Latarnie morskie na Grenlandii

Ziemowit Sokołowski

Ogólna charakterystyka wyspy.

Grenlandia usytuowana jest na północnoamerykańskiej płycie tektonicznej. Skrajne punkty wyspy są następujące. Na północy; Przylądek Morris Jesup 83°37’39”N 32°39’52”W. Na południu; Przylądek Farvel (Pożegnanie), usytuowany na południowym cyplu przybrzeżnej wyspy Egger 59°46’31”N 43°52’23”W. Rozciągłość Grenlandii na tych kierunkach wynosi 2670 km. Natomiast przeciętna jej szerokość to ok 1100 km. Przylądek Morris Jesup, jest oddalony od geograficznego bieguna północnego o ok 710 km.

 

Grenlandia o pow 2,2 mln km,² jest największą wyspą na świecie. Posiada bardzo rozwiniętą linię brzegową o długości ponad 44 tys km. Charakterystyczną cechą linii brzegowej są fiordy, oraz bardzo liczne skaliste wysepki, otaczające Grenlandię. Początki europejskiego osadnictwa na wyspie, dokonanego przez islandzkich wikingów, miały miejsce ok roku 1000. Był to okres ocieplenia klimatu. Pierwsza osada powstała na wschodnim wybrzeżu. Do tego czasu Grenlandia nie miała stałych mieszkańców.

 

Mało na ogół znaną ciekawostką historyczną jest fakt, że władającym tą wyspą był urodzony w Darłowie, słowiański książę z rodu Gryfitów -Eryk Pomorski. W lipcu 1397r w Kalmarze, nastąpiła jego koronacja (w drodze elekcji) na króla państw skandynawskich. Jako Król Szwecji panował pod imieniem Eric XIII, jako Król Norwegii Eric III, oraz jako Król Danii jako Eric VII. Nadto przysługiwał mu tytuł Księcia Słupskiego i Stargardzkiego. Skrócony tytuł tego władcy brzmiał: Król Danii, Szwecji i Norwegii, Wenedów, Gotów i Książę Pomorza. Pod jego panowaniem znajdowały się również ziemie obecnej Finlandii, Grenlandii, Wysp Owczych oraz Islandii. Król Eryk do chwili detronizacji, panował w Danii i Szwecji przez 43 lata. Natomiast jego panowanie w Norwegii trwało aż 53 lat . Powierzchnia ziemi pod jego berłem, przekraczała 11 razy obecny obszar Polski!. To musi budzić szacunek. Po detronizacji, dla podtrzymania swego statusu materialnego, zajął się piractwem. Nawet wrogowie przyznawali, że było ono bardzo dobrze zorganizowane.
Wybitnymi żeglarzami i kartografami, którzy opisali akweny istniejące pomiędzy Grenlandią a dzisiejszą Kanadą, byli Anglicy William Baffin (1584-1622) i John Davis (1550-1605).

 

Większa część wyspy (ok 86%) znajduje się wewnątrz koła podbiegunowego. W przybliżeniu, dopiero od połowy XIX w pojawiły się pierwsze, w większości istniejące do dziś, duńskie inwestycje w infrastrukturę wyspy. Dotyczyły one budowy portów i przystani, lokalnych dróg oraz stałych osiedli. Znacznie później rozwinięto komunikację lotniczą, oraz nowoczesne środki łączności.
Aktualnie, stała sieć osadnicza istnieje tylko w wąskim nadbrzeżnym pasie znajdującym się w zachodniej, oraz południowej części wyspy. Są tam najmniej surowe warunki klimatyczne, a morze jest najczęściej wolne od lodów. Wnętrze wyspy oraz jej część północna w ok 85% pokryte są lodowcami. W północno-wschodniej części Grenlandii usytuowany jest największy na świecie park narodowy o powierzchni 972 tys km² (3 X tyle co pow Polski). Znajdują się tu tylko nieliczne stacje badawcze, oraz placówki wojskowe.

 

W 2013 r, ludność wyspy liczyła zaledwie ok 56 tys. osób. Liczba miast powyżej 1 tys mieszkańców wynosiła 13. W tym stolica wyspy Godthåb, (inuicka nazwa Nuuk) 16,4 tys. Jest to zarazem największy port handlowy i rybacki. Duńska nazwa stolicy oznacza „dobrą nadzieję”. Oprócz tego, na wybrzeżu i przyległych wysepkach istnieje 61 miejscowości, o liczbie mieszkańców poniżej tysiąca osób. Od 1979 r, Grenlandia stanowi autonomiczne terytorium zależne od Danii. Posiada własną flagę oraz herb. Na wyspie obowiązują 2 urzędowe języki: duński, oraz grenlandzki (eskimo-aleucki). Około 90% ogółu mieszkańców stanowią Inuici. Tradycyjnymi zajęciami Inuitów są rybołówstwo i myślistwo.

