Latarnie morskie na styku oceanów.

Ziemowit Sokołowski

Pierwszeństwo w żegludze na oceanach wypada przypisać Polinezyjczykom, którzy począwszy od 3 tysiąclecia starej ery zasiedlili Melanezję, Mikronezję, Filipiny, Hawaje i Indonezję. Poruszając się w kierunku zachodnim osiągnęli również Madagaskar.

Do końca XIV stulecia europejscy, arabscy i chińscy żeglarze opanowali sztukę nawigacji na morzach Eurazji, oraz w przybrzeżnej strefie oceanów. Na przybrzeżnych wodach uprawiano rybołówstwo. Norwescy wikingowie zapuszczali się jeszcze dalej na Atlantyk. Od VIII-X wieku zamieszkiwali Szetlandy, Orkady, Wyspy Owcze Islandię i Południową Grenlandię. W końcu dotarli do Labradoru, na terenie dzisiejszej Kanady.

W okresie wielkich odkryć geograficznych od XV do połowy XVII wieku, hiszpańskie i portugalskie statki rozpoczęły rejsy oceaniczne na wielką skalę. Za nimi poszli Anglicy, Niderlandczycy i Francuzi. Dokonano wówczas większości odkryć w strefie tropikalnej, oraz strefach umiarkowanych na obydwóch półkulach Ziemi. Od tej pory utrwalił się w nazewnictwie, podział wód otaczających kontynenty na 3 oceany: Atlantyk, Pacyfik i Ocean Indyjski.

W późniejszych czasach przedsięwzięto wyprawy odkrywcze na obszary Arktyki i Antarktyki. Pojawiły się wówczas nowe nazwy otaczających je wód znane obecnie jako Ocean Arktyczny i Ocean Południowy, wraz z przyległymi morzami. Nie wszyscy oceanolodzy zgadzają się z takim właśnie podziałem wód Wszechoceanu. Zatem, zależnie od przyjętych kryteriów, możemy wyróżnić od 3 do 5 oceanów.

Gdy założymy istnienie otaczającego Antarktydę Oceanu Południowego (powyżej 60° S), to o jego powierzchnię musimy „uszczuplić” oceany; Indyjski, Pacyfik i Atlantyk. Jeżeli natomiast uznamy za fakt, otaczający od północy Amerykę i Eurazję Ocean Arktyczny, to o obszar jego wód należy „zmniejszyć” Pacyfik i Atlantyk. Jest w czym wybierać!!!

Wszystkie oceany pokrywające około 71% powierzchni Ziemi, jak również przylegające do nich morza- są ze sobą połączone. Z punktu widzenia nawigatora statku, nie jest najistotniejszą nazwa akwenu po którym ten statek się porusza. Zasadniczą sprawą jest ścisłe określenie jego aktualnej pozycji, oraz wybranie optymalnej trasy prowadzącej do portu docelowego. Taka trasa musi uwzględniać minimalizację kosztów eksploatacji, a także spodziewane warunki hydrometeorologiczne.

Wierne odwzorowanie wielkich obszarów Ziemi, która z natury jest kulista, na płaskich arkuszach map, jest praktycznie niemożliwe.

W żegludze oceanicznej z daleka od lądu, w miejsce mało dokładnych map generalnych, stosowane są t zw. „arkusze zliczeniowe” (track chart). Zawierają one siatkę południków i równoleżników, odpowiednią dla szerokości geograficznej, na jakiej znajduje się statek. Na tych arkuszach nanoszone są kolejne pozycje statku, obliczone metodą astronawigacji, radionawigacji, GPS,

lub jako pozycja zliczona. Wykreśla się tam również kursy statku. Popularne mapy całego świata wykonane w rzucie Merkatora, silnie deformują obszary znajdujące się w wysokich szerokościach geograficznych. Szczególnie dotyczy to północnych wybrzeży Eurazji i Ameryki.

Skutkiem tego np. Grenlandia wydaje się być większa niż Australia położona znacznie bliżej równika. Tak naprawdę to powierzchnia Grenlandii stanowi zaledwie około 28% powierzchni Australii.

Wydawać by się mogło, że w tej sytuacji, najwłaściwiej będzie prowadzić nawigację bezpośrednio na globusie. Może i tak, wszak z jednym zastrzeżeniem. Gdyby przyjąć, że odległości 1 mili morskiej (1852 m) w naturze, na globusie będzie odpowiadał odcinek równy tylko 1 milimetrowi, to globus musiałby mieć średnicę około…6,9 metra. Trudno byłoby pracować na takim globusie!.

Idąc z „duchem czasu” załóżmy, że na Ziemi istnieje 5 oceanów i 85 połączonych z nimi mórz. Wypada powiedzieć chociaż parę zdań o każdym z oceanów. Poniższe dane zestawiono, bazując na Wikipedii.

 

Ocean Spokojny. Zajmuje ok 46% powierzchni Wszechoceanu. Z tym oceanem połączone są 22 morza, a jego największa głębia położona w Rowie Mariańskim (Głębia Challengera) wynosi 10.924 m. W jego akwenie znajduje się 25 tys. wysp. Zasolenie wynosi 30-35 promili. Temperatura wody powierzchniowej od 0°C do 30°C.

Ocean Atlantycki stanowi około 23% powierzchni wód oceanicznych. Połączonych jest z nim 28 mórz. Największa głębia to Rów Portorykański 8.605 m. Średnia głębokość wynosi 3.339 m. Zasolenie 33-37 promili. Temperatura wody powierzchniowej od -1°C do 27°.

Ocean Indyjski zawiera ok 20% powierzchni wód oceanicznych. Połączonych jest z nim 8 mórz. Największa głębia znajduje się w Rowie Sundajskim 7.258 m. Średnia głębokość oceanu wynosi 3890 m. Średnie zasolenie ok 34,8 promili. Temperatura wody w północnej części oceanu rzadko spada poniżej 25°C. Później w miarę zbliżania się do Antarktydy,stopniowo maleje.

Ocean Południowy zajmuje ok. 6% powierzchni wszystkich oceanów. Połączonych z nim jest 14 mórz, usytuowanych wzdłuż brzegów Antarktydy. Północną granicę tego oceanu wyznacza równoleżnik 60°S. Największa głębia 7.235 m znajduje się w Rowie Sandwichu Południowego. Dominujące głębokości są pomiędzy 4.000 a 5.000 m. Zasolenie 32-34 promili. Temperatura wody powierzchniowej jest niska, rzędu -2°C do 10°C.

