Niemcy – nasi najbliżsi sąsiedzi

Autor: Ziemowit Sokołowski

    Zachodnia część Pomorza ma bardzo bogatą i burzliwą historię. Początkowo znajdowała się pod władaniem: plemion germańskich i słowiańskich. W późniejszych czasach poszczególne jego części stawały się domenami Księstwa Zachodniopomorskiego, Królestwa Szwecji, Królestwa Danii, pod okupacją Francji (czasy napoleońskie), Królestwa Prus, Rzeszy Niemieckiej, pod okupacją Armii Czerwonej, oraz we władaniu NRD i PRL. Obecnie jako Pomorze Przednie /Vorpommern/ i Pomorze Zachodnie znajduje się w granicach RFN i Polski.
    Zachodnia Polska graniczy na morzu z Danią, Szwecją i Niemcami. Federalny Rząd Niemiec administruje przylegającymi do lądowych granic tego państwa, nadmorskimi obszarami Morza Północnego (wraz z przybrzeżnym Morzem Wattowym) oraz nadbrzeżnymi obszarami Bałtyku. Dla umożliwienia bezpiecznej żeglugi na tych akwenach, w okresie wieków – został stopniowo rozbudowany, bardzo złożony system oznakowania nawigacyjnego. Dokładny opis tego systemu, można znaleźć w odpowiednich wydawnictwach nautycznych. Tematem obecnym, są znacznie bliższe obszary zawarte pomiędzy granicą państwową pomiędzy RP i RFN na Małym Zalewie Szczecińskim (Kleines Stettiner Haff) – a Zatoką Greifswaldzką (Greifswalder Bodden). Patrząc w stronę zachodnią – jest to nasze „najbliższe sąsiedztwo”. Poza wymienionymi wcześniej Małym Zalewem Szczecińskim oraz Zatoką Greifswaldzką, mamy tu do czynienia z Jeziorem Nowowarpieńskim (Neuwarper See), Cieśniną Piany (Peenestrom), Zatoką Achterwasser (Zatoka Uznamska), Zatoką Krumminer Wiek oraz Zatoką Usedomer See (Jezioro Uznamskie). Hydrologia tego obszaru jest nader skomplikowana. Upraszczając zagadnienie do minimum: temat odnosi się do wód okalających Wyspę Uznam (Usedom) – z pominięciem wyspy Rugii (Rügen) i dalszych, zachodnich nadmorskich obszarów niemieckich.

    W okresie wczesnego średniowiecza, te nadmorskie obszary Bałtyku – aż do Półwyspu Jutlandzkiego, zamieszkiwane były przez plemiona zachodniosłowiańskie. Z tego względu niektóre nazwy geograficzne podaję również we wcześniejszym (słowiańskim) brzmieniu. W tym okresie dziejów, sąsiadujące ze sobą plemiona słowiańskie, germańskie i ich skandynawscy pobratymcy, toczyły ze sobą liczne walki i zawierały przymierza. Nie zawsze odbywało się to w ramach związków plemiennych. Gwałtowne i gruntowne zmiany nastąpiły w czasach chrystianizacji. Ludzie wierni dawniejszym tradycjom i wierzeniom, tracili mienie a często i życie pod naporem wyznawców nowych porządków. Dzisiaj nazwalibyśmy to zjawisko ludobójstwem na tle religijnym. Wówczas jednak, było to chwalebne szerzenie „jedynie słusznej wiary”. Gorliwość głosicieli nowej wiary była tym większa, że oprócz łupów wojennych mieli obiecane znacznie lepsze „życie po życiu” oraz poparcie kolejnych Papieży. To były ważkie argumenty. Ci, którzy faktycznie lub pozornie pogodzili się z nową rzeczywistością, przetrwali. Ceną, jako przyszło im zapłacić za ten stan (oprócz nowych podatków na rzecz Kościoła)– była utrata tożsamości. Postępująca germanizacja, stała się już tylko kwestią czasu.

