Baker Island

Ziemowit Sokołowski

Stany Zjednoczone, samotna wyspa przy równiku.

Nazwa wyspy wywodzi się od nazwiska kapitana statku wielorybniczego Michaela Bakera, który odwiedził tą wyspę w 1834 r. Wymiary wyspy: 1,8 km/ 1,13 km, powierzchnia 2,1 km², obwód 4,8 km. Najwyższe wzniesienie 8 m npm. Klimat równikowy, z małymi opadami, stałymi wiatrami oraz silnym nasłonecznieniem.

Spośród wielu posiadłości zamorskich USA, ta właśnie bezludna wyspa, usytuowana na Pacyfiku, zasługuje na uwagę, chociażby ze względu na swoje szczególne usytuowanie geograficzne. Położenie 0°11’41”N 176°28’46”E. Znajduje się w połowie drogi pomiędzy Hawajami a Australią. Stanowi część archipelagu Phoenix Islands. Do linii równika jest tylko ok. 22 kilometrów. Od 1857 r. jest fragmentem zamorskich terytoriów USA.

W latach 1935-1942 działała tam latarnia morska. Po tym okresie, była latarnia służy wyłącznie jako „znak dzienny”. Jest to cylindryczna, ceglana wieża bez laterny o wysokości 5 m npt.

 

W czasie II WŚ na wyspie znajdowała się baza bombowców „Liberator”, oraz stacja urządzeń radionawigacyjnych „Loran”. Aktualnie są tam pozostałości urządzeń militarnych, z zarośniętym pasem startowym, masztami do radionawigacji i innym porzuconym sprzętem wojskowym. Najbardziej trwałym elementem z przeszłości, wydaje się być wieża byłej latarni morskiej, w której szukają cienia miejscowe skorupiaki.

Malediwy

Ziemowit Sokołowski

Malediwy.
Republic of Maldives.


Od XVI w dominowały tam wpływy europejskich państw kolonialnych, szczególnie Portugalii, Niderlandów oraz Anglii. Od 1887 r. zaistniał protektorat Wielkiej Brytanii. Od 1965 niepodległość od Wielkiej Brytanii w formie sułtanatu. Od 1968 r republika jw, język urzędowy -malediwski. Kraj muzułmański.
W Archipelagu Malediwy znajduje się łańcuch 26 atoli (usytuowanych w kierunku N-S) na Oceanie Indyjskim. Są to skutki działania wulkanów oraz polipów koralowców. Pojedynczy atol składa się z mniej lub bardziej regularnego pierścienia złożonego z kilkudziesięciu małych wysp i raf koralowych, oraz wewnętrznej, płytkiej laguny, połączonej z oceanem. Skutkiem przyrostu masy koralowca, erozji skał, oraz ograniczonej wymiany wody z oceanem, następują nieuchronne zmiany. W długich przedziałach czasu, laguny mają tendencję do wypłycania się i zanikania. Powstają wówczas na obszarze dawnego atolu, obszerne, płaskie wyspy, o obniżonej wysokości w ich części centralnej.
Odległości pomiędzy wewnętrznymi brzegami poszczególnych lagun, są duże . Zależnie od ukształtowania i wielkości atolu wynoszą od kilkunastu do kilkudziesięciu, a nawet i więcej kilometrów. Powierzchnie wysp, na których znajdują się opisane latarnie morskie są niewielkie. Od 9,5 do 348 ha (przeciętnie 69 ha).


Atole usytuowane są w kształcie podwójnego łańcucha. W skład atoli Malediwów wchodzi ok 1190 niewielkich wysepek. Natomiast wymiary zewnętrzne atoli są dosyć znaczne Na rozpatrywanych akwenach, obwody poszczególnych atoli wynoszą od 56 do 251 km (śr 128 km). Natomiast powierzchnia wody zajmowanej przez pojedyncze atole wynosi od 135 do 2 347 km², (śr 934 km²). Zatem przeciętnie na 1 km obwodu atoli, przypada ok 7 km² wód laguny.
Rozciągłość państwa na kierunku południkowym wynosi ok 870 km, natomiast na kierunku równoleżnikowym ok 120 km.
Całkowita powierzchnia lądowa państwa wynosi 300 km², natomiast zaludnienie 360 tys (2017 r).
Skrajne współrzędne geograficzne archipelagu to: 7°06’35”N 72°53’19”E oraz 0°42’53”S 73°09’21”E. Około 99% powierzchni kraju stanowi woda. Panuje tu klimat tropikalny, ze średnią temperaturą roczną 27°C, oraz opadami 2130 mm/rok.