Ocean Arktyczny ma ok 4,7% łącznej powierzchni wszystkich oceanów. Połączonych jest z nim 13 mórz przybrzeżnych, otaczających od północy kontynenty Ameryki i Eurazji. Maksymalna głębokość występuje w Basenie Amundsena i osiąga 4.665 m. Średnia głębokość tego najmniejszego z oceanów, wynosi 1.201 m. Zasolenie, zależnie od miejsca pomiarów wynosi od 28 do 32 promili. Temperatura wody powierzchniowej, zależnie od pory roku i miejsca od -1,7°C do 12°C.

Nawigowanie nawodnych statków powyżej 70°N, oraz 60°S, występuje stosunkowo rzadko. Na Północnej Drodze Morskiej prowadzącej wzdłuż brzegów Eurazji, w okresie letnim, rosyjskie atomowe lodołamacze przeprowadzają konwoje frachtowców. Z kolei Przejście Północno- Zachodnie z Atlantyku na Pacyfik przez wody kanadyjskiego Archipelagu Arktycznego jest jeszcze mniej wykorzystywane. Powodem tego są ekstremalnie trudne warunki lodowe. W okresie surowych zim, pokrywa lodowa na na tych akwenach jest grubsza niż w obrębie Arktyki Syberyjskiej oraz na biegunie.

Za to pod lodami Arktyki, odbywają się nieustające manewry uzbrojonych w głowice nuklearne, podwodnych atomowych okrętów Rosji i USA. Może wkrótce dołączą do nich Chińczycy. I oby na tym się skończyło!

Znamiennym jest fakt, że dno Wszechoceanu jest mniej zbadane niż powierzchnia Księżyca. Ta ostatnia liczy zaledwie 10% powierzchni dna wszystkich oceanów, i tylko o 8% przewyższa łączną powierzchnię oceanów Arktycznego i Południowego. Gdyby tak całkowitą powierzchnię Księżyca „przenieść na Ziemię”, to zajęła by zaledwie 85,6% powierzchni Azji. Księżyc jak wiadomo, nie posiada hydrosfery i atmosfery, skutecznie utrudniających zdalne i bezpośrednie badania dna ziemskich oceanów. Dlatego kartografia powierzchni Księżyca zrealizowana z orbitujących satelitów, odniosła taki sukces.

Latarnie morskie Antarktyki.

W poniższym zestawieniu, oparłem się głównie na „List of Lighthouses in Antarctica”. Zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami zawartymi w Pakcie Antarktycznym (1961 r) Antarktyda nie należy do żadnego państwa. Nie może być tam prowadzona jakakolwiek działalność gospodarcza i militarna aż do roku 2050. W przeszłości, na obrzeżach tego kontynentu działały angielskie i norweskie bazy wielorybnicze. Operowały tam również statki łowców fok. Obecnie dozwolona jest tam jedynie działalność naukowa. Na Antarktydzie nie ma stałej ludności. Jednak na licznych stacjach badawczych działających na całym kontynencie, w ciągu lata pracuje tam około 4 tysięcy naukowców. W okresie zimy ich ilość maleje do około tysiąca. Pory roku zima/lato są tu odwrotnie niż na półkuli północnej. W obszarze Antarktyki istnieje około 75 naukowych stacji badawczych. W tej liczbie są zarówno placówki stałe (całoroczne), jak i sezonowe- pracujące w porze polarnego lata. Te, które położone są na wyspach lub na brzegu lądolodu kontynentalnej Antarktydy, znajdują się w strefie przejściowej pomiędzy Oceanem Południowym a morzami przybrzeżnymi.

Ułatwiające nawigację latarnie morskie, usytuowane są w północno zachodniej części Antarktyki: na wyspach Archipelagów: Szetlandów Południowych, Orkadów Południowych, Palmera, Wilhelma oraz na Półwyspie Antarktycznym. Szetlandy i Orkady należą do Wielkiej Brytanii. Półwysep o długości ok 1300 km, od zachodu przylega do Morza Bellinghausena, od strony NW do Cieśniny Drake’a, a od wschodu do Morza Weddela. Północno zachodni kraniec tego półwyspu, wykracza poza koło polarne. W tym rejonie skupiona jest największa liczba międzynarodowych, przybrzeżnych stacji badawczych. W miarę korzystne warunki lodowe, umożliwiają w porze letniej, na zaopatrywanie tych stacji również drogą morską. Stacje badawcze, położone w głębi kontynentu, skazane są na zaopatrzenie wyłącznie samolotami.

Antarktyczne latarnie morskie, usytuowane są w strefie przejściowej pomiędzy Pacyfikiem a Atlantykiem (Cieśnina Drake’a), Oceanem Południowym oraz przyległymi do nich morzami w północno zachodniej części tego kontynentu. Na opisanym obszarze znajduje się 19 latarń morskich.

Są to raczej skromne obiekty nawigacyjne. Ich wysokość ponad najbliższy teren wynosi od 3- 12 metrów, a wzniesienie światła od 5 do 114 m nad poziom morza. Widoczność światła przy przejrzystym powietrzu od 3 do 10 mil morskich. Podstawy latarń są na ogół żelbetowe. Natomiast wieże wykonane zostały przeważnie z włókna szklanego, a sporadycznie z metalu lub betonu. Obecnie zasilanie latarń w energię elektryczną odbywa się z paneli solarnych.

Skrótowy opis antarktycznych latarń zawiera m. in. ich podstawowe parametry takie jak: wysokość wieży nad poziom terenu, na którym zostały zbudowane (h). Wzniesienie światła nad poziom morza (H). Zasięg światła przy przejrzystym powietrzu w milach morskich (Mm) i kilometrach (Z). Przy każdej z latarń podana jest ich pozycja geograficzna, oraz odległość ortodromiczna i kierunek do wspólnego punktu odniesienia, za jaki przyjęto północny kraniec Półwyspu Antarktycznego.

Z opisanych latarń, 11 znajduje się w Archipelagu Szetlandów Południowych, 4 na Półwyspie Antarktycznym, 2 w Archipelagu Orkadów Południowych i po 1 w Archipelagu Wilhelma oraz Archipelagu Palmera. Rozciągają na przestrzeni ok 1.050 km (567 Mm). Wszystkie latarnie usytuowane są na zewnątrz południowego kręgu polarnego (66°33’39”S.)