    Nad  Małym Zalewem Szczecińskim usytuowane są porty: Altwarp (Stare Warpno), Ueckermünde (Wkryujście), Karnin, Mönkebude, Usedom (Uznam) i Kamminke (Kamionka) oraz znajdujące się w tych portach przystanie pasażerskie, rybackie i jachtowe. W portach bazują motorowe łodzie rybackie, małe statki pasażerskie i jachty wszelkich typów. Na akwenie odbywa się ożywiony ruch tych jednostek pływających a ponadto; niewielkich statków żaglowych oraz statków towarowych i pasażerskich („river cruiserów”) zmierzających do i od Stralsundu (Strzałowa) – usytuowanego nad Cieśniną Strelasund oddzielającą Rugię od lądu stałego. Główny tor wodny przebiegający środkiem Małego Zalewu w kierunku E –W i oznaczony jest pławami. Od tego toru odgałęziają się oznakowane bojami, tory podejściowe do poszczególnych portów. Również pławami i dalbami oznaczona jest granica pomiędzy RP a RFN na Zalewie Szczecińskim i Jeziorze Nowowarpieńskim. W cyklach 5 – letnich, naprzemian –  urzędy morskie z Polski i Niemiec ustawiają te pławy wiosną i zdejmują je przed okresem zimowym. Przybrzeżne odcinki granicy po obydwóch stronach zalewu, oznakowują nabieżniki graniczne „Kamminke” i „Altwarp” Sześć nieświecących dalb granicznych na Jeziorze Nowowarpieńskim utrzymywanych jest przez Straż Graniczną, siódma (świetlna) obsługiwana jest na przemian przez Urzędy Morskie Polski i Niemiec. Za linią dalb granicznych na Jeziorze Nowowarpieńskim (Zatoce Nowowarpieńskiej) znajduje się niewielka wysepka Riether Werder (Ostrów) o powierzchni 0,83 km² z pozostałościami zabudowań gospodarczych i niewielką przystanią. Obecnie jest tam rezerwat ptaków wodnych i błotnych.
    Największym portem na Małym Zalewie jest Ueckermünde Jest to główny ośrodek żeglarstwa niemieckiego na tym akwenie. Na terenie portu usytuowane są m in. 3 przystanie żeglarskie o łącznej pojemności ponad 400 miejsc postojowych, wyposażone we wszystkie niezbędne media i urządzenia nieodzowne dla żeglarzy. Największe głębokości przy obiektach hydrotechnicznych portu wynoszą od 2 do 3,5 m. Port może obsługiwać jachty o długości do 20 m. Na terenie miasta znajduje się drogowy most zwodzony. Charakterystycznym znakiem nawigacyjnym w kształcie latarni morskiej, jest budowla umieszczona w 2000 r. na falochronie zachodniego brzegu, przy ujściu rzeki Uecker (Wkry) do zalewu. Jest to biała cylindryczna wieża z czerwoną laterną i galeryjką. Wysokość białego światła =11 m npm a jego zasięg 13 mil morskich. Okres świecenia wynosi 6 s. Położenie geograficzne znaku: 53°45,2’N 14°04,3’E. Na wieży widnieje herb miasta. Z Ueckerműnde wypływają małe statki pasażerskie, do pobliskich małych portów usytuowanych w niemieckiej i polskiej części Zalewu Szczecińskiego oraz do Świnoujścia.
Inne mniejsze, śródlądowe trasy turystyczne w rejonie południowego brzegu Małego Zalewu (Kleines Haff), to ujściowe odcinki rzeki Uecker i rzeki Randow (Rzędowa).
    Przyjmując za centrum Małego Zalewu Szczecińskiego pozycję 53°49’N, 14°08’E, to długość drogi wodnej do Bałtyku (Zatoki Greifswaldzkiej) przez Cieśninę Piany wyniesie około 36 mil morskich. Na tej trasie spotyka się mosty zwodzone, stanowiące pewne utrudnienie w żegludze. Krótszą trasą prowadzącą do Bałtyku (Zatoka Pomorska) jest szlak żeglowny przez północno – zachodnią część Wielkiego Zalewu Szczecińskiego i Kanały Piastowski oraz Mieliński – około 20 mil morskich. Dodatkowym walorem tej drogi wodnej jest to, że nie ma tu mostów. Jest to zatem trasa krótsza i dogodniejsza. Po ratyfikowaniu Układu w Schengen, wiele niemieckich jachtów i statków pasażerskich porusza się tą trasą. 
W żegludze korzysta się wówczas z polskiego oznakowania nawigacyjnego. Głównymi elementami tego oznakowania są: światło sektorowe umieszczone na zachodniej stawie Bramy Torowej 2, pławy na zalewie, Brama Torowa 1, oznakowanie nawigacyjne kanałów oraz oznakowanie nawigacyjne w porcie Świnoujście z tamtejszą latarnia morską włącznie. Wymienione powyżej światło sektorowe spełnia w tym przypadku rolę światła kierunkowego. Należy żeglować w jego białym sektorze. Wejście w sektor czerwony lub zielony, oznacza zejście z osi toru wodnego. Wynika stąd konieczność korekty kursu.
