Morze Irlandzkie

Ziemowit Sokołowski

Trwyn Du Lighthouse.
Wielka Brytania (północna Walia).
53°18’46,44”N 4°02’26,16”W


Michelle to piękne imię uroczej dziewczynki, mieszkającej w Walii. Wkrótce wejdzie ona w niełatwy wiek nastolatki. Tymczasem przesłała nam serię zdjęć ukazujących tą interesującą latarnię morską, wraz z jej otoczeniem. Była tam w trakcie rodzinnego spaceru na pobliskim wybrzeżu. Ukazana na zdjęciach nadmorska przyroda, zdecydowanie różni się od tego co możemy ujrzeć nad polskim brzegiem Bałtyku. Choć by tylko z tego powodu, warta jest obejrzenia. Za nadesłane zdjęcia serdecznie dziękujemy.

Walijskie słowo „trwyn” oznacza przylądek. Latarnia została zbudowana w latach 1835 1838, na skalistym dnie akwenu nieopodal północno-wschodniego brzegu wyspy Angelsey. Wyspą władali kolejno: Celtowie, Rzymianie, Wikingowie, Sasi, Normanowie, a od XIII wieku panują tam Anglicy.

Latarnia oznakowuje północne wejście do cieśniny Menai Strait oddzielającej tą wyspę od stałego lądu. Projektantem latarni był wybitny szkocki inżynier James Walker. Dla złagodzenia naporu fal na dolną część wieży, okrągły fundament został uformowany w formie stopni.

Wieża ma nieco zmniejszoną średnicę powyżej połowy swej wysokości. Na poziomie laterny, galeria otoczona jest krenelażowym, kamiennym parapetem. Od strony wschodniej usytuowany jest dzwon, jako sygnał mgłowy. Fundament ma kolor ciemno brązowy, natomiast elewacja pomalowana jest na biało z 3 czarnymi poprzecznymi pasami. W odległości ok. 320 m (w kier 99°) na akwenie, usytuowany jest czerwony znak nawigacyjny Perch Rock Buoy.

Dominantą krajobrazową tego akwenu jest Puffin Island. Oddalona o 670 m (w kier 60°) wyspa o wymiarach 2,6 X 0,6 km, ma znaczną max wysokość 59 m npm. Dawno temu znajdowała się tam świątynia celtyckich druidów. Od VI w. zasiedlona została przez chrześcijańskich mnichów. Wcześniejsze wierzenia nie zostały jednak całkiem zapomniane. Na trwale przeszły do europejskiej historii i kultury. Dzisiejsi potomkowie Celtów, słusznie się tym szczycą.
Przedchrześcijańskie wierzenia romańskie, germańskie i słowiańskie, stanowią najdawniejsze korzenie duchowe Europy. Judaizm, Chrześcijaństwo i Islam są tu również obecne, lecz nadeszły później. Nadto wywodzą się z Azji Mniejszej. Należy o tym pamiętać.

Obecnie wyspa jest bezludna. Znajduje się tam rezerwat przyrody. Ślady ludzkiej działalności stanowią obecnie jedynie pozostałości klasztoru z XII w, oraz znacznie późniejszego masztu telegrafu. Cala reszta należy do przyrody. I niech tak już pozostanie!

Odległość autodromiczna latarni od wyspy Man wynosi 50,4 mil morskich (94,3 km), oraz od znajdującego się po przeciwnej (zachodniej stronie) Morza Irlandzkiego Dublina, 81 mil morskich (150 km). Na pobliskich wyspach (Salt Island i Holy Island) znajduje się Port of Holyhead ważny terminal promowy, obsługujący połączenie z Dublinem (czas przeprawy ok 3 godzin). Port osłonięty jest 2,7 km długości falochronem, najdłuższym w całym Zjednoczonym Królestwie.
Amplituda pływów na tym akwenie jest znaczna, wynosi bowiem ok 6 m. Dwa razy w ciągu doby występuje na przemian, wysoka oraz niska woda. Widok plaży zmienia się znacznie, zależnie od fazy pływów. Obecnie (styczeń 2019) kulminacja HW występuje przed południem i blisko północy. Skutkiem tego oddalenie latarni od najbliższego (wynurzonego) brzegu wyspy Angelsey (Penmont Point) jest również zmienne. Przy średniej wodzie wynosi ono ok 120 m. Przy niskim stanie wody i spokojnym morzu, można dojść po kamienistym dnie do wieży latarni. Należy jednak uważać na oślizgłych głazach. Sama wieża nie jest udostępniona do zwiedzania. Przy sztormowych wiatrach rozbryzgi fal sięgają aż do laterny, a nawet ją przewyższają.