 

Usytuowanie portów i przystani na tle otaczających je akwenów.

Zachodnie wybrzeże Grenlandii (w kierunku N-S) omywają wody Morza Baffina, Cieśniny Davisa oraz Morza Labradorskiego. Wschodnie wybrzeże otaczają Morze Grenlandzkie oraz Morze Norweskie. Na wybrzeżu Grenlandii i na znajdujących się przy nim licznych wyspach, znajduje się 24 niewielkich portów i przystani. Z tego, tylko 1 port usytuowany jest na wybrzeżu południowo-wschodnim. Omawiane struktury portowe służą głównie do obsługi rybołówstwa. W przeszłości stanowiły one również lokalne bazy wielorybnicze, oraz do polowań na inne ssaki morskie. Obecnie istnieje tam 6 przeładowni kontenerów. Nadto w południowo-zachodniej części Grenlandii działa linia promowa obsługująca kabotażowe przewozy łączące 11 portów. Skrajnymi portami tej linii jest Ilussat (na północy), oraz Oaqurtoq (na południu). Ta linia promowa stanowi również miejscową atrakcję turystyczną.
Względne „uprzywilejowanie klimatyczne” południowej części wyspy w stosunku do jej centralnego obszaru, ilustruje poniższe zestawienie temperatur. Punkty pomiarowe, oddalone są od siebie o niespełna 1100 km. Miasto Nuuk znajduje się nad morzem w klimacie subpolarnym. Natomiast stacja Summit Camp usytuowana jest w klimacie polarnym, na lądolodzie o wysokości ponad 3200 m nad poziomem morza.

 

Podstawową gałęzią transportu obsługującą ruch pasażerski na obszarze całej Grenlandii i jej przybrzeżnych wysp, jest lotnictwo. Transport lotniczy, obsługuje również połączenia międzynarodowe. W obszarze Grenlandii, oraz na przybrzeżnych wyspach eksploatowanych jest 16 portów lotniczych. Na wyspie działa 17 radiolatarni ułatwiających nawigację samolotów oraz jednostek pływających.

 

Grenlandzkie latarnie morskie.

Ułatwiające nawigację latarnie morskie, usytuowane są wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża Grenlandii na przestrzeni około 1500 km. Czyli tam, gdzie funkcjonują porty i przystanie morskie. Przeważająca linia wybrzeża, czyli około 80% jego długości, nie jest oznakowana latarniami morskimi. Lista tych znaków nawigacyjnych obejmuje 25 pozycji, z tego 7 znajduje się wewnątrz kręgu polarnego.
Grenlandzkie latarnie zostały zbudowane w latach 1950-1995, zatem stosunkowo niedawno. Są to z reguły proste i niewysokie konstrukcje. Ich wzniesienie świateł, zawierające się w przedziale od 7 do 90 m nad poziom morza (średnio 30,7 m), wynika głównie z wykorzystania wysokości terenu. W 17 latarniach zastosowano światła sektorowe: białe (b), czerwone (c) i zielone (z). W pozostałych ośmiu, wyłącznie światło białe. Zasięgi świateł sektorowych (czerwonych i zielonych) są od 4 do 11 mil morskich (7,4-20,4 km). Natomiast zasięgi świateł białych (pojedynczych i sektorowych) od 5 do 15 mil morskich (9,3-27,8 km). Pod względem charakterystyki świecenia, przeważają światła błyskowe. Poniżej podane są podstawowe dane odnośnie tych latarń, ujęte w porządku alfabetycznym.

 

Agtorssuit
64º05’04”N 52º07’02,6”W

Rok budowy 1964. Wzniesienie światła nad poziom morza 26 m. Światło sektorowe, błyskowe -Fl (2) 5 s. Zasięg b 9 Mm, z i c 5 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Annertusoq.
63º55’10,5”N 50º49’34,9”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła nad poziom morza 37 m. Światło białe, błyskowe Fl W 3 s. Zasięg 7 Mm. Najbliższa miejscowość Sisimiut.

Fiskenaes Fjord.
63º01’37,9N 50º49’34,9”W

Rok budowy 1978. Wzniesienie światła nad poziom morza 20 m. Światło sektorowe, błyskowe Fl 3 s. Zasięg b 7 Mm, c i z 5 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Inugsugtut
60º43’04,6”N 46º59’05,1”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła nad poziom morza 40 m. Światło sektorowe Fl (3) 10 s. Zasięg b 8 Mm, c i z 5 Mm. Najbliższa miejscowość Quassimiut

Kangatsiag
68º18’30,1”N 53º27’32,2”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie światła nad poziom morza 20 m. Światło sektorowe Oc 5 s. Zasięg b 7 Mm c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Kangaatsiaq.