    Cieśnina Piany, pod względem administracji państwowej znajduje się na obszarze odpowiednika naszego powiatu, o nazwie Ostvorpommern (Wschodnie Pomorze Przednie). Do czasów zbudowania Kaiserfahrt (Cesarskiej Drogi Wodnej) przez Cieśninę Świny – w latach 90-tych XIX w, była to jedyna trasa dostępna dla dużych (jak na te czasy) statków – łącząca port w Szczecinie z Bałtykiem. Małe statki mogły nadal korzystać z płytkich Cieśnin Świny i Dziwny. Południowa linia brzegowa Wyspy Uznam oraz Zatoki Greifswaldzkiej jest bardzo rozwinięta. W pobliżu nich oraz przy wybrzeżu lądu stałego, występują liczne zatoki i mielizny. Wymóg zapewnienia bezpiecznego dostępu do wielu portów i przystani na tych akwenach, wymusił zastosowanie rozwiniętego systemu oznakowania nawigacyjnego. Najkrótsza trasa żeglowna pomiędzy Nowym Warpnem w Polsce a portami Freest i Peenemünde (Pianoujście) w pobliżu Zatoki Greifswaldzkiej wynosi ok. 44 mil morskich (81 km). Aktualnie, użytkuje się tu 21 nabieżników, światła sektorowe oraz około 120 pław (świetlnych i nieświecących). Do tego należy dodać światła nawigacyjne 3 mostów zwodzonych. oraz światła nawigacyjne w samych portach. Nabieżnik jest to najczęściej zestaw 2 staw (zazwyczaj ażurowych wież różnej wysokości) ze światłami lub bez, wytyczających m in. prostoliniowe odcinki toru wodnego. Pomiędzy nabieżnikami stosowane są często światła sektorowe wskazujące, w którym momencie należy zrobić zwrot i przejść z jednego nabieżnika na następny. Światła na nabieżnikach obsługujących tor wodny, spełniają rolę świateł prowadzących (leading lights). 
Charakterystycznym obiektem, przypominającym z wyglądu latarnię morską  jest Wieża Pilotów z masztem sygnałowym, usytuowana w pobliżu zniszczonego kolejowego mostu zwodzonego Karnin w poz. 53°50,7’N, 13°52,1’ E. Most ma zostać odbudowany. Skróci to czas podróży koleją z Berlina do Świnoujścia do ok. 2 godzin. Dzięki temu berlińscy amatorzy pobytu nad najbliższym morzem – będą mogli uniknąć korków drogowych na zadbanych lecz wąskich drogach, znajdujących się na Wyspie Uznam.
    Zwodzony most drogowy w miejscowości Zecherin, został zbudowany w ciągu drogi nr 110, Jest jednym z dwóch mostów łączących Wyspę Uznam ze stałym lądem. Przęsło żeglowne ma szerokość 18 m i wysokość 5 m (w stanie zamkniętym) nad średni poziom morza. Umożliwia to płynny ruch niewielkich jednostek pływających oraz jachtów żaglowych ze składanymi masztami. Pozostałe muszą czekać na otwarcie mostu, które ma miejsce 5 razy na dobę. Przęsło żeglowne jest oznakowane znakami dziennymi oraz światłami.
Kolejowo – drogowy most zwodzony Wolgast Peenebrücke stanowi północne połączenie wyspy ze stałym lądem. Został zbudowany w ciągu drogi nr 111 oraz linii kolejowej obsługującej wyspę Uznam. Charakterystycznym elementem konstrukcyjnym tego mostu jest wielka przeciwwaga przęsła zwodzonego. Szerokość przęsła żeglownego wynosi 30 m a jego wysokość 5,2 m powyżej średniego stanu morza. Zależnie od pory roku, most jest otwierany 5-6 razy na dobę. Światła nawigacyjne są umieszczone na dalbach przed mostem. Obydwa mosty mają stalową konstrukcję i pomalowane są na kolor niebieski.

    Od ujścia rzeki Peene (Piany) do Peenestrom (Cieśniny Piany)- w kierunku zachodnim, rozciąga się interesujący pod względem turystycznym śródlądowy szlak żeglowny, wykorzystujący nurt Piany i jej dopływu rzeki Trebel. Długość tego szlaku wynosi około 150 km (81 mil morskich). Przy rzece znajdują się zabytkowe miasta takie jak np. Anklam (Nakło), Jarmen (Jaromir), Loitz (Łozice) i Demmin (Dymin). Powyższe trasy oznakowane są śródlądowymi znakami żeglugowymi. W przeszłości pływały tędy holowniki parowe i barki (również polskie) – nawet o kilkusettonowej nośności.
