Miejska latarnia morska

Ziemowit Sokołowski

Farol de Azeda.
38°32’19,32”N 8°52’42,6”N
Portugalia.

Lokalizacja latarń morskich kojarzy się nam na ogół z miejscami odległymi od skupisk ludzkich. Bywa jednak, że rozbudowujące się miasta i mniejsze osiedla, docierają do latarń morskich -a niekiedy nawet je otaczają. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przypadku Farol de Azeda.

Również w Polsce to zjawisko występuje np. w Kołobrzegu, Darłowie (Darłówku), Ustce, Jarosławcu oraz w Jastarni. Tamtejsze, aktywne latarnie morskie można zwiedzać, bez konieczności opuszczania miasta.
Opisana latarnia znajduje się na podejściu do portu Setùbal. Zdjęcia Farol de Azeda „z bliska” przesłał nam p. Jarosław Juszczak z Poznania. Uprzejmie za nie dziękujemy. Pozostałe zaczerpnięto z „Wikiedii” i „Google Earth”.

Pierwsza latarnia w tym miejscu powstała w 1940r. Było to światło nawigacyjne umieszczone na niewielkim budynku o wysokości 6,5 m npt. Zasięg czerwonego światła wynosił zaledwie 8 mil morskich. Zastąpiono je w tym samym roku mocniejszym światłem o zasięgu 10 mil morskich.
Postępująca zabudowa mieszkaniowa w bezpośredniej bliskości, sprawiła, że znak nawigacyjny stał się słabo widoczny zarówno w nocy jak i za dnia. Nocą występowało zjawisko „podświetlenia tła” spowodowane przez oświetlenie miejskie.

W 1985 r zbudowano nową konstrukcję i przystosowano jej światło do emitowania błysków. W tym samym roku światło nawigacyjne zostało zautomatyzowane. Pod względem architektonicznym latarnia jest bardzo skromna. Jest to 31 m wysokości (npt) cylindryczna wieża o metalowej konstrukcji. Ponad nią usytuowana jest czerwona laterna otoczona galerią. Dach laterny ma kształt stożka. Latarnia pomalowana jest na biało z 2 poprzecznymi czerwonymi pasami. Ta budowla dodatkowo spełnia rolę wodnej wieży ciśnień dla miasta Setùbal. Od obiektów portowych usytuowanych nad rzeką Sado, wieża oddalona jest od 2 do 11 km. Natomiast najkrótsza odległość do Atlantyku wynosi ok. 7 km.

Żółte światło izofazowe emitowane jest w okresie 6s. (3s.błysk/3s. zaciemnienie). Zasięg światła nawigacyjnego umieszczonego na wysokości 61m npm wynosi 22 mile morskie (40,7 km). Pod względem nawigacyjnym, latarnia określana jest również jako Azeda/Setùbal -tylne światło wejściowe. Zatem spełnia rolę nabieżnika. Latarnia znajduje się w pierzei zabudowy ulicy Nova Sintra pod nr 4. Z uwagi na podwójną rolę jako morskiego znaku nawigacyjnego i wieży ciśnień, oraz usytuowanie pośród miejskiej zabudowy, opisywana latarnia w również zasługuje na miano „miejskiej”. Niestety, ta latarnia nie jest udostępniona do zwiedzania. A szkoda, bo widok z wieży na pewno jest piękny.

Dla zwolenników zwiedzania „miejskich latań morskich” mamy pociechę i to względnie blisko, bo na północnym skraju miejskiej zabudowy Gdańska. Otóż przy ulicy Przemysłowej pod numerem 6a, znajduje się Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port. Ta piękna latarnia (była aktywna od 1893r do 1984r.), oferuje niepowtarzalny widok na Zatokę Gdańską, port, oraz przyległą do niego część miasta. Również znajdująca się wewnątrz ekspozycja, jest godna uwagi.
Pod względem kształtu, konstrukcji i sposobu malowania -latarnia morska w Jastarni trochę przypomina latarnię Azeda. Jest jednak ponad dwukrotnie od niej niższa.