Przeciętne wzniesienie wysp nad poziom wody jest bardzo małe, . wynosi zaledwie 1,5 m ponad standardowy, wysoki przypływ. Pod tym względem, nigdzie na świecie, nie jest bardziej niebezpiecznie,. W razie urzeczywistnienia się „czarnego scenariusza” związanego z ociepleniem klimatu, wyspom grozi zatopienie. Odległość od południowego skraju Półwyspu Indyjskiego do Archipelagu Malediwy wynosi od 267 – 583 mil morskich (495- 1080 km) w kierunku SSW.
Najbardziej wysuniętymi na południe są wyspa Foammulach oraz Atol Addu. Od sąsiedniego atolu o nazwie Huvandu oddziela go „Kanał Równikowy” (Equatorial Channel). Jego współrzędne: 0°10’N 73°00’E.
Z kolei „Kanał Półtora Stopnia” (One and a Half Degree Channel), oddziela dwa atole Huvandu i Haddhunmathi. Współrzędne tego morskiego kanału to: 1°30’N 73°00’E.


Do czasów rozwoju transportu lotniczego, który gwarantuje dotarcie do dowolnego miejsca na kuli ziemskiej, światowa gospodarka na obszarach wyspowych, skazana była na transport morski. Z tego względu, każdy zamieszkały atol na Malediwach posiada port. Są to na ogół porty niewielkie. Poza transportem ludzi i towarów, zawsze obsługiwały miejscowe rybołówstwo.
Głównym portem bazowym dla Malediwów jest Malė. Jest to zarazem jedyne miasto, oraz stolica państwa. Usytuowanie: na niewielkiej wyspie 218 ha, (długość linii brzegowej ok. 5,8 km), przy południowym krańcu Atolu Malė.- w centrum wschodniej części Archipelagu Malediwów. Zaludnienie jest znaczne, i wynosiło ok. 133, 4 tys mieszkańców (2014 r). Położenie: 4°10’25”N 73°30’23”E Głębokości na kotwicowisku wynoszą 6,4-7,6 m, natomiast przy głównym nabrzeżu przeładunkowym i promowym 3,4-4,6 m.
Z powodu zagrożenia zalania przez wody oceanu, miasto zostało osłonięte żelbetowym falochronem od strony północnej. . Zbudowali go Japończycy. Koszt budowy wyniósł ok. 160 mln dolarów. W falochronie zbudowano 5 przejść prowadzących do portu.

W spisie morskich, świetlnych znaków nawigacyjnych dotyczących archipelagu, wyszczególnionych jest 11 latarń morskich. Latarnie oddalone są w kierunku północnym od równika od 128-426 mil morskich (237- 789 km). Z opisu latarń zawartego w „Wikipedii” wynika że zastosowano w ich budowie wyraźną unifikację. Są to metalowe, ażurowe wieże, posadowione na fundamencie betonowym. Wzniesienia świateł (z 2 wyjątkami) są jednakowe i wynoszą po 15 m npm. Zasięgi świateł, wynoszą z reguły po 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie stanowią baterie słoneczne. Brakuje daty aktywizacji wszystkich latarń, oraz ich fotografii. Latarnie, z uwagi na swoją konstrukcję, nie są udostępnione do zwiedzania. Nazwy latarń wywodzą się od nazw wysp, na których zostały zbudowane. W poniższym zestawieniu latarnie wymienione są w kierunku N-S.

Thuraakunu Lighthouse.
Poz 7°06’19,4”N 72°53’42,7E. Latarnia została zbudowana w Atolu Haa Alif, na wyspie Thuraakunu. Jest to najbardziej wysunięta, na północ wyspa archipelagu. Jej pow wynosi ok 28 ha. Linia brzegowa wokół wyspy mierzy 2,43 km. Jako jedna z 14 wysp tego atolu jest zasiedlona, posiada 421 mieszkańców. Na wyspie w jej SE części znajduje się mały port. Powierzchnia basenu 1,2 ha, długość linii cumowniczej ok 270m. Port osłonięty jest naturalnym falochronem

Latarnia jest usytuowana na północno- zachodnim krańcu wyspy. Odległość w linii prostej od portu w kierunku WNW ok 660 m. Wzniesienie światła wynosi 15 m npm. Charakterystyka światła białego 1 błysk/5s. Zasięg 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie panele słoneczne.