    Największym portem w Cieśninie Piany jest Wolgast (Wołogoszcz). To stare hanzeatyckie miasto posiada wiele interesujących zabytków. Oprócz budowli stricte portowych znajduje się tu stocznia, przystań żeglarska i pasażerska oraz muzeum morskie. Jednym z cenniejszych, muzealnych zabytków techniki jest parowy prom kolejowy o nazwie Stralsund. Towarzyszy mu mały, również zabytkowy holownik o imieniu Steppke. Żałować należy, że podobna jednostka s/s Gryfia pracująca w szczecińskiej stoczni remontowej o tej samej nazwie, została sprzedana jako złom. Z licznej floty parowców pracyjących ongiś w Szczecinie nie ocalał żaden. 
    Panoramę miasta i portu najlepiej zobaczyć można z 40 m punktu widokowego usytuowanego na 50 m wieży St. Petri –Kirche (kościoła św. Piotra). Aby to osiągnąć, trzeba rzedtem pokonać 184 stopnie prowadzące na wieżę. Zapewniam, że widok – wart jest tego wysiłku! Osobliwością zwieńczenia wieży jest to, że zamiast tradycyjnego krzyża znajduje się tam…kogut.
Innym interesującym portem jest Peenemünde, usytuowane przy północnym krańcu cieśniny. Port obsługuje miejscowy ruch turystyczny, rybołówstwo i w ograniczonym zakresie żeglarstwo. Statki wycieczkowe przewożą turystów m in na pobliskie morskie wyspy Ruden i Greiswalder Oie. W bezpośredniej bliskości portu usytuowane jest lotnisko, którego 2,5 km długości pas startowy kończy się na brzegu Zatoki Greifswaldzkiej. W okresie wojny istniały tu wielkie zakłady produkujące broń rakietową, w tym V-2. Obecnie w bydynku byłej elektrowni, znajduje się muzeum techniki rakietowej z tamtych i pożniejszych czasów. Inną interesującą ekspozycją jest były radziecki podwodny okręt rakietowy, oznaczony obecnie jako U-461. Była to 100 m długości i o 4 tys. T wyporności jednostka typu K-24 (Juliet –class w/g oznaczenia NATO). Oprócz rakiet, okręt był uzbrojony również w torpedy. Peenemünde jest połączone linią kolejową przebiegającą wzdłuż całej wyspy Uznam – ze Świnoujściem. Poprzez Wolgast ta linia kolejowa, ma połączenie z niemiecką siecią kolei państwowych. 
    Wzdłuż Cieśniny Piany oraz w przylegających do niej zatokach, istnieją również inne małe porty i przystanie żeglarskie. Największą, o europejskim standardzie mariną jest Kröslin, na południe od portu Freest. Pojemność jej linii cumowniczej wynosi około 500 jachtów. Od kilku lat daje się zauważyć wzrastająca aktywność rzecznych, kabinowych statków pasażerskich (river cruiser-ów) w Cieśninie Piany. Są to stosunkowo długie (80-90 m), lecz o niewielkim zanurzeniu (ok. 1,1 m) i max 4 m wysokości jednostki śródlądowe, mogące uprawiać również żeglugę zatokową. Posiadają wysoki 4 –gwiazdkowy standard wyposażenia. Portem „wyjścia” lub portem „docelowym”, zależnie od rozpatrywanego kierunku rejsu są niemieckie porty w Stralsundzie i Berlinie. Rejs na trasie Berlin – Stralsund trwa 7 dni. Portem etapowym na tej trasie jest zazwyczaj Szczecin a niekiedy również porty w Wolinie i Trzebieży. Armatorem tych jednostek jest m in. Scylla Tours – Basel z siedzibą w Szwajcarii. Statki tego armatora przewożą pasażerów na śródlądowych szlakach Europy od Morza Północnego do Śródziemnego oraz od Bałtyku do Morza Czarnego. Zawijają również do portów morskich.

    Zatoka Greifswaldzka (Gryfijska) mającą powierzchnię ok. 514 km² posiada niewielką średnią głębokość ok. 5,6 m oraz maksymalną rzędu 13,5 m. Szerokość wejścia do Zatoki Greifswaldzkiej wynosi około 6,3 mili morskiej (6,3 M). Jej największa rozciągłość w kierunkach 199°-161° to 14 M a w kierunkach 290°-070° 13,2 M. Północną granicę zatoki stanowi wyspa Rugia, zaś wschodnią – linia prosta łącząca Przylądek Sűdperd na Rugii z wyspą .Ruden. 