Posadowiona na dnie morskim latarnia, została zbudowana w formie okrągłej, kamiennej wieży o wysokości 22 m. Wzniesienie światła wynosi 19 m ponad średnio wysoki poziom morza. Białe światło nawigacyjne, błyskowe o okresie 5 s. Zasięg światła 12 mil morskich (22,2 km). Do 1922 r latarnia była obsługiwana przez 2 latarników. Później wraz z wprowadzeniem oświetlenia acetylenowego, latarnię zautomatyzowano. Konwersja na ogniwa słoneczne nastąpiła 1996 r. Zachowano zabytkowy sygnał mgłowy w postaci dzwonu o wadze 178 kg. Dzwon nadal działa emitując 1 dźwięk co 30 sekund w czasie zamglenia.

Monitoring latarni znajduje się w gestii Trinity House Planning, z siedzibą w Harwich. Na wschodniej części elewacji wieży latarni widnieje duży czarny napis: „No Passage Landward” (brak przejścia od strony lądu). Chodzi tu o płycizny pomiędzy latarnią a lądem.

Na wzgórzu przylądka znajduje się punkt obserwacyjny Straży Przybrzeżnej (Coastguard). W jej pobliżu usytuowane są białe budynki terenowej placówki Trinity House (w skrócie TH). Okrągły znak zakazuje wjazdu/wstępu. Natomiast prostokątna tablica oznajmia wszem wobec i każdemu z osobna co następuje:

  1. Jest to nieruchomość prywatna. Dostęp publiczny jest zabroniony, z wyjątkiem przypadków gdy TH dopuszcza możliwość korzystania z niej dla prowadzenia działalności edukacyjnej.
  2. Ta nieruchomość jest zaprojektowana, obsługiwana i utrzymywana wyłącznie w celu zapewnienia najlepszej obsługi marynarzom (w domyśle; w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi).
  3. Niektóre z części tej nieruchomości są niebezpieczne.
  4. TH nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek obrażenia, straty, lub szkody poniesione w związku ze stanem nieruchomości, lub za jakiekolwiek inne straty lub szkody spowodowane jakąkolwiek inną przyczyną.
  5. Postanowienie Zarządu (TH).
    Powyższa treść pokazuje jak w Wielkiej Brytanii godzi się odpowiedzialność instytucji(TH) za wszelkie możliwe wypadki, z interesem publicznym w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i edukacji.
    Zagrożenia nie są wprawdzie wyszczególnione. Faktycznie jednak w pobliżu są strome klify i wysokie mury oporowe. Również dno odsłonięte w czasie odpływu, kamieniste i pokryte algami, jest śliskie. Zatem trzeba być ostrożnym.

Wypada w tym miejscu oddać należny szacunek dla instytucji TH, która od pięciu wieków nie ustaje w wysiłkach zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi na morzach okalających Wielką Brytanię.
Dla pociechy można dodać, że blisko ścieżki prowadzącej w stronę latarni znajduje się również kawiarnia. Tam żadne ograniczenia (przynajmniej w formie pisemnej) nie są ogłoszone.

W przeszłości budynek kawiarni należał do zespołu 3 domków zamieszkiwanych przez rodziny tamtejszych pilotów morskich. Stąd wywodzi się nazwa kawiarni.
Pomimo niekorzystnych warunków hydro meteorologicznych, dzięki fachowemu projektowi oraz solidnemu wykonaniu, latarnia przetrwała ponad 180 lat i jest nadal aktywna. Stale zanurzona w wodzie konstrukcja latarni, okazała się odporna na silne falowanie i prądy morskie, intensywnie występujące na Morzu Irlandzkim. Można mieć nadzieję że będzie istnieć jeszcze będzie przez wiele dziesięcioleci.