Budowa latarni morskich, przyczyniła się niewątpliwie do zwiększenia bezpieczeństwa żeglugi i jej dynamicznego rozwoju na całym świecie. Przez wiele stuleci, latarnie morskie stanowiły jedyny pewny punkt odniesienia, dla statków nawigujących w przybrzeżnych obszarach mórz.
Wbrew pozorom, to nie na pełnym morzu lecz właśnie w pobliżu brzegów, zawsze czyhały na statki -największe niebezpieczeństwa. Statek odpowiednio skonstruowany i wyposażony, prawidłowo załadowany oraz obsadzony kompetentną załogą -jest w stanie przetrwać prawie każdą opresję na wodach, których obszar pozwoli mu na swobodę manewru.
Zdecydowana większość katastrof morskich, wydarzyła się na zatłoczonych szlakach żeglownych, najczęściej w pobliżu portów. Tragedie te stały się przyczyną wielu ofiar. Nawiązaniem do tych wydarzeń, są również tradycyjne, coroczne listopadowe msze żałobne oraz modlitwy na świnoujskiej plaży -w intencji “Tych, co nie powrócili z morza”. Pamięci marynarzy, którzy stracili życie na służbie, poświęcona jest także specjalna kwatera na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
Obecny stopień rozwoju nawigacji -zwłaszcza satelitarnej sprawił ,że latarnie morskie utraciły swoje pierwotne znaczenie. Tym niemniej większość z nich jest nadal utrzymywana -między innymi dlatego, że skomplikowana lecz wrażliwa na uszkodzenia technika elektroniczna, bywa niekiedy zawodna. W takich sytuacjach, nie pozostaje nic innego -jak powrót do wypróbowanych, tradycyjnych metod prowadzenia nawigacji.
Niezależnie od tego, latarnie morskie są przejawem interesującej myśli technicznej i jako takie znajdują uznanie w cywilizowanych społecznościach. Z uwagi na swą charakterystyczną architekturę, dając ponadto możliwość ogarnięcia wzrokiem szerokiego, morskiego horyzontu -latarnie morskie zawsze stanowiły przedmiot zainteresowania licznych turystów. Dodatkowym walorem jest atrakcyjne zazwyczaj usytuowanie tych obiektów: na wysokich brzegach, przylądkach i wyspach -pośród różnorodnej nadmorskiej przyrody. Z każdą latarnią związane są częstokroć interesujące, niekiedy bardzo dramatyczne, przeżycia latarników oraz ludności zamieszkującej pobliskie okolice.
W nawiązaniu do tego, na wniosek angielskiej organizacji kultywującej dziedzictwo i tradycje morskie, dzień 18.08.2002 r., obchodzono na całym świecie jako I. Międzynarodowy Dzień Latarni Morskich. Od tej pory ten dzień przypada corocznie na 3 niedzielę sierpnia.
Również w Polsce, będącej krajem o niezbyt bogatych tradycjach morskich, daje się odczuć wzrastające zainteresowanie tym wdzięcznym tematem. W czerwcu 1996 r., z inicjatywy grupy pracowników i przy poparciu dyrekcji Urzędu Morskiego w Szczecinie, powstało Stowarzyszenie Miłośników Latarń Morskich. Adres siedziby Stowarzyszenia: 70-207 Szczecin, Plac Batorego 4, Telefon (091) 44 03 226, fax 43 44 656, adres internetowy; http//www.latarnie.com.pl
Stowarzyszenie prowadzi działalność typu “non profit”. Jego celem jest szerzenie wiedzy o morzu, ze szczególnym uwzględnieniem latarni morskich. Działalność ta prowadzona jest w szerokich kręgach społecznych -a zwłaszcza wśród młodzieży. W zakres tak szeroko rozumianej “edukacji morskiej” wchodzi m in. zwiedzanie latarń morskich. W 2004 r. latarnie (od Świnoujścia do Czołpina), zwiedziło ponad 174 tysiące osób. Z tej liczby, najwięcej turystów odwiedziło Niechorze (42,3%) i Świnoujście (29,6%), najmniej Jarosławiec i Darłowo (odpowiednio; 4,2% i 2,5%). W radiolatarni Świnoujscie zgromadzono ponadto wiele interesujących zbiorów (ponad 200 eksponatów) z zakresu techniki morskiej. Dowodem dużego uznania zwiedzających dla tej inicjatywy, są ich adnotacje w kolejnych księgach pamiątkowych. W przyszłości przewiduje się rozszerzenie działalności wystawienniczej na latarnie Niechorze, i Gąski oraz w domu latarników w rejonie latarni Czołpino. Stowarzyszenie przygotowuje informacje medialne, zleca wykonywanie tablic informacyjnych oraz wydawnictw poświęconych latarniom morskim, np. przewodniki, foldery, kalendarze, widokówki itp. Wpływy finansowe ze sprzedaży biletów i wydawnictw, kierowane są na działalność statutową oraz polepszenie stanu technicznego latarni morskich. Dużą pomocą w organizowaniu działalności wystawienniczej, jest współpraca z Muzeum Narodowym w Szczecinie. Od