    Nazwa zatoki wywodzi się od gryfa (niem. Der Greif) – legendarnego stworzenia o głowie i skrzydłach orła i reszcie ciała w kształcie lwa. Gryf był herbem – posiadającej słowiańskie korzenie, książęcej rodziny Gryfitów. Istniejące od XIII w. do XVII w. Księstwo Zachodniopomorskie sięgało od Demmin (Dymina) i Damgarten (Dębogóry) na zachodzie, po Sławno i Bytów na wschodzie. Gryf występuje również jako główny motyw heraldyczny w wielu herbach miast pomorskich. Przez kilka wieków, obszary dzisiejszego Kraju Związkowego Meklemburgii – Pomorza Przedniego były słabo rozwinięte gospodarczo. Szczególnie w stosunku do zachodniej części Niemiec. Podobno wybitny niemiecki mąż stanu Otto von Bismarck (1815-1898) miał się wyrazić; (…) gdy kiedyś nastąpi koniec świata, to w Meklemburgii dowiedzą się o tym fakcie …ze 100 letnim opóźnieniem.
Na wodach Zatoki Greifswaldzkiej znajdują się wyspy Vilm, Koos i Ruden. Od tej ostatniej, w kierunku wschodnim, rozpościera się Zatoka Pomorska. Na tych wyspach oraz na Greifswalder Oie (Święty Ostrów) znajdują się różnorodne rezerwaty przyrodnicze. Obecna nazwa „Greifswalder Oie” oznacza – Wyspa Greifswaldzka. Faktycznie, wyspa należała przez pewien czas do tego miasta. 
W akwenie zatoki na podejściach do Cieśniny Piany , Cieśniny Strelasund oraz rzeki Ryck (Ręka) usytuowane są stałe i pływające (pławy) znaki nawigacyjne. Rzeka Ryck łączy zatokę z portem Greifswald (Gryfia). 
    Ze stałych znaków nawigacyjnych należy wymienić przednią stawę nabieżnika o nazwie Maltzien, zbudowaną w 1934 r. Stawa usytuowana jest na linii średniej wody w południowej części Półwyspu Zudar na wyspie Rugii. Położenie geograficzne; 54°14,2’N 13°19,6’E. Jest to jasna cylindryczna wieża o wysokości 12 m. z ciemnym cokołem. Światło białe znajduje się na wysokości 12 m. i ma zasięg 11 M. 
Światło sektorowe Peenemünde zostało zbudowane w 1954 r. na wodach zatoki przy zachodnim brzegu Piany. Położenie geograficzne; 54°11,2’N 13°46,6’E. Wysokość wieży wynosi 11 m., wzniesienie świateł 12 m. Zasięg świecenia sektora białego wynosi 9 M, czerwonego 6 M, zielonego 5 M. Wieża w kolorze czerwonym i białym z szarym cokołem ma kształt cylindryczny, zwieńczona jest laterną i galeryjką.
Światło sektorowe Ruden zbudowane zostało w 1954 r. w pobliżu wyspy o tej samej nazwie. Położenie geograficzne; 54°11,6’N 13°46,5’E.Jest to jasna wieża cylindrycznego kształtu z laterną i galeryjką. Wysokość wieży wynosi 8 m., wzniesienie świateł 8 m. Zasięgi świateł: białego, czerwonego i zielonego wynoszą odpowiednio; 9, 6 i 5 M. 
    Poza wymienionymi znakami morskimi, w akwenie Zatoki Greifswaldzkiej istnieją również 2 radionabieżniki, które przeznaczone były do obsługi lotniska Peenemünde. Zostały zbudowane na dnie zatoki, w osi pasa startowego u odległościach 1 i 4 kilometrów od odmorskiego krańca runwayu. Przybliżone położenie geograficzne tych znaków to: 54°10’N, 13°45’E oraz 54°12’N, 13°43’E. Budynki radionabieżnikików zostały ukształtowane w postaci ceglanych rotund z oknami na 2 poziomach i płaskim dachem nad którym wznoszą się anteny rozpięte pomiędzy wysokimi, skośnymi masztami. Okolona relingiem podstawa budowli jest szersza i posiada punkty cumownicze dla statków serwisowych. Na tle smukłych znaków morskich, obiekty te sprawiają raczej ponure wrażenie. 
    U ujścia rzeki Ryck (Ręka) do zatoki, usytuowany jest stary hanzeatycki Greiswald o liczbie mieszkańców ponad 50 tys. To uniwersyteckie (od 550 lat) miasto, posiada wiele zabytków, do których można zaliczyć również Museumhafen ze zbiorem ok. 40 zrekonstruowanych sędziwych statków. W mieście funkcjonują przystanie pasażerskie, rybackie oraz duża marina. Znajdujący się w pobliżu, kompleks restauracyjno-hotelowy, jest również godny uwagi. Poruszając się w górę rzeki, napotkamy w dzielnicy Wieck na funkcjonujący od 1887 r. Wiecker Brücke. Jest to zbudowany w stylu holenderskim most zwodzony, którego dwuskrzydłowe przęsło żeglowne – nadal posiada napęd… ręczny. 