1. Ardley Cove Lighthouse.

62°12’S 58°58’W

Latarnia została zbudowana na niewielkiej wysepce Ardley (max długość 1,9 km). Wysepka znajduje się blisko SW części znacznie większej wyspy King George (Szetlandy Południowe). Oddalenie latarni od północnego krańca Półwyspu Antarktycznego w kierunku 143° wynosi ok 72 Mm (134 km).

Ardley Cove jest niewielką budowlą: h=3m, H=5m, Z=6 Mm (11 km). Zbudowana na betonowym fundamencie cylindryczna wieża z włókna szklanego, jest pomalowana na biało z poprzecznym czerwonym pasem. Na zewnątrz widoczne są panele słoneczne, zasilające źródło światła. Charakterystyka światła; 1 błysk/5 sekund. Operatorem latarni jest Instituto Antartico Chileno. Sezon letni trwa tu od października do marca, natomiast zima od kwietnia do września.

Największą wyspą Szetlandów Południowych jest King George. Nazwa wywodzi się od króla Wielkiej Brytanii Jerzego III. Jej maksymalne wymiary wynoszą 95X25 km. Oddalona jest o 120 km (75 Mm) od brzegów Antarktydy oblewanych przez Ocean Południowy.

Temperatury powietrza na wyspie są zróżnicowane, choć znacznie wyższe niż w centralnej części Antarktydy. W badaniach uwzględnionych od 1970 r na tej wyspie, uzyskano następujące wyniki. Temperatura max. 13°C, temperatura średnio wysoka 0,3°C, średnia temperatura dzienna -2,3°C, średnia temperatura niska -5,3°C, temperatura max niska -28,3°C. Wrażenie zimna pogłębiają tutaj jednak częste i bardzo silne wiatry wiejące poprzez Cieśninę Drake’a.

Dla porównania -w rosyjskiej stacji Vostok średnia, letnia temperatura wynosi -31,9°C, natomiast średnia w zimie to -68°C. Ekstremalnie niska temperatura w tym miejscu, osiągnęła – 89,2°C. Na tym tle naukowcy przybrzeżnych stacji polarnych, mają warunki pracy -”nieomal cieplarniane.”

Na wyspie King George zlokalizowana jest najważniejsza chilijska baza badawcza imienia Prezydenta Eduardo Frei Montalva. Populacja tej bazy lato/zima wynosi 150/80 osób. Na miejscu znajduje się lotnisko ze żwirowym pasem startowym o długości 1.300 m, umożliwiające obsługę lotów średnio i długodystansowych. Nadto są tutaj: szpital, szkoła, bank i supermarket. Chilijska baza stanowi zatem coś w rodzaju lokalnego centrum obsługi dla pobliskich 9 baz polarnych. Są to bazy: chińska, urugwajska, koreańska, argentyńska, brazylijska, peruwiańska rosyjska, druga baza chilijska oraz baza polska (Henryk Arctowski).

Rosjanie zadbali również o potrzeby religijne personelu swojej placówki. Dlatego, zbudowali tu ładną cerkiew prawosławną. Patron wyspy, brytyjski król Jerzy (George III) był protestantem, jego następcy również. Mimo to, przeciwko budowie cerkwi, nikt nie zaprotestował. To się nazywa tolerancja!!!

Wielbiciele komunizmu mogą szukać pocieszenia duchowego gdzie indziej. Mianowicie w rosyjskiej bazie Vostok (78°27’50”S 106°50’15”E) usytuowanej na tzw. Biegunie Niedostępności. Vostok oddalony jest o około 1.260 km. od amerykańskiej bazy (Amundsen -Scott). zbudowanej na 90° S, zatem na Geograficznym Biegunie Południowym. Rosjanie wyeksponowali w swej bazie specyficzny monument. Jest to oczywiście popiersie Lenina. Chętni, po uzyskaniu niezbędnych zezwoleń, mogą tam polecieć samolotem. Poza monumentem, na miejscu czeka na nich lodowy pas startowy o długości 3,5 km, oraz polarny i zarazem wysokogórski klimat. Stacja znajduje się bowiem na wysokości 3.489 m npm. Czy może być coś, jeszcze gorszego? Raczej nie, chyba że tylko -sam komunizm.

2. Buenos Aires Lighthouse.

64°53’18”S 63°56’48”W

Latarnia została posadowiona na żelbetowym fundamencie, ma następujące parametry: h=6 m i H=37 m. Wieża o podstawie kwadratowej, została zbudowana w kształcie szkieletowej piramidy. Zasięg światła białego wynosi 5 Mm (9,3 km). Charakterystyka światła; 1 błysk/10 s. Zasilanie panelami słonecznymi.

Latarnia została zbudowana na małej skalistej wysepce Prevot usytuowanej w Archipelagu Wilhelma, na zachód od Półwyspu Antarktycznego, Odległość do zachodniego brzegu tego półwyspu wynosi ok 4,8 Mm (9 km). Natomiast ortodromiczna odległość do jego północnego cypla w kierunku 123°, wynosi 206,5 Mm (385 km).

Archipelag usytuowany przy zachodnim wybrzeżu Półwyspu Antarktycznego, został odkryty w czasie niemieckiej ekspedycji (1873-74 r). Wyprawą dowodził Eduard Dallmann, który nadał archipelagowi nazwę Wilhelma I, cesarza Niemiec i króla Prus.

3. Camara Lighthouse

62°14’24”S 58°40’44’W.

Latarnia została zbudowana na wysepce Half Moon (o powierzchni 171 ha) znajdującej się w archipelagu Szetlandów Południowych. Zasadnicze parametry: h=12 m, H= 18 m, Z=6 Mm (11 km), światło błyskowe. Jest to cylindryczna wieża z balkonem, wykonana z włókna szklanego. Pomalowana jest na kolor czarny z żółtymi poprzecznymi pasami. Zasilana jest przez panele solarne. Operator; Instituto Antartico Argentino.

Wysepka oddalona od północnego skraju Półwyspu Antarktycznego, w kierunku 145° o 69 Mm (128 km). Widziana z góry, ma faktycznie kształt półksiężyca. Jest najmniejszą z wysp archipelagu. Znajduje się tu stacja Juan Ramon Camara, jedna z trzynastu argentyńskich baz badawczych na Antarktyce. Działa w okresie letnim, personel do 36 badaczy. Baza istnieje od 1 kwietnia 1953 r. Znajdują się tu: budynek główny, budynek zapasowy, punkt medyczny, laboratorium, komora chłodnicza, magazyn i depozyt. Najbliższym portowym miastem jest Ushuaia oddalona o 1.173 km.