Kilagtoq
60º43’50,9”N 46º13’31,5”W

Rok budowy 1975. Wzniesienie światła nad poziom morza 7 m. Światło sektorowe Fl 5 s. Zasięg b 8 Mm, c i z 5 M. Najbliższa miejscowość Quaqortoq.

 

Killiit
68º37’24,2”N 53º32’10,7”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła nad poziom morza 45 m. Światło białe Fl(2)W. Zasięg 7 Mm. Najbliższa miejscowość Aasiaat.

Kitdliaraq.
65º21’34,6”N 52º49’56,1”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła białego nad poziom morza 21 m. Fl(3)W 10 s. Zasięg światła 9 Mm. Najbliższa miejscowość Maniitsoq.

Napissaq.
68º48’30,8”N 51º13’21,6”W

Rok budowy 1995. Wzniesienie światła sektorowego nad poziom morza 9 m. Fl WRG 3 s. Zasięg świateł; b 6 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Qasigiannguit.

Paggisvik.
60º37’27,1”N 46º11’25,8”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła sektorowego nad poziom morza 40 m. Fl(2)WRG 10 s. Zasięg świateł: b 8 Mm c i z 6 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

 

Pardlit.
60º41’25”N 46º11’42,4”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła sektorowego nad poziom morza 27 m. Fl WRG 3 s. Zasięg świateł b 8 Mm, c i z 6 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

 

Prince Christians Sund.
60º03’30”N 43º09’30”W

Rok budowy 1975. Wzniesienie świateł sektorowych nad poziom morza 90 m. Fl WRG 5s. Zasięg świateł: b 14 Mm, c i z 11 Mm. Najbliższa miejscowość Prince Christian Sound.

 

Qajartalik.
61º09’49,3”N 48º31’18,8”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie świateł sektorowych nad poziom morza 27 m. Fl (2) WRG 5s. Zasięg: b 7 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Qassimiut.

Qaqortog Range Front Lighthouse.
60º43’06”N 46º02’08,9”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie czerwonego światła 25 m. Iso R 2s. Zasięg światła 5 Mm. Wraz z następnym opisanym światłem, latarnia stanowi nabieżnik. Najbliższa miejscowość Qaqortog.

Qaqortog Range Rear Lighthouse.
60º43’07,2”N 46º02’09,3”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie czerwonego światła 29 m. Iso R 4s. Zasięg światła 5 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

Qaqqaliaq.
69º13’55,4”N 53º33’24,4”W

Rok budowy 1978. Wzniesienie sektorowego światła 40 m. Oc WRG 10s. Zasięg świateł: b 15 Mm, c i z 11Mm. Najbliższa miejscowość Qeqertarsuaq.

Qeqertarssuatsiaq.
66º30’25”N 53º41’11,1”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła sektorowego 42 m. Fl WRG 5s. Zasięg świateł: b 8 Mm, c 6 Mm, z 5 Mm. Najbliższa miejscowość Sisimiut.

Renso.
64º07’14”N 51º56’50,6”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie światła białego 12 m. Fl W 5s. Zasięg światła 10 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Sardlog.
60º32’33,7”N 46º01’56,7”W
Rok budowy 1975. Wzniesienie świateł sektorowych 20 m. Fl(3)WRG10s. Zasięg świateł: b 8 Mm, c i z 6 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

Satut.
63º41’49,8”N 51º36’13”W

Rok budowy 1957. Wzniesienie świateł sektorowych 21 m. Fl WRG 5s. Zasięg świateł: b 8 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Sukkertoppen.
65º25’16,6N 52º52’49,4”W

Rok budowy 1988. Wzniesienie świateł sektorowych 30 m. Oc WRG 5s. Zasięg świateł: b 7 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Maniitsoq.

 

Sãtuarssugssuaq
61°57’58”N 49°45’09,9”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie białego światła 20 m. (Fl(3)W10s. Zasięg światła 7 Mm. Najbliższa miejscowość Paamiut.

Tukingassarassuak.
64°00’11”N 51°41’57,8”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie światła sektorowego 12 m. Fl WRG 3s. Zasięgi świateł b 5 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Ukivik.
67°13’05,6”N 53°54’39,9”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła białego 90 m. Fl W 5s. Zasięg światła 6 Mm. Najbliższa miejscowość Sisimiut.

Zimmers Ø
68°45’08,4”N 52°47’49,7”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie świateł sektorowych 18 m. Fl WRG 3s. Zasięgi świateł: b 7 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Aasiaat.

Oprócz wyżej wymienionych latarń morskich, na Grenlandii użytkowanych jest 17 radiolatarni (radiobeacons), wykorzystywanych zarówno w nawigacji morskiej jak i lotniczej . Na mapach morskich oznakowane są one jako „aero” (aeromarine).