    Na rzece o głębokości ok. 3 m, poruszają się małe statki pasażerskie, towarowe, rybackie i jachty wszelkich typów. Można tu spotkać również inne osobliwe jednostki pływające. Na przykład: długie łodzie wiosłowe z załogą złożoną z 22 osób. Napęd takiej łodzi stanowi 10 par urodziwych wioślarek, (siedzących biodro w biodro) i operujących krótkimi wiosłami typu canoe. Dziewczyny zwrócone są buziami w stronę dziobu i umilają sobie monotonię i trud wiosłowania – śpiewając piosenki żeglarskie. Na samym dziobie króluje, siedząca na podwyższeniu pani trenerka, która stara się nadać zgodny rytm tym wszystkim wiosłom. W końcu widać stojącą – dumnie wyprostowaną osobę, dzierżącą krzepko długie wiosło sterowe na samej rufie. Usiłuje (ona lub on) – zachować (ze zmiennym zresztą powodzeniem) zamierzony kierunek ruchu łodzi oraz…powagę. Należy koniecznie to zobaczyć! .
    Ruch różnych jednostek pływających w Zatoce Greifswaldzkiej, jest w zasadzie kontynuacją ruchu statków na Małym Zalewie, Cieśninie Piany i Cieśninie Strelasund z ewentualnym wyjściem na otwarte morze. Ostatnio, stały się tam widoczne jednostki techniczne układające podmorski gazociąg Niemcy –Rosja. Z wód zatoki można również obserwować obiekty kubaturowe byłej elektrowni atomowej w Lubminie (Lubomin) koło Greifswaldu. Tam właśnie – się ma zaczynać/kończyć ów rurociąg. W początku bieżącego wieku powstał pomysł, aby infrastrukturę techniczną po byłej elektrowni atomowej, wykorzystać do odbioru energii elektrycznej wyprodukowanej w elektrowniach wiatrowych zbudowanych na dnie niemieckiej części Zatoki Pomorskiej. Zgodnie z prawem międzynarodowym, w uzgodnieniach tego przedsięwzięcia uczestniczyli przedstawiciele państw sąsiadujących na Bałtyku tj. Danii, Szwecji i Polski. Później Niemcy porzucili ten projekt, zamiast tego powstaje rurociąg Nord Stream.

    Wspomniana wcześniej Wyspa Ruden posiada max długość ok. 1 km i max szerokość ok. 400 m oraz powierzchnię 24 ha. Oddalona jest o ok. 1,7 M od północnego krańca wyspy Uznam. Północna połowa wyspy jest zalesiona. Obszar wyspy znajduje się w Parku Natury Uznam. Ochrona przyrody datuje się tu od 1925 r. – pod nazwą większego obszaru obejmującego Peenemünde Haken, Struck i Ruden. Sztucznym przedłużeniem wyspy w kierunku południowym są kamienne ostrogi o długości ok. 1,3 km. Przy tych ostrogach badany jest t zw. „efekt sztucznej rafy”. Na wyspie od 1648 r. znajdowała się pierwsza stacja pilotów. W czasach NRD stacjonował tu batalion graniczny z Sassnitz (Sośnica), podlegający Marynarce Wojennej. Wyspa została zaludniona od XVII w. W 1690 r. zamieszkiwało ją 7 osób. Największa liczba ludzi pracujących przy budowie umocnień brzegowych wyspy miała miejsce w 1905 r. – wynosiła 86 osób. Niemała liczba osób stale zamieszkujących wyspę była w 1961 r. tj. 21 cywilów i 20 żołnierzy. Obecnie mieszkają tam tylko 2 osoby. W przeszłości na wyspie usytuowana była latarnia morska. Po żołnierzach pozostały niewielkie koszary a zamiast latarni -kilkukondygnacyjna wieża widokowa zawierająca wewnątrz niewielkie muzeum historii wyspy We wschodniej części wyspy jest osłonięta falochronem przystań (54°12’N 13°46’E), która oferuje jedynie linię cumowniczą. Dobijają tam m in. statki wycieczkowe z Peenemünde oraz jachty z żeglarzami chcącymi zwiedzić wyspę, lub szukającymi schronienia w czasie sztormowej pogody. Na wyspie obowiązują liczne ograniczenia, związane z przebywaniem na obszarze ochrony przyrody. W odległości ok. 5,2 M i w kierunku 065° od przystani, znajduje się SW brzeg wyspy Greiswalder Oie.