samych początków działalności, Prezesem Stowarzyszenia jest Pani mgr inż. Małgorzata Rajchowiak -pracująca w chwili jej wyboru, na stanowisku Głównego Specjalisty w Inspektoracie Oznakowania Nawigacyjnego Urzędu Morskiego w Szczecinie. W 2000 r. utworzone zostały dwa Oddziały Stowarzyszenia; jeden w Świnoujściu, drugi w Słupsku. W kręgu zainteresowania szczecińskiego Stowarzyszenia znajdują się krajowe i zagraniczne latarnie morskie oraz inne znaki nawigacyjne, takie jak: światła prowadzące (nabieżniki), światła sektorowe, bramy torowe, światła cyplowe i in. W bieżącym roku zapoczątkowano współpracę z hamburską organizacją o podobnym kręgu zainteresowań tj. z Interessengemeinschaft Seezeichen. Aktualnie obsługę ruchu turystycznego w zakresie zwiedzania wież latarń Świnoujście i Niechorze prowadzi Gospodarstwo Pomocnicze przy Urzędzie Morskim w Szczecinie. Działalność gospodarcza związaną z obsługą ruchu turystycznego latarń Gąski, Darłowo, Jarosławiec, Ustka i Czołpino -prowadzona jest przez Stowarzyszenie z siedzibą w Słupsku. Latarnie w Kołobrzegu, Sopocie i w Nowym Porcie działają samodzielnie a nad pozostałymi polskimi latarniami, ma pieczę Towarzystwo Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku.
Pośród członków szczecińskiego Stowarzyszenia Miłośników Latarń Morskich, znajdują się przedstawiciele rożnych zawodów z terenu całego kraju, a nawet z poza obszaru Polski. Działalność Stowarzyszenia ma ścisły związek z szeroko rozumianą turystyką. W 2000 r, Stowarzyszenie zostało współzałożycielem Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. W 2002 r. członkowie Stowarzyszenia uczestniczyli w opracowaniu “Programu Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim”. oraz “Koncepcji Rozwoju Turystyki Morskiej w Polsce”. Jednym z zaproponowanych pomysłów turystycznych, było przedstawienie koncepcji organizacji etapowych regat jachtów pomiędzy portami -w których znajdują się latarnie morskie. Lądowym wariantem tego pomysłu jest rajd “Szlakiem latarń morskich polskiego wybrzeża”. Rajd przewidziano w 3 wersjach: pieszej, rowerowej i motocyklowo/samochodowej. Członkowie Stowarzyszenia i ich sympatycy, biorą udział w różnorodnych imprezach typu turystycznego np.: w salonach, targach i giełdach turystycznych, “Sejmikach Morskich”, warsztatach interaktywnych itp. Symbolicznym nawiązaniem do tradycji, była również obrona prac dyplomowych uczniów Świnoujskiego Zespołu Szkół Morskich, w świeżo odremontowanych pomieszczeniach latarni Świnoujście. Latarnie morskie w Świnoujściu i Niechorzu gościły także galerie malarskie i rzezbiarskie, odbyło się tam też…kilka ślubów. Również w pobliżu latarni odbywają się lokalne imprezy turystyczne, jak np. “Międzyzdrojskie Barwy Jesieni”, “Dni Śledzia Bałtyckiego”, “Rajd Orła Bielika” i in. Dla uczczenia I. Międzynarodowego Dnia Latarni Morskich, Stowarzyszenie umożliwiło zainteresowanym bezpłatne zwiedzanie tych obiektów. Stowarzyszenie Miłośników Latarń Morskich, brało udział w kolejnych edycjach obchodów Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Świnoujściu i Szczecinie ofiarowując na aukcje, niektóre ze swych zbiorów. Budynek latarni morskiej w Świnoujściu (po jego pełnej adaptacji), może stać się ważnym centrum kultury i kultywowania tradycji morskich a także przyczynić się do ożywienia życia kulturalnego w prawobrzeżnej części Świnoujścia.
Należy zdać sobie sprawę z faktu, że w rozwoju ludzkiej cywilizacji -żegluga ma znacznie dłuższe dzieje niż rolnictwo. Już w okresie wspólnoty pierwotnej (od XVII. do IX. tysiąclecia przed narodzeniem Chrystusa), proste w budowie tratwy i łodzie używane były do pływania po rzekach, jeziorach i morskich wodach przybrzeżnych Oddawały swoje nieocenione usługi ówczesnym rybakom, myśliwym i zbieraczom. Natomiast początki prymitywnego jeszcze rolnictwa, występowały w różnych miejscach dopiero od X. do VI. tysiąclecia Starej Ery. Latarnie morskie stanowią bardzo ważny element tradycji budownictwa morskiego. Dobrze się stało że w Polsce, większość z nich została wpisana do wojewódzkich rejestrów zabytków. Niezależnie od dalszego postępu w dziedzinie morskiej nawigacji, smukłe wieże latarń -zawsze będą pobudzały wyobraźnię ludzi, dla których sprawy morza nie są obojętne.
Szczecin grudzień 2008r.