Kanifushi Lighthouse.
Poz. 5°21’57,2”N 73°19’56,2”E. Wyspa usytuowana jest w Atolu Lhaviyani. Od 2013 r jest jedną z niewielu wysp wypoczynkowych w tym atolu. Przybliżona długość wyspy 2,3 km, szerokość 90 -300 m. Powierzchnia 31,8 ha, obwód 4,9 km. Na północno zachodnim skraju wyspy znajduje się mały port z 2 nierównej długości falochronami, wysuniętymi w morze na 70 i 200 m.
Latarnia usytuowana jest w zachodniej części wyspy. Jest pomalowana na szary kolor. Posiada prostokątny znak dzienny. Wysokość wieży wynosi 12 m npt. Wzniesienie białego światła błyskowego (2 błyski/10 s) wynosi 15 m npm. Zasięg światła 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie-panele słoneczne.

Malė Entrances Lighthouses.
Port Malé. Poz 4°10’45,6”N 73°30’45,9E, dotyczy latarni przy czwartym przejściu przez falochron. Każde z 5 przejść jest oznakowane przez okrągłe w przekroju betonowe wieże, emitujące światło błyskowe zielone (po str zachodniej), lub czerwone (po stronie wschodniej) Wzniesienia świateł wynoszą po 4 m npm. Ich zasięg nie jest znany.


Maalhos Lighthouse.
Poz. 3°59’14”N 72°43’14,9”E. Wyspa Maalhos, od której wywodzi się nazwa latarni, jest najbardziej wysuniętą na zachód z całego archipelagu Malediwów. Wchodzi w skład Atolu Ari, liczącego 33 wyspy, z tego 8 jest zamieszkałych. Wyspa Maalhos o wymiarach 0,975 X 0,375 km, ma powierzchnię 24 ha oraz linię brzegową o długości 1,95 km. Jest zamieszkała przez 434 mieszkańców (w tym rezydenci cudzoziemcy).


Latarnia została zbudowana w północnej jej części. Nieopodal jest mały port zbudowany w kształcie prostokątnego basenu o pow ok 0,5 ha, osłoniętego falochronem. Długość nabrzeży wynosi ok 200 m. Odległość od stolicy Malé ok. 90 km.
Konstrukcja latarni jest typowa dla Malediwów. Na betonowym fundamencie posadowiona jest metalowa, ażurowa wieża o kwadratowym przekroju. Posiada kształt smukłej piramidy. Wzniesienie białego, błyskowego światła wynosi 15 m npm. Charakterystyka światła 2 błyski/10s. Zasięg światła 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie-panele słoneczne.

Foteo Lighthouse.
Poz 3°27’28,1”N 73°45’28,9”E. Latarnia została zbudowana na niewielkiej wysepce Foteo, w jej północnej części. Porośnięta palmami wyspa usytuowana jest we wschodniej części Atolu Vaavu. Max wymiary jej wynoszą 1,35 X 0,2 km, obwód 2,7 km, powierzchnia ok 9,5 ha. Latarnia morska o typowej budowie wieży, emituje światło błyskowe 2 błyski/10 s. Wzniesienie światła 15 m npm. Zasięg 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie, panele słoneczne.


Feeali Lighthouse.
Poz. 3°16’07,9”N 73°00’06”E. Usytuowanie w SE części archipelagu malediwskiego, w Atolu Faafu. Feeali jest jedną z zamieszkałych wysp (810 mieszkańców + 29 zagranicznych rezydentów w 2014 r) Wymiary max wyspy: 0,525 X 0,425 km, pow ok 17 ha. Znajduje się o 62 mile morskie (115 km) w kierunku SW od stolicy. W SW części wyspy usytuowany jest basen portowy, osłonięty falochronem. Powierzchnia basenu wynosi ok 1,9 ha, długość nabrzeży (wraz z pirsem) 450 m, długość falochronu 300 m.
Ta typowa (pod względem konstrukcji) dla Malediwów latarnia morska, zbudowana na wyspie, posiada wieżę o wysokości zaledwie 5 metrów npt. Wzniesienie światła wynosi 5 m npm. Światło błyskowe, białe (1 błysk/6 s), ma zasięg 7 mil morskich (13 km). Zasilanie-panele słoneczne.

Raimmandhoo