    Słowiańska nazwa wyspy „Swięty Ostrów” pozwala się domyślać, że było to miejsce kultu religijnego w czasach przedchrześcijańskich. Wyspa znajduje się na wodach Zatoki Pomorskiej. Greiswalder Oie oddalona jest o 5,3 M od Wyspy Uznam. Jej największa długość wynosi 1,5 km a max szerokość 0,7 km. Powierzchnia wyspy wynosi ok. 54 ha a najwyższe wzniesienie ma 18 m npm. Cały obszar Greiswalder Oie wraz z przyległymi wodami o głębokości do 2 m, znajduje się w granicach ostoi ptactwa wodnego. Przeważająca część terenu porośnięta jest lasem. W XIII wieku kilkakrotnie zmieniali się właściciele wyspy. Jednym z nich był Książę Pomorski Bogusław IV. Następnie ta własność przeszła w ręce miasta Wolgast /Wołogoszcz/. Tarapaty finansowe w jakie popadł ten zacny gród sprawiły, że w 1291 r. wyspa została sprzedana Greifswaldowi. Odtąd nosi nazwę Greiswalder Oie, co dosłownie oznacza Wyspę Greisfwaldzką. Mieszczanie greifswaldzcy zawozili tam konie na letni wypas. Pierwsze stałe osadnictwo datuje się dopiero od 1850 r. Trzy rodziny dzierżawców zajmowały się rybołówstwem i rolnictwem. Od 1877 r wyspa stała się miejscem pobytu jednodniowych turystów, przybywających małym parowcem z Wolgast. Później powstało tu kąpielisko, pensjonat i restauracja. W latach 1853 – 1855 we wschodniej części wyspy /54°14,9’N 13°55,5’E/ zbudowano latarnię morską o wysokości wieży 38,6 m i wzniesieniu światła 48,5 m nad średni poziom morza. Jest to graniasta wieża z czerwonej cegły z szarą laterną, dwiema galeryjkami oraz krenelarzem. Zasięg białego światła obecnie wynosi 26 M. Światło błyskowe; 0,1 s w okresie 3,8 s. W 1978 r. latarnia została zautomatyzowana. 
    Obok stoi podpiwniczony, 3 kondygnacyjny budynek z poddaszem i spadzistym dachem, krytym dachówką. Drugim nawigacyjnym obiektem, którego mury zachowały się do dziś, jest czerwona ceglana wieża sygnału mgłowego w pozycji 54°15,3’N 13°57,8’E. Ten sygnał mgłowy pracował w latach 1832-1855. W zachodniej części wyspy została zbudowana przystań dla małych statków. Przybliżona pozycja; 54°14,5’N 13°54,5’E. Przystań osłonięta jest falochronem wyspowym. 
    Od połowy lat 30-tych minionego wieku wyspa podlegała dowództwu bazy militarnej w Peenemünde a na wyspie zakwaterowano żołnierzy Wehrmachtu. W latach 1937 -1945 przeprowadzano tu testy broni rakietowej. Po tej działalności, pozostały do dziś ruiny bunkra obserwacyjnego. Po wojnie na wyspie stacjonowali żołnierze NRD. W początku lat 90-tych teren wyspy został zdemilitaryzowany. W wyniku „dzikiej turystyki” pozostałe po wojsku obiekty zostały zdewastowane. Aktualnie w sezonie letnim do przystani zawijają niewielkie statki pasażerskie z Peenemünde. Cumowanie jachtów jest tam w zasadzie zabronione. Zakaz nie dotyczy sytuacji zagrożenia życia z przyczyn technicznych lub sztormowej pogody. Obecnie wyspa wchodzi w skład gminy Kröslin oraz powiatu Ostvorpommern. Ograniczenia związane z ochroną przyrody sprawiają, że w ciągu dnia wyspę może odwiedzać do 50 turystów. Najbliższą polską latarnią morską jest LM Świnoujście zbudowana na wyspie Wolin. Ortodromiczna odległość  pomiędzy latarniami na Graiswalder Oie i w Świnoujściu wynosi około 24 M. Oznacza to, że przy odpowiedniej przejrzystości powietrza, światła obydwóch latarń – mogą „widzieć się wzajemnie”.

