St. Catherine’s Point

Autor: Ziemowit Sokołowski

Latarnia morska o tej nazwie usytuowana jest na południowym krańcu Isle of Wight. Wyspa ta ma kształt kryształu diamentu o powierzchni 380 km², oddzielona jest długą na 17 M (32 km) wąską Cieśniną Solent od Wyspy Brytyjskiej. Południowy brzeg Isle of Wight stanowi północny fragment Kanału La Manche (fr. rękaw), najważniejszej trasy żeglugowej pomiędzy portami Bałtyku i Morza Północnego a Atlantykiem. Anglicy są raczej skłonni nazywać ten akwen Kanałem Angielskim (English Channel). W przeszłości, XII-XV w obszary te były sporne pomiędzy królami francuskimi a angielskimi. Jeszcze wcześniej starożytni rzymianie nazywali te wody od miejscowych plemion Gallów – Cieśniną Gallicką. .Szerokość akwenu wynosi od 34 km (18,3 M) w Cieśninie Kaletańskiej do 180 km (97,2 M) od strony Atlantyku a jego długość – 520 km (280,8 M).

Latarnia St Catherine’s ma pozycję geograficzną 50°34,5’N, 01°17,8’W. Odległość od latarni do najbliższego brzegu francuskiego wynosi około 95 km (ok. 51,3 M) Ogrodzony kamiennym, pomalowanym na biało murem, teren posadowienia latarni i budynków sąsiadujących, posiada powierzchnię ok. 1 ha. Obecnie eksploatowana ośmiokątna wieża latarni (zbudowana w 1875 r.), jest niższa od swej poprzedniczki z 1840 r, o 11 m. Jej wysokość ponad poziomem terenu wynosi 27 m. Latarnię zbudowano na stromym, skalistym brzegu klifowym. Poniżej jest wąska plaża pokryta kamieniami i głazami, wystającymi z wody w czasie odpływu Wzniesienie światła nad średnio wysoki poziom morza (MHW) wynosi 41m, a jego zasięg do 26 M (48,1 km). Charakterystyka światła: białe błyskowe, 1 błysk co 5 sekund. Przy przejrzystym powietrzu, światło widzialne jest w połowie szerokości akwenu w tym miejscu. Wieża zwieńczona jest krenelażem, nad którym zbudowana jest cylindryczna laterna, przykryta stożkowyn dachem. Nad dachem wznosi się kula z wiatrowskazem i kilka anten. Laterna osłonięta jest od strony lądu w ten sposób, że światło latarni pada tylko na morze. Podobną sylwetkę ma przylegająca do głównej wieży od strony morza – druga, niższa wieża zawierająca buczek mgłowy. Z jej najwyższej cylindrycznej części wystają trąby urządzenia akustycznego. Obydwie wieże oraz wszystkie parterowe budynki, okolone kamiennym murem, pomalowane są na biały kolor. Również białe, są przylegające do głównej wieży dwa niewielkie budynki; jeden w kształcie rotundy a drugi o rzucie prostokątnym.

Całość zabudowy terenu latarni prezentuje się bardzo efektownie, zarówno z wysokości nadbrzeżnych wzgórz jak i w bezpośredniej bliskości. Za ogrodzeniem od strony zachodniej, wznosi się nad powierzchnię ziemi fotogeniczny wielki głaz, a niespełna 100 m dalej znajduje się zespół budynków dawnej straży przybrzeżnej. Obecnie, w porze letniej domki są wynajmowane wczasowiczom. Latarnia została zautomatyzowana w 1997 r. lecz jest udostępniona do zwiedzania w wyznaczone dni tygodnia. Organizacją zwiedzania latarni zajmuje się wzmiankowana już uprzednio instytucja Trinity House. Pewną niedogodnością jest konieczność parkowania pojazdów dosyć daleko od latarni. Asfaltowa droga (St Catherines Rd) prowadząca do niej ma charakter prywatny. Tym niemniej ok. 700 metrowy spacer wzdłuż efektownego szpaleru krzaków jeżyn i przy pięknych widokach wokół, również należy do przyjemności. Główną drogą, prowadzącą wzdłuż południowego brzegu wyspy jest A3055 na odcinku Freshwater-Niton-Ventnor-Shanklin-Sandown. Właśnie od Niton należy skręcić na południe, w stronę latarni. Zresztą, wszędzie tam blisko. Największa rozciągłość równoleżnikowa wyspy wynosi tylko 36 km a południkowa zaledwie 21 km. Stan dróg jest wszędzie dobry. Jednak niektóre są wąskie, często obsadzone żywopłotami i kręte. Za to miejscowi i przyjezdni kierowcy są znacznie rozsądniejsi niż u nas. Gdyby tylko jeszcze nie jezdzili tak uparcie…lewą stroną!