Przeciętna roczna temperatura wynosi tu -2,9°C, natomiast absolutne minimum (1954 r) to -30°C. Wyspa dostępna jest od strony wody, względnie przy użyciu śmigłowca. Odwiedzana jest również przez turystów, zwłaszcza w okresie od grudnia do marca. W południowej części wyspy znajduje się 2 km ścieżka turystyczna umożliwiająca podziwianie polarnej przyrody.

4. Cape Lloyd Lighthouse.

61°07’52”S 54°00’34”W

Latarnia została zbudowana na wyspie Clarence, w archipelagu Szetlandów Południowych. Znajduje się na wysokim, skalnym wzniesieniu. Na fundamencie betonowym posadowiono, zbudowaną z włókna szklanego cylindryczną wieżę, zwieńczoną laterną. Na białej wieży pomalowano poziome, czerwone pasy. Parametry latarni: h=3 m, H=113 m, Z=5 Mm (9,3 km). Światło błyskowe, białe 1 błysk/10 s. Zasilanie -panele solarne. Latarnia znajduje się na północnym krańcu wyspy Clarence. Jej odległość na kierunku 214°, do północnego skraju Półwyspu Antarktycznego wynosi 157,7 Mm (292) km.

Bezludna wyspa Clarence rozciąga się w osi SSW-NNE na 21,5 km. Najwyższa góra Mount Irving ma wysokość 1.950 m.

5. Cape Renard Lighthouse.

65°01’11”S 63°46’14”W

Latarnia usytuowana jest na niewielkim przylądku w zachodniej części Półwyspu Antarktycznego. Oddalenie w linii prostej od północnej części półwyspu, wynosi w kierunku 61,5° -382,5 km. Od strony zachodniej przylega do tego przylądka akwen Basenu Palmera.

Na żelbetowym fundamencie posadowiona została cylindryczna wieża z włókna szklanego. W górnej części wieży znajduje się balkon i światło nawigacyjne. Wieża ma białą barwę z czerwonym, poprzecznym pasem. Podstawowe parametry: h=3m, H=7m, Z=5Mm (9,3 km.). Zasilanie panele solarne. Charakterystyka światła białego’ 1 błysk/10 s.

Przylądek został odkryty w 1898 r w czasie belgijskiej wyprawy antarktycznej na statku RV Belgica.

Nazwa przylądka oraz latarni wywodzi się od prof. A Renarda, członka Belgijskiej Akademii Królewskiej, zasłużonego w badaniach antarktycznych.

6. Collings Point Lighthouse.

62°59’45”S 60°35’11’W

Ta latarnia została zbudowana na wyspie Deception, w Archipelagu Południowych Szetlandów. Patrząc z góry, wyspa ma kształt nieregularnego, rozerwanego pierścienia Os strony SE znajduje się przesmyk o szerokości 1,1 km, prowadzący do wewnętrznej laguny o pow. około 39 km². Takie ukształtowanie wyspy powstało w wyniku potężnej erupcji wulkanu. Na skutek eksplozji wielkie ilości skał wyleciały w powietrze, a pozostałe po nich wgłębienie wypełniła woda, tworząc lagunę.

Na żelbetowym fundamencie zbudowano cylindryczna wieżę z laterną. Wieża z włókna szklanego barwy białej, z poprzecznymi czerwonymi pasami. Podstawowe parametry: h=3m, H=10m, Z=6Mm (11km). Zasilanie -panele słoneczne. Charakterystyka światła białego; 1 błysk/5s. Latarnia jest oddalona (w kierunku 102°) o 88,2 Mm (173,2 km) od północnego krańca Półwyspu Antarktycznego.

Sama nazwa wyspy, nie brzmi zachęcająco, ponieważ angielski wyraz „deception” oznacza oszustwo. Wynika to ze zwodniczego kształtu wyspy, posiadającej trudno dostrzegalne wejście do swojej wewnętrznej laguny. Wygląda tak, jakby jej w ogóle nie było. Być może odkrywca tej pięknej wyspy, był nieco rozczarowany po jej bliższym zbadaniu, gdy się okazało, że jest ona wewnątrz…pusta. Jawne oszustwo! Stąd, prawdopodobnie pochodzi ta dziwna nazwa.

.Wyspa na której została zbudowana latarnia, ma max wymiary 12X12 km oraz powierzchnię 72 km kw. Jest to wyspa wulkaniczna, ostatnia erupcja miała miejsce w 1970 r. Najwyższe wzniesieni 576 m npm. W przeszłości wewnętrzna laguna była bezpiecznym portem schronienia dla statków wielorybniczych oraz łowców fok. Obecnie znajdują się tam 2 stacje badawcze. Jest również dostępna dla turystów. Wyspa jest administrowana przez międzynarodową instytucję o nazwie Antarctic Treaty System. Na tej samej wyspie, lecz znacznie wyżej, została zbudowana kolejna latarnia morska o nazwie;

7. Surgidero Iquique Lighthouse.

62°58’09”S 60°42’33”W

Jest to cylindryczna wieża z laterną, wykonana z włókna szklanego. Jest ona koloru białego, z poziomymi pomarańczowymi pasami. Podstawowe parametry: h=4,5m, H=114m, Z=5Mm (9,3km). Zasilanie poprzez panele słoneczne. Charakterystyka światła; 1 błysk/5 s. Wzniesienie światła nad poziom morza tej latarni, jest największe z wszystkich antarktycznych latarń morskich. Jednak zaledwie 4% wzniesienia tego światła, wynika z wysokości wieży, resztę zawdzięczamy naturze.

Nazwa latarni w języku hiszpańskim jest synonimem portu a właściwie kotwicowiska. Europejscy odkrywcy nieznanych lądów nie zastawali na miejscu swych odkryć, portów w dosłownym znaczeniu tego słowa. W tej sytuacji portami często nazywano zatoki osłonięte od sztormowych wiatrów, a posiadające głębokości i dno odpowiednie do kotwiczenia. Cała komunikacja z lądem, w tym przewóz towarów, odbywały się przy użyciu szalup okrętowych, i na barkach marynarzy.

8. Destacamento Lighthouse

60°44’12”S 44°44’20”W

W swobodnym tłumaczeniu z j. hiszpańskiego, ta nazwa oznacza samotną latarnię. Latarnia została zbudowana na Laurie Island, w Archipelagu Południowych Orkadów. Jest to kwadratowa u podstawy, metalowa, piramidalna, wieża (radiowa) z laterną na szczycie. Pomalowana jest w poziome pasy białe i czerwone. Zasilanie stanowią panele słoneczne. Białe światło; 1 błysk/3 sek.

