Ziemowit Sokołowski
Biografie.
W naszej zakładce „Zarys techniki i historii” wymieniłem m in szereg osób, które w sposób istotny przyczyniły się do rozwoju systemu latarń morskich w skali globalnej. Być może wypadało by jednak przybliżyć osobowości przynajmniej niektórych z nich. Tym razem będzie to nieco odmienny punkt widzenia. Bardziej od „strony ludzkiej”, niż techniki. Wybór jest niełatwy i raczej tendencyjny. Spróbuję zaryzykować. A więc na początek:
Robert Stevenson.
1772-1850
Urodzony w Glasgow wybitny szkocki inżynier budownictwa wodnego i lądowego, dał się także poznać jako znakomity projektant i budowniczy szkockich latarń morskich. W latach 1811-1872 zbudowano ich ogółem około 30. Niektóre z nich zostały pokazane na załączonych zdjęciach. Działając w dziedzinie różnych budowli hydrotechnicznych, zaprojektował między innymi kilka interesujących pod względem konstrukcji mostów.
W wieku 2 lat, skutkiem śmierci ojca został półsierotą, a jego matka Jean znalazła się w trudnej sytuacji materialnej Dalsza rodzina, nie była w stanie im pomóc. Dlatego Robert początki edukacji podjął w przeznaczonej dla ubogich dzieci szkole charytatywnej, utrzymywanej z dobrowolnych datków parafian. Te brytyjskie szkoły zwane „Szkołami niebieskiego płaszcza” zapewniały podstawowe wykształcenie w zakresie czytania i pisania, arytmetyki, religii i innych ważnych umiejętności, przydatnych w codziennym życiu. Przy pewnej dozie pracowitości, zdolności i nieodzownego sponsoringu oraz przysłowiowego „łuta szczęścia”, niemało z absolwentów tych pożytecznych placówek edukacyjnych -osiągało później sukcesy. Robert w dalszej edukacji, pobierał nauki m in u znanego w Glasgow lingwisty Macintyre’a.
Gdy osiągnął wiek 15 lat, jego matka ponownie wyszła za mąż, tym razem za Thomasa Smitha. Był to przedsiębiorczy mechanik i inżynier budownictwa. Status zawodowy i materialny rodziny, polepszył się od tej pory. W 1786 r ojczym Roberta został zatrudniony w nowo powołanej instytucji (Northern Lighthouse Board) odpowiedzialnej za urządzenia nawigacyjne w Szkocji i na wyspie Man. Siedziba tej pozarządowej organizacji mieści się w Edynburgu.
Studia w Instytucie Andersona, na Uniwersytecie w Edynburgu, umożliwiły Robertowi zdobycie zawodu inżyniera budownictwa. Stevenson odbywał praktykę inżynierską głównie u swego ojczyma. Odnosił tak znaczne sukcesy, że już w wieku 19 lat powierzono mu nadzór nad budową latarni morskiej na wyspie Little Cumbrae, u ujścia rzeki Clyde. W ramach kolejnych nadzorów były to latarnie morskie w archipelagu Orkadów. W celu dalszego doskonalenia zawodowego studiował geodezję, rysunek architektoniczny i dodatkowo uczęszczał na wykłady z matematyki, i fizyki w Andersonian Institute w Glasgow.
Jak by tego było mało, to w okresach zimowej przerwy w pracach budowlanych, poszerzał swoją wiedzę na Edynburskim Uniwersytecie w dziedzinach: filozofii, matematyki, chemii, historii naturalnej, filozofii moralnej, logiki i rolnictwa. Z tych dziedzin nie przyznano mu wprawdzie dyplomów, ponieważ nie posiadał wystarczającej biegłości w łacinie lub grece. A takie wówczas były wymagania.
W 1797 r został mianowany inżynierem w Północnym Zarządzie Latarń Morskich (Northern Lighthouse Board) , zastępując na tym stanowisku swego ojczyma. W 1799 r ożenił się z Jean Smith, najstarszą jego córką, a w 1800 r stał się wspólnikiem biznesowym.
Bodaj czy nie najsławniejszym jego dziełem była latarnia morska Bell Rock zbudowana w latach 1807-1810. Miał wówczas około 30 lat.
W 1815 r został członkiem Towarzystwa Królewskiego w Edynburgu. Ten zaszczyt i stypendium otrzymywały osoby za wybitne osiągnięcia naukowe i zawodowe. Do osiągnięć stricte budowlanych i naukowych na lądzie i morzu, wypada dodać m in. opracowanie na temat erozji wschodniego wybrzeża Wielkiej Brytanii. Swoje artykuły publikował w Encyclopaedia Britannica i Edinburgh Encyclopaedia a także w innych czasopismach naukowych.
W Northern Lighthouse Board pracował jako inżynier do 1842 r -prawie 50 lat. Pośmiertnie uhonorowano go w 2016 r wprowadzając go do „Hallu Sławy” najwybitniejszych szkockich inżynierów (Scottish Engineering Hall of Fame).
Jego popiersie wykonane z tej okazji, znajduje się u góry.
Trzej synowie Stevensona: Alan, David i Thomas, poszli w ślady ojca i zostali również inżynierami.
David zaprojektował ponad 30 latarń morskich w Szkocji i na obszarach przyległych. Alan w latach 1843-1853 zaprojektował i zbudował 13 latarń morskich, głównie w Szkocji. W latach 1843-1853 był naczelnym inżynierem w Northerrn Lighthouse Board. Najmłodszy z synów Thomas również zaprojektował około 30 latarń morskich. Ponadto zajmował się meteorologią i jako pierwszy zastosował specjalnie skonstruowane osłony instrumentów meteorologicznych, które rozpowszechniły się na całym świecie. Był prezesem Royal Scottish Society of Arts oraz Royal Society of Edinburgh. Ponadto został współzałożycielem Scottish Meteorological Society. Jego synem był Robert Louis Stevenson znany szkocki powieściopisarz, eseista, poeta i podróżnik. Najbardziej znany z powieści pt Wyspa Skarbów, oraz Dziwny przypadek doktora Jekylla i pana Hyde’a.
Z kolei David Stevenson miał 2 synów Charlesa Alexandra oraz Davida Alana. Podobnie jak inni członkowie rodziny zajmowali się budową latarń morskich. Ostatnim z rodu Stevensonów, inżynierów latarń morskich był David Alan (syn Charlesa Alexandra. Żył w latach 1891-1971. Łącznie „Klan Stevensonów” (jak ich często nazywano), zbudował 85 latarń morskich. Niektóre z nich ukazane są na poniższej mapie.
. „Bazą naukową” dla rodziny Stevensonów oraz innych światłych obywateli Szkocji, był Uniwersytet w Edynburgu działający od 1583 r. Dzięki efektywnej oświeceniowej działalności intelektualnej, zyskał przydomek „Ateny Północy”.Kariera zawodowa i naukowa rodziny Stevensonów stanowi pozytywny przykład tego, jak wiele można osiągnąć przy wytrwałej pracy, nawet wówczas gdy początki są trudne.