    Wyspa Uznam ma powierzchnię 445 km². Z tego 72 km² znajduje się w obszarze Polski. Stanowi to ok. 16,2% powierzchni wyspy. Na tym terenie usytuowana jest zachodnia część Powiatu Grodzkiego Świnoujście oraz zachodnia część miasta i portu. Wschodnia część miasta (Warszów) oraz główny potencjał obiektów portowych znajdują się na wyspie Wolin. Dobrą komunikację Świnoujścia z pozostałą częścią Uznamu zapewnia Usedomer Bäderbahn Gmbh (Uznamska Kolej Nadmorska). Końcowy przystanek tej kolei – Świnoujście Centrum, znajduje się nieopodal Urzędu Miejskiego. Nadmorską linię kolejową obsługują nowoczesne, niskopodwoziowe – spalinowe zespoły trakcyjne o 125 miejscach do siedzenia. Istnieje również możliwość przewożenia rowerów. Kolej obsługuje wszystkie nadmorskie miejscowości wypoczynkowe aż do Peenemünde. Możliwości zwiedzania wyspy zapewniają również dogodne połączenia autobusowe oraz ścieżki rowerowe. Zwiedzanie wyspy możliwe jest również „od strony wody”. Pasażerskie statki armatora Adler Schiffe kursują ze Świnoujścia i Międzyzdrojów do przystani przy molach w Ahlbeck, Heringsdorf i Bansin (Bądzyń). Szczególnym miejscem jest teren zawarty między miejscowościami Zempin (Czempiń) a Koserow (Kosarzów). Wyspa zwęża się tu do ok. 300 m. W przeszłości, w czasie wezbrań sztormowych następowało tu przerywanie lądu. 
    Morska linia brzegowa wysp Uznam i Wolin, w odróżnieniu od ich brzegów zalewowych – jest mało rozwinięta. Zasadniczo wpisuje się w linię brzegową przyległego lądu stałego. W związku z tym oznakowanie nawigacyjne wzdłuż 42 km wybrzeża wyspy Uznam (nie ma tam żadnych portów) jest niewielkie. Praktycznie ogranicza się do świateł nawigacyjnych zainstalowanych na molach. Dopiero na redzie i torze wodnym prowadzącym do portu w Świnoujściu, występuje w pełni rozwinięte zgodnie z międzynarodowymi przepisami, polskie oznakowanie nawigacyjne. Obszar ten jest jednak poza ramami niniejszego tematu. Warto może tylko nadmienić, że jedna z pław kierunkowych o znaku N-2 (wystawiona przez Urząd Morski w Szczecinie w pozycji 54°14’40,9’’N 14°11’0,8’’E) oprócz funkcji zasadniczej (znaku bezpiecznej wody), emituje drogą radiową aktualny stan pogody na tym akwenie.
Bałtyk jest morzem młodym i wciąż kształtuje swoje oblicze. Jego wiek wynosi ok. 12 tysięcy lat. W skali geologicznej to bardzo niewiele. Na temat ewolucji tego morza istnieje bardzo bogata literatura. W greifswaldzkim muzeum jest również ciekawa ekspozycja na ten temat.
Dla odmiany nastroju, przytoczę pewną starą legendę opowiadającą o tym –jak to powstała rzeka Odra oraz wyspy Uznam i Wolin. 
Otóż dawno, bardzo dawno temu – podczas srogiej zimy, z mrocznych ostępów Skandynawii wyłonił się gigantyczny, straszny smok. Zionący ogniem potwór ruszył na południe przez zamarznięty Bałtyk. Na trasie jego wędrówki pozostawały tyko gruzy i zgliszcza. Przerażeni ludzie ze zgroza wymawiali jego imię – a brzmiało ono ODRA. 
    Po pewnym czasie, smok zatęsknił za swą skandynawską ojczyzną i koło Morawskiej Bramy zawrócił na północ. Gdy już dotarł do Bałtyku, poczuł wielkie pragnienie. Zanurzył pysk w wodzie i zaczął pić. Słona woda nie mogła jednak zaspokoić tak wielkiego pragnienia, więc pił coraz to więcej i więcej. Wody w morzu zaczęło wyraźnie ubywać. Obudziło to Króla Mórz, który po smakowitym obiedzie składającym się z 2 wielorybów, 4 fok i beczki śledzi, odbywał słodką drzemkę w Głębi Gotlandzkiej. 
Rozsierdzony król (bo nikt przecież nie lubi, gdy ktoś mu wypija morze) ujął 2 olbrzymie głazy i rozbił nimi łeb smoczy. Wypowiedział przy tym potężne zaklęcie. Na mocy tego zaklęcia, smok zamienił się w rzekę i będzie oddawał wypitą wodę aż …do końca świata. Na dnie morza pozostały 2 wielkie głazy. Z czasem, prądy morskie i wiatry naniosły wokół nich ziemię i piasek a wszędobylskie ptaki porozsiewały na nich rośliny i drzewa. Tak właśnie powstały wyspy Uznam i Wolin. Kto chce…niech wierzy.

Jaki morał stąd wynika? 
Primo: należy jednak zachować umiarkowanie w piciu. 
Secundo: nie wolno drażnić Króla Mórz, nawet wtedy – gdy się jest wielkim smokiem!.