Wyspa Laurie jest drugą pod względem wielkości, spośród wysp Archipelagu Południowych Orkadów. Została odkryta przez George Powella i Nathaniela Palmera w 1821 r. Jej powierzchnia wynosi 86 km². Znajduje się tam argentyńska, całoroczna Orcadas Base, zatrudniająca latem/zimą 44/11 badaczy. Przedmiotem badań są; glacjologia, sejsmologia i meteorologia. Wyspą administruje Antarctic Treaty System. Najniższą, odnotowaną tu temperaturą było -44°C. Znacznie przyjemniejszą jest średnia dzienna temperatura wynosząca -3°. Rekordowa wysoka temperatura, osiągnęła tu + 12,6°C.

Odległość latarni od północnego krańca Półwyspu Antarktycznego na kierunku 241° wynosi 380 Mm (705 km).

9. Edwards Point Lighthouse.

62°27’39”S 59°30’48”W

Latarnia została zbudowana na bezludnej wyspie Robert Island w Archipelagu Szetlandów Południowych. Na betonowej podstawie umocowano cylindryczną wieżę, wykonaną z włókna szklanego. Wieża ma żółtą barwę z pomarańczowymi, poprzecznymi pasami. Zasilanie panelami słonecznymi. Parametry latarni: h=7 m, H=25 m, Z= 7 Mm (13 km). Światło 1 błysk/10 s, białe. Oddalenie latarni od północnego krańca Półwyspu Antarktycznego w kierunku 143° wynosi 70,3 Mm (130,2 km).

Wyspa ma długość 18 km, szerokość 13 km oraz powierzchnię 132 km². Jest administrowana przez Treaty Antarctic System.

10. Fort William Lighthouse. (Robert Island)

62°22’13”S 59°43’23”W

Latarnię zbudowano na bezludnej skale położonej w Archipelagu Południowych Szetlandów. Skała, odkryta przez XIX w. przez angielskiego łowcę fok, została nazwana jego imieniem. Na płaskim wierzchołku skały, posadowiona została latarnia. Jej podstawowe parametry: h=3 m, H= 10 m, Z= 5 Mm (9,3 km). Charakterystyka światła białego; 1 błysk/5 s. Zasilanie -panele słoneczne. Jest to cylindryczna, wieża z włókna szklanego, pomalowana w białe i czerwone pasy poprzeczne. Skała jest administrowana przez Treaty Antarctic System. Odległość latarni w kierunku 153°, do północnego cypla Półwyspu Antarktycznego wynosi 72,4 Mm (134,1 km).

11. Grunden Rock Lighthouse.

63°23’43”S 56°58’32”W

Latarnia została zbudowana na północnym krańcu Półwyspu Antarktycznego. Stanowi zatem punkt odniesienia dla pozostałych, opisywanych tu latarń antarktycznych. Na betonowej podstawie zbudowano cylindryczną betonową wieżę. Kolor czerwony z dwoma, czarnymi, poziomymi pasami. W laternie umieszczono białe światło błyskowe o charakterystyce: 1 błysk/2 s. Podstawowe parametry: h=6 m, H=26 m, Z= 6 Mm (11 km). Latarnia administrowana jest przez Argentyńską Marynarkę Wojenną. Półwysep Antarktyczny ma powierzchnię ok. 380 tys km². Zatem o blisko 20% przekracza powierzchnię Polski.

W pobliżu latarni usytuowana jest również argentyńska, całoroczna baza badawcza o pięknej nazwie Esperanza (nadzieja). Mottem tej bazy jest: „Permanencia un acto de sacrificio”. Oznacza to, że wytrwałość jest aktem poświęcenia. Nic dodać, nic ująć- zwłaszcza w takim miejscu.

Niezależnie od osiągnięć naukowych pracowników tej bazy, odnotowano również spore sukcesy w całkiem innej dziedzinie. Otóż urodziło się tu dziesięcioro dzieci. Pierwszym był Emilio Marcos Palma. Być może, te dzieci posiadają podwójne obywatelstwo argentyńsko – antarktyczne.

W bazie są również pomieszczenia turystyczne. Korzysta z nich około 1.100 osób rocznie. Na stacji o powierzchni 3.744 m², znajdują się 44 budynki, pomalowane w czerwonym i żółtym kolorze. Załoga naukowa para się następującymi dziedzinami: glacjologią, oceanografią przybrzeżną ekologią, biologią, sejsmologią i limnologią. Ta ostatnia dziedzina, zajmuje się badaniem wód zbiorników śródlądowych. Przeciętnie, pracuje tam 55 osób. Baza posiada własną radiostację. W energię elektryczną oraz ciepło, zaopatrują ją 4 agregaty spalinowe i elektrownia wiatrowa.

Rekordowo niska temperatura w tym miejscu (-38,4°), może przerażać. Ale, temperatura przeciętna, dzienna (-4,6°C), nie jest już taka zła. Natomiast temperatura najwyższa wyniosła +17,5°C, to prawie tak jak u nas w lecie, raczej chłodnym- oczywiście. Półwysep Antarktyczny jest oddalony o około 620 mil morskich (1.000 km) od Ziemi Ognistej (Tierra del Fuego), w Ameryce Południowej.

Jego obszar, a także pobliskie archipelagi, są nieustającym tematem sporów pomiędzy Wielką Brytanią a Argentyną i Chile. W 1982 r argentyńska armia dokonała inwazji na zamieszkane głównie przez Anglików Falklandy (Malwiny). Brytyjska Royal Nawy (wraz z zaokrętowanymi siłami lądowymi i powietrznymi) , musiała przebyć 1/3 globu, aby odeprzeć tą agresję. W rezultacie trwającej 73 dni wojny, został przywrócony stan pierwotny. Zginęło w tym czasie 907 ludzi, z tego 649 Argentyńczyków.

12. Martel Inlet Lighthouse.

62°05’02”S 58°23’31”W

Lokalizacja: King George Island. Uruchomiona w 2007 roku, latarnia o ażurowej konstrukcji stalowej, została posadowiona na betonowym fundamencie. Jest to piramidalna w kształcie wieża z balkonem i czerwoną laterną. Wieża pomalowana w białe oraz czerwone pasy poziome. Podstawowe parametr: h=4 m, H=14m, Z=10 Mm (18,5 km). Światło czerwone, izofazowe o okresie 2 s. Zasilanie panelami słonecznymi. Latarnia w zarządzie Proantar. Oddalenie latarni od północnego krańca Półwyspu Antarktycznego na kierunku 160º, wynosi 69 Mm (128 km).

