autor: Ziemowit Sokołowski
Szlak żeglowny z Zalewu Szczecińskiego do portów w Wolinie, Sierosławiu, Kamieniu Pomorskim, Dziwnowie i przystani w Międzywodziu oraz jego oznakowanie nawigacyjne.
Wymienione porty i przystanie, usytuowane są w Cieśninie Dziwny. Dziwna stanowi wschodnie połączenie Zalewu Szczecińskiego z morzem. Przez tą trasę żeglowną przechodzą 4 mosty. Z tego 2 mosty (kolejowy i obwodnicy drogowej w Wolinie), mają przęsła stałe. Dwa pozostałe mosty drogowe, jeden w Dziwnowie a drugi na trasie Wolin – Recław, mają przęsła zwodzone. Długość Cieśniny Dziwny wynosi ok 30 km (16,2 M). Wąskie i kręte koryto głównego nurtu, rozpoczyna się w Zatoce Skoszewskiej. Na E od południowego cypla Półwyspu Rów, nurt kieruje się w kierunku N, zwężając się z 0,8 M do 0,1 M w rejonie Gołogóry. Następnie skręca na E i ponownie na N. Przy zwodzonym moście drogowym w Wolinie, jego szerokość wynosi ok 100 m. W skład infrastruktury, zapewniającej dostęp do portu w Wolinie od strony Zalewu Szczecińskiego wchodzą między innymi:
- Tor podejściowy od Bramy Torowej 3 i dalej od pławy ME-W do mostu zwodzonego o długości 11,6 km, szerokości w dnie 50m (z poszerzeniem na łukach). Nominalna głębokość na torze wodnym wynosi -2,5m przy średnim stanie wody. W południowej części toru wodnego występują spłycenia ograniczające zanurzenia statków.
- Stałe i pływające znaki nawigacyjne:
- trzy nabieżniki świetlne (po 2 stawy każdy) o nazwach; „Skoszewo, Zagórze i Gołogóra”,
- Stawa świetlna „Rów”,
- dalba ,swietlna w porcie,
- 2 pławy świetlne,
- 16 pław nie świecących,
Oprócz toru wodnego opisanego powyżej, port w Wolinie jest dostępny w ograniczonym zakresie –także od strony morza (poprzez port w Dziwnowie). Ograniczenia na tej trasie są następujące:
- Wysokości statków limitowane są przez pionowe prześwity mostu drogowego i mostu kolejowego w Wolinie – wynoszące 12,6 m.
- Czasokres otwierania oraz szerokości przęseł żeglownych mostów zwodzonych w Dziwnowie i Wolinie.
- Spłycenia i zbyt mały promień łuku toru wodnego na przejściu z Zalewu Kamieńskiego do Zatoki Wrzosowskiej (Jeziora Wrzosowskiego) i dalej do północnej części Cieśniny Dziwny.
Po minięciu Wolina, kierunek nurtu cieśniny zawiera się między N a NbE, aby po przebyciu 7,3 M – zmienić kierunek na ENE i NEbN. Na szerokości Gardzkiej Kępy, akwen rozszerza się z dotychczasowej szerokości 0,4 – 0,8 M do 2,5 M w Zatoce Madejskiej, łączącej się od południa z Zatoką Cichą. Po stronie zachodniej, w położeniu geograficznym 53º57’ N 14º41’ E znajduje się port w Sierosławiu.
Dalej, Dziwna opływa rozległą na około 4,3 km (w osiach NW-SE i NE-SW) Chrząszczewską Wyspę, za którą rozpościera się Zalew Kamieński o pow, 9 km² i głębokości do 3 m. Główny nurt otacza wyspę od strony zachodniej, kończąc się na kierunku północnym. Szerokość nurtu w tym miejscu wynosi 0,5-0,7 M. Wschodni nurt Dziwny przegrodzony jest niskowodnym mostem łączącym wyspę ze stałym lądem. Zalew Kamieński połączony jest od zachodu z płytkim<2m głębokości, lecz obszernym 4,7 km² jeziorem Koprowo. Przy północno-zachodnim brzegu zalewu (54º 00’N 14º 42,2’ E), usytuowana jest przystań Międzywodzie a przy południowym brzegu – w położeniu geograficznym 53º58,3’N 14º46,2’E port Kamień Pomorski. W odległości ok 1,3 M od mostu, na zachodnim brzegu Zatoki Wrzosowskiej (poza granicami portu) usytuowany jest żelbetowy basen, należący do MON.
Na dalszym odcinku Dziwna na kierunku NEbN łączy się z Zatoką Wrzosowską o powierzchni ok. 2 km² i głębokościach do 2,5 m. Oznakowany pławami tor wodny przebiega przy zachodnim brzegu zatoki. Następnie Dziwna skręca w lewo w kierunku zachodnim (występują tu częste zmiany wąskiego koryta nurtu), Ostatni, 2 M długości odcinek cieśniny prowadzi najpierw w kierunku SW, następnie na W, aby ostatecznie po minięciu portu w Dziwnowie, na kierunku NWbN – połączyć się z morzem.
W skład infrastruktury zapewniającej dostęp (od strony Zalewu Szczecińskiego) do portów w Dziwnowie, Wolinie i na Zalewie Kamieńskim wchodzą między innymi:
- tory wodne:
- tor wodny od Dziwnowa przez Jezioro Wrzosowskie (Zatokę Wrzosowską) – Zalew Kamieński do pławy „K-3” o parametrach: długość 6,84 km, szerokość w dnie 50 m i głębokość 2,7 m.
- tor wodny od pławy „K-3” przez cieśninę Dziwna do Wolina o parametrach: długość 17,964 km, szerokość w dnie 50 m i głębokość 2 m.
- oznakowanie nawigacyjne mostów.
- pływające znaki nawigacyjne:
- od strony Zalewu Kamieńskiego do Dziwnowa i Wolina: pławy nie świecące – 30 sztuk.
W załączonej galerii zdjęć pokazano jedynie 2 stawy nabieżników, stawę Rów oraz kilka wybranych pław.
Podstawową sprawą w aktywizacji żeglugi w cieśninie Dziwny, jest pogłębienie istniejącego tam toru wodnego. W okresie ostatnich kilku lat, zaistniały na tej trasie pewne korzystne zmiany. Należą do nich: zbudowanie nabrzeża pasażerskiego w Wolinie oraz oddanie do eksploatacji mostu drogowego, o prześwicie pionowym analogicznym jak w moście kolejowym. Umożliwi to częstsze otwieranie nadal eksploatowanego, niskowodnego mostu zwodzonego łączącego Wolin z Recławiem – a zatem większą dostępność Cieśniny Dziwny dla żeglugi pasażerskiej i jachtów. Oprócz tego, realizowana jest budowa na wyspie Ostrów Recławski skansenu słowiańskiego i wikińskiego co będzie stanowiło dużą atrakcję turystyczną. Przewidywana jest tam również budowa repliki wczesnośredniowiecznej latarni morskiej o nazwie „Garnek Wulkana”. Aktualnie Cieśnina Dziwny dostępna jest dla jachtów motorowych – bez ograniczenia ich wielkości, statków pasażerskich typu „river cruiser” oraz jachtów żaglowych i innych statków o wysokości masztów do 12,5 m.
Poza wymienionym ograniczeniem wysokości, istnieją również ograniczenia zanurzenia oraz szerokości jednostek pływających. Pierwsze z wymienionych wynika z głębokości na torze wodnym, drugie z szerokości przęseł żeglownych w mostach. Statki, przekraczające te wymiary – muszą korzystać z toru wodnego na Kanale Piastowskim i Kanale Mielińskim.