Odległości drogowe od latarni do wybranych miejscowości na wyspie wynoszą: do Newport (stolica wyspy) – ok. 16 km, do Cowes (największy port i główna przeprawa promowa) – 24 km, do Shanklin (SE część wyspy) – 15 km, do Ryde (NE część wyspy) – 27 km, do Yarmouth (W część wyspy) 26 km, do Niton ( S część wyspy) – 1,5 km. Stałe połączenie z pozostałą częścią Anglii zapewnia pasażersko – samochodowa przeprawa promowa Cowes – Portsmouth. Dystans, jaki pokonują promy wynosi niemal 30 km. Zajmuje to ok. 1 godziny. Odległości od latarni do wybranych miast (wraz z przeprawą promową) wynoszą odpowiednio: do Londynu ok. 180 km, do Ipswich 342 km, do Szczecina 1450 km.

Z wyjątkiem chłodniejszej połowy roku, kiedy to zdarzają sie dokuczliwe wiatry, morski klimat wyspy jest łagodny. Prawdopodobnie pewien wpływ na ten stan wywiera położenie wyspy. Równoleżnik na którym jest centrum Newport znajduje się o ok. 255 km na południe od równoleżnika przechodzącego przez centrum Szczecina. Na terenie Polski odpowiada to w przybliżeniu szerokości geograficznej Sandomierza. Skutkiem tego na wyspie nierzadko można spotkać palmy i inne gatunki flory, kojarzące się nam raczej z przyrodą śródziemnomorską.

Spośród wielu atrakcji turystycznych Isle of Wight, wymienić również można ośmiokątną w przekroju, szarą wieżę kamienną. Ze względu na charakterystyczny kształt nazwana została pepperpot (pieprzniczka). Wieża o wysokości prawie 11 m, zbudowana na wzgórzu Św. Katarzyny w 1328 r. spełniała rolę latarni morskiej. Oddalona o 2 km od obecnej latarni w kierunku NNE, jest pod względem wieku drugą po pochodzącej z czasów rzymskich latarni w Dover.

Od strony zachodniej, w odległości ortodromicznej ok.12,4 M (23 km) , znajduje się posadowiona na ostrych przybrzeżnych skałach – słynna angielska latarnia morska The Needles.

Najbliższą francuską sąsiadką angielskiej “Świętej Katarzyny” jest zbudowana na północnym skraju Normandii latarnia morska Gatteville. Szczególnie imponuje ona wysokością wieży wynoszącą 75,33 m! i zasięgiem światła 29 M (53,7 km). Nominalny zasięg jej światło pokrywa ponad 56% szerokości akwenu pomiędzy opisywanymi latarniami. Pod względem “wzrostu” z wszystkich francuskich latarń morskich wyprzedza ją jedynie Ile Fierge mierząca aż 77 m.

Przy tych niewątpliwych zaletach, to wbrew utartej opinii o Francuzkach – Gatteville chyba jednak nie imponuje elegancją ani urodą. Z tym zdaniem pewnie nie zgodzą się ci, którzy preferują długie, chude i szare sylwetki. Mówiąc o różnych typach urody kobiecej wypada stwierdzić, że relacja doznań estetycznych co do obydwóch, jest jak pomiędzy widokiem powabnej czirliderki (cheerleader) a anorektycznej modelki. Obie młode i lubią być podziwiane, a jednak – to nie to samo wrażenie. Tym niemniej, mądrzy, starożytni rzymianie zwykli mawiać: “de gustibus non est disputandum” (w sprawach gustów, upodobań – nie dyskutuje się). Zatem pozostawmy sprawę oceny urody, jako otwartą.

Ziemowit Sokołowski

Korzystając z okazji, życzę Członkom naszego Stowarzyszenia, jak również naszym Sympatykom interesujących wycieczek do latarń morskich w Polsce i na całym świecie. Byłoby miło, gdybyście zechcieli Państwo podzielić się z nami swymi wrażeniami a także przesłać zdjęcia z tych wydarzeń.