Nazwa Fiord Martel, została nadana przez uczestników 4. francuskiej antarkty.cznej ekspedycji (1909 r), na cześć francuskiego polityka J. L. Martela. Przyległy akwen został nazwany Admiralty Bay (Zatoka Admiralicji). W zatoce, uznanej za świetne kotwicowisko są 3 fiordy: Martel, Mackellar i Azcurra.

Na mapach dotyczących tych obszarów, można znaleźć liczne nazwy, nadane przez polskich polarników. Np. Kopuła Arctowskiego, Kopuła Warszawy, Pole Lodowe Kraków, Kopuła Krakowa, Lodowiec Dobrowolskiego, Lodowiec Kraka oraz Lodowiec Domeyki.

13. Pedro Vincente Maldonado Range Front Lighthouse.

62º26’44”S 59º44’17”W

Lokalizacja latarni: Greenwich Island, Południowe Szetlandy. Jest to biała wieża z czarnym poprzecznym pasem i żółtym znakiem szczytowym. Wzniesienie białego światła wynosi 9 m. a jego zasięg 6 Mm (11 km). Charakterystyka światła; 1 błysk/4 s. Zasilanie stanowią panele słoneczne. Operator; Instituto Antartico Ecuatoriano. Latarnia umieszczona jest na północnym brzegu wyspy Greenwich. Odległość do północnego krańca Półwyspu Antarktycznego, na kierunku 145º -wynosi 70 Mm (130 km).

Max. wymiary wyspy wynoszą 24 km X 5,23 km, a jej powierzchnia 142,7 km². Najwyższe wzniesienie Momhil Peak=625 m. Wyspa jest pod administracją Antarctic Treaty System.

Na północno wschodnim wybrzeżu, znajduje się placówka Marynarki Wojennej Chile o nazwie Arturo Prat. Nazwa wywodzi się od chilijskiego komandora, bohatera walk na Pacyfiku w II WŚ. W całorocznej placówce MW Chile zatrudnionych jest 8 pracowników.

Natomiast na północnym wybrzeżu, usytuowana jest ekwadorska baza naukowa imienia Pedro Vincente Maldonado y Flores. Działający w XVIII w. wybitny matematyk i fizyk, zajmował się nadto; astronomią, topografią i geografią. Urodził się na terenie obecnego Ekwadoru.

Baza została utworzona w1990 r. Załoga bazy pracującej wyłącznie w porze letniej, liczy do 22 osób. Administruje nią Instituto Antartico Ecuatoriano INAF. Wygląda na to, że ten położony przy równiku kraj, również interesuje się strefą polarną. Być może potrzebna jest naturalna lodówka. Trochę tam daleko. Ale..kto wie?, może kiedyś to się opłaci.

 

14. Point Thomas Lighthouse.

62º09’28”S 58º27’56”W

W Polsce jest używana nazwa; Latarnia Arctowski.

Oficjalna nazwa latarni wywodzi się od nazwy przylądka, odkrytego przez francuską wyprawę antarktyczną w latach 1908 -1910. Jest to imię jednego z jej uczestników.

Lokalizacja: King George Island, w Archipelagu Południowych Szetlandów. Latarnia znajduje się w nadbrzeżnej części polskiej stacji antarktycznej im Henryka Arctowskiego. Zbudowana na stromej skale cylindryczna wieża, ma u szczytu, galeryjkę i laternę. Barwy wieży; górna część biała, dolna część czerwona. Konstrukcja wykonana z betonu. Parametry latarni: h=11 m, H=18 m, Z=8 Mm (15 km). Zasilanie panele słoneczne. Charakterystyka światła białego 1 błysk/9 s. Operatorem latarni jest Polska Akademia Nauk.

Zdjęcia latarni i jej otoczenia, znajdują się w zakładce „od sympatyków”. Oddalenie latarni od północnego cypla Półwyspu Antarktycznego, na kierunku 155º wynosi 72 Mm (133 km).

Patronem tej stacji antarktycznej jest Henryk Arctowski (1871-1959), wybitny polski uczony w dziedzinach; oceanografii, geologii i geofizyki. Zasłynął m in w dziedzinie badań Antarktyki. Jego przodkowie o nazwisku Artzt, przybyli do Polski (XVII w) z Wirtembergii. Nasz uczony zmienił nazwisko na polskie, z pobudek patriotycznych. Pracował naukowo w Belgii, USA, oraz w Polsce. Jest autorem ponad 300 publikacji naukowych.

Opisywana placówka badawcza powstała w 1977 r. Jej działalność jest całoroczna. Na terenie bazy pracuje do 45 osób. Spektrum naukowych badań jest bardzo szerokie. Dotyczy: biologii, oceanografii, geologii, geomorfologii, glacjologii, meteorologii, klimatologii, sejsmologii, magnetyzmu i ekologii.

Polscy polarnicy są znani z gościnności. Dlatego chętnie odwiedzają naszą stację pracownicy z pobliskich placówek naukowych.

15. Potter Cove Lighthouse.

62º14’03’S 58º39’17,5”W

Latarnia zbudowana została w SW części King George, w archipelagu Południowych Szetlandów. Znajduje się tam niewielka zatoczka, znana od 1821 r. Została odkryta przez łowców fok.

Na betonowym fundamencie, posadowiono cylindryczną wieżę z włókna szklanego. Wieża posiada galeryjkę wokół światła nawigacyjnego. Wieża barwy czerwonej z poziomymi żółtymi pasami. Parametry latarni: h=7 m, H=10 m, Z=3 Mm (5,6 km). Światło barwy białej, błyskowe; 1 błysk/7 sekund. Odległość od północnego cypla Półwyspu Antarktycznego, na kierunku 158º, wynosi 67 Mm (124 km). Operatorem latarni jest Argentyńska Marynarka Wojenna.

16. Primero de Mayo Lighthouse.

64º19’32”S 62º58’34”W

Lokalizacja: na terenie (Melchior Base), usytuowanej w Archipelagu Palmera, położonego wzdłuż NW brzegu Półwyspu Antarktycznego. Kpt. Nathaniel Palmer, Amerykanin -dotarł na te wody w 1920 r. Natomiast wiceadmirał Francuskiej Marynarki Wojennej Jules Melchior, przeprowadził tam dalsze badania.

