Zalewie Szczecińskim ukazane jest na tle fragmentów współczesnej mapy morskiej.

    Nasi koledzy z hamburskiego Stowarzyszenia Miłośników Morskich Znaków Nawigacyjnych (pp. Behr i Staack) przysłali nam fragmenty archiwalnej dokumentacji niemieckiej na ten temat oraz wizerunki latarniowców Swantewitz II i III oraz Woitzig. Znajdują się one w załączonej galerii zdjęć.

    W porównaniu z opisanymi wcześniej latarniowcami amerykańskimi, angielskimi i niemieckimi jednostkami morskimi – ich zalewowe odpowiedniki prezentowały się skromnie. Nic dziwnego, pracowały przecież na bardzo płytkich akwenach. Ich długość całkowita nie przekraczała 17 m, szerokość 4,5 m, a zanurzenie 1,8 m. Wzniesienie głównego światła nawigacyjnego oscylowało ok 10 m nad poziom wody. Starsze jednostki były konstrukcji drewnianej. Miały 3-osobowe załogi. W razie zagrożenia naporem kry lodowej, chroniły się w portach. W miarę rozbudowy nowocześniejszego systemu stałego oznakowania nawigacyjnego na Zalewie Szczecińskim, latarniowce były stopniowo wycofywane z eksploatacji.

    Więcej interesujących informacji na ten temat można uzyskać w książce „Morskie drogowskazy polskiego wybrzeża” – wydawnictwo Fundacji Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk 2011. Autorami tej publikacji są: Antoni Komorowski, Iwona Pietkiewicz i Adam Szulczewski.