Latarnia działa od 1942 r. Na betonowym fundamencie zbudowano ażurową metalową konstrukcję w kształcie trójkątnej, smukłej piramidy, z nawigacyjnym światłem na jej szczycie. Wieża jest barwy czerwonej, natomiast znak dzienny ma barwę pomarańczową. Podstawowe parametry: h=11 m, H=27 m. Panele słoneczne zasilają żarówkę emitującą światło błyskowe. Operatorem jest Argentyńska Marynarka Wojenna. Latarnia oddalona jest o 32 Mm (59 km) od najbliższego (zachodniego) brzegu Półwyspu Antarktycznego, oraz o 167 Mm (310 km) od jego północnego krańca (na kierunku 70º).

Base Melchior jest jedną z 13 baz badawczych Argentyny, działających w Antarktyce. Od 1952 r stała się najważniejszym centrum prognoz pogody w tej części kontynentu. W 1957 r zainstalowano tam pierwszy, automatyczny mareograf. W latach 1947-1961 działała jako całoroczna, po tym okresie- wyłącznie w sezonie letnim. Podmiotem władającym jest Instituto Antartico Argentino. Na jej terenie usytuowane są: budynek główny, budynek personelu, laboratorium, punkt medyczny i magazyn. W letnim sezonie badawczym, zatrudnionych jest tam do 36 osób.

Maksymalna temperatura odnotowana w bazie to +9,2ºC. Roczna średnia wynosi (-3,6ºC), natomiast absolutne minimum (-36,6ºC).

17. Py Point Lighthouse.

64°52’44”S 63°35’32”W

Latarnia została zbudowana na wyspie Doumer (na jej południowym krańcu), znajdującej się w Archipelagu Palmera. Wyspa ma max wymiary 8,3X3,7 km, a jej najwyższe wzniesienie wynosi 515 m npm.

Na betonowym fundamencie zbudowano metalową konstrukcję o przekroju kwadratowym, w kształcie smukłej piramidy, ze światłem nawigacyjnym na szczycie. Wieża została pomalowana na kolor czerwony. Parametry: h=11 m, H=71 m, Z=5 Mm (9,3 km). Zasilanie-panele słoneczne. Światło białe błyskowe; 1 błysk/5 s. Operator Instituto Antartico Chileno. Latarnia odległa jest od zachodniego brzegu Półwyspu Antarktycznego o 10,2 Mm (19 km), a od jego północnego krańca (kierunek 62°) o 193 Mm (356 km).

Wyspa Doumer, została odkryta przez francuska wyprawę antarktyczną, która odbyła się w latach 1903-1905. Marynarka Wojenna Chile zbudowała tam w 1962 r. Yelcho Bazę. Nazwa wywodzi się od chilijskiego kutra Yelcho, którego załoga uratowała od śmierci z głodu i zimna (w 1916 r) uczestników ekspedycji Ernesta Shackletona. W 1986 r. Chilijski Instytut Antarktyczny przejął tą placówkę. W czasie lata przeprowadza się tam m in badania aerozoli atmosferycznych. Liczba personelu naukowego wynosi 13 osób. Wyspą administruje Antartic Treaty System (Antarktyczny Układ Traktatowy).

18. Signy Island Lighthouse.

60°42’24”S 45°35’33”W

Latarnia została zbudowana na wyspie Signy, w Archipelagu Południowych Orkadów. Nazwa wywodzi się od imienia żony norweskiego wielorybnika Petera Sørle, odkrywcy wyspy.

Latarnia usytuowana na wschodnim brzegu wyspy, jest metalową ażurową konstrukcją, posadowioną na betonowym fundamencie. Ma kształt smukłej piramidy o kwadratowym przekroju poprzecznym. Światło białe-błyskowe. Zasilanie panele słoneczne. Podstawowe parametry; h=12 m, H=24 m. Latarnia oddalona jest (na kierunku 238°) od północnego cypla Półwyspu Antarktycznego o 362 Mm (670 km).

Wyspa o max wymiarach 6,5X5 km, ma powierzchnię 19 km². Najwyższe wzniesienie wynosi 288 m. Większość powierzchni pokryta jest lodem. Administrowana jest przez Antartic Treaty System.

W przeszłości użytkowana była przez wielorybników. Od marca 1947 r. znajduje się w tym miejscu brytyjska przyrodnicza stacja badawcza Signy Research Station. Głównym przedmiotem badań są ptaki. Do 1996 r. była to placówka całoroczna. Aktualnie użytkowana jest od listopada do kwietnia. Przeciętna obsada to 5-10 pracowników. Zanotowane, ekstremalne wahania temperatury wynoszą tam od (+ 12°C) do (-44°C).

19. Suffield Point Lighthouse.

62°11’19”S 58°54’24”W

Latarnia została zbudowana w zachodniej części wyspy King George, usytuowanej w Archipelagu Południowych Szetlandów. Przyległy obszar został zbadany w czasie rejsu badawczego słynnego, brytyjskiego statku RRS Discowery (lata 1933-1935). Ten fragment wyspy, oraz latarnia noszą nazwę od nazwiska zasłużonego bosmana statku -(William E. Suffield).

Na betonowym fundamencie zbudowano aluminiową, ażurową więżę o kwadratowym przekroju. Kolor wieży biały z czerwonym poprzecznym pasem. Podstawowe parametry latarni; h=5 m, H=52 m, Z= 6 Mm (11 km). Zasilanie z paneli solarnych. Latarnia oddalona jest od północnego cypla Półwyspu Antarktycznego, w kierunku 148°, o 77 Mm (143 km).

W odległości 3,5 km w kierunku zachodnim, znajduje się Teniente R. Marsh Airport, z pasem startowym o długości 1290 m. Jest to najbardziej wysunięte na północ lotnisko w strefie Antarktyki. Najbliższe porty lotnicze to: Puerto Williams -966 km i Ushuaia-978 km. Obydwa w Ameryce Południowej.

 

Tam, gdzie diabeł mówi dobranoc.

Są dwa bardzo szczególne miejsca na Ziemi. Zbiegają się tam wszystkie południki, a szerokość geograficzna osiąga 90ºN lub 90ºS. Są to bieguny geograficzne; północny oraz południowy. Przez obydwa przebiega geometryczna oś obrotu kuli ziemskiej. Bieguny różnią się bardzo od siebie.

Pierwszym zdobywcą bieguna północnego został (1909 r) amerykański komandor Robert Peary. Biegun północny znajduje się pod pokrywą lodową, na dnie Oceanu Arktycznego. Jego głębokość w tym miejscu wynosi 4,3 km. Powierzchnia oceanu wynosi ok 14,8 mln km ². Objętość wód, wynosząca ok 18,1 mln km³ sprawia, że temperatury powietrza w Arktyce, są wyraźnie wyższe niż po przeciwnej stronie globu. Średnia temperatura miesiąca najzimniejszego w Arktyce osiąga (-40°C), natomiast temperatury absolutnie najniższe są w granicach (-60°) i występują na Grenlandii oraz w Arktycznym Archipelagu Amerykańskim. Temperatury nad samym biegunem są zdecydowanie wyższe. Woda jest naturalnym „akumulatorem ciepła”. Minimalne odległości od bieguna do otaczających go wielkich lądów są znaczne. Do Ameryki (Grenlandia) 810 km, do Alaski (Am. Pół.) 2.050 km, do Azji 1.400 km, oraz do Europy (Półwysep Skandynawski) 2.100 km.

Południowy Biegun Geograficzny znajduje się na kontynencie Antarktydy, posiadającej powierzchnię ok 14 mln km². Średnie wzniesienie nad poziom otaczających ten lądolód mórz, wynosi 2.040 m. Najwyższym wzniesieniem jest Masyw Vinsona 4.892 m.n.p.m. Temperatury w tym miejscu oscylują ok (-30ºC) latem, i spadają do ok (-90ºC) zimą.

Na samym biegunie, Amerykanie zbudowali w 1957 r bazę badawczą o nazwie Amundsen-Scott, South Pole Station. Patroni tej bazy, byli pierwszymi ludźmi, którzy dotarli do tego bieguna geograficznego. Norweg Roald Amundsen ze swoim zespołem, dokonał tego wyczynu w dniu 14.12.1911 r, i szczęśliwie powrócił do domu. Natomiast Brytyjczyk Robert Scott, dotarł do bieguna w dniu 18.01.1912. Niestety w drodze powrotnej, R. Scott i pozostali uczestnicy tej polarnej wyprawy, zmarli skutkiem wychłodzenia, zmęczenia oraz głodu.

W bazie usytuowanej na wysokości 2.830 m.n.p.m. zatrudnianych jest ok 75 badaczy zimą, oraz max 250 latem. Wykonywany jest pełny zakres badań meteorologicznych, geofizycznych i astronomicznych i innych.

Szczególnym rodzajem prowadzonych w tym miejscu badań, jest precyzyjne ustalanie lokalizacji miejsca geometrycznej osi kuli ziemskiej na powierzchni lodowca. Lodowiec, do którego wbijane są metalowe repery ukazujące dokładnie obliczone położenie osi kuli ziemskiej, wolno choć nieustannie przemieszcza się względem skorupy ziemskiej. Dlatego nieodzowne jest okresowe wbijanie nowych reperów, co daje m in. pogląd na prędkość i kierunek ruchu lodowca. Również kontynenty „dryfują” po płaszczu Ziemi. Panta rhei (wszystko płynie), tak powiedział już w starożytności, grecki filozof Demokryt. I miał rację. Widok na budynki stacji polarnej, oraz (wskazaną reperem) ówczesną lokalizację bieguna południowego, pokazano na zdjęciach 25 i 26.

Biegun południowy jest znacznie oddalony od otaczających Antarktydę mórz, co obok położenia i wzniesienia terenu, przyczynia się do surowości klimatu. Najbliższym jest Morze Weddella odległe o 1.300 km. Najdalszym Morze Dumont d’ Urvill’a o 2.800 km. Nazwy mórz wywodzą się od nazwisk ich odkrywców tj Francuza Julesa Dumont d’Urville (1840 r) oraz Anglika Jamesa Weddella (1841 r), Obydwaj służyli jako dowódcy okrętów, we flotach wojennych swoich państw.

Bieguny magnetyczne Ziemi są usytuowane w strefach polarnych na obydwóch półkulach, ale w odróżnieniu od biegunów geograficznych nie znajdują się naprzeciw siebie. Nadto, ustawicznie zmieniają swoje położenie. Przyczyny tego osobliwego zjawiska, nie są dokładnie znane. Pewnym jest tylko to, że źródłem ziemskiego magnetyzmu jest metaliczne i zarazem płynne jądro wewnątrz Ziemi. Pole magnetyczne Ziemi oraz jonosfera otaczają naszą planetę niewidzialnym pancerzem, który chroni nas przed promieniowaniem kosmicznym. Nauka dowiodła, że w dalekiej przeszłości miało miejsce t zw przebiegunowanie, czyli zamiana miejsc biegunów magnetycznych. Występowały też okresy wielobiegunowości.

Krótkookresowe trendy ruchu biegunów magnetycznych są przewidywalne. Na mapach morskich naniesione są uwagi, o jaką wartość należy skorygować wskazania kompasu magnetycznego w konkretnym roku.

Wspólną cechą obydwóch biegunów geograficznych jest to, że dzień polarny (a zarazem lato), trwa tam pół roku. Analogicznie wygląda czas trwania nocy, będącej równocześnie zimą polarną. Gdy na biegunie północnym trwa lato i słońce nie zachodzi, to na biegunie południowym panuje sroga zima i ciemność.

Teoretycznie można założyć, że gdyby ktoś bardzo zdeterminowany, zdecydował się tam spędzić „tylko” 100 dni i nocy, to osiągnąłby szacowny wiek 100 lat. Oczywiście + to co zdążył przeżyć, zanim przybył w takie niegościnne miejsce. Okres ciągłego trwania dnia lub nocy polarnej, zmniejsza się w miarę oddalania się od biegunów. Granicą tego zjawiska, są koła polarne na obydwóch półkulach Ziemi.

Przebywający na geograficznych biegunach, spotykają się nadto ze szczególnym zjawiskiem, dotyczącym wyłącznie tych właśnie miejsc. Otóż będąc na biegunie południowym, można się wybrać na spacer w dowolnym kierunku. Oczywiście jeśli tylko ktoś ma na to ochotę, i nie boi się mrozu. Jednak bez względu na wybraną trasę, będzie to jednak zawsze kierunek północny. Wschód i zachód są tam „nieobecne”. Za to na biegunie północnym będzie dokładnie odwrotnie. Tam dla odmiany, będziemy wędrowali na południe. I to jest jeszcze jeden dowód…na kulistość Ziemi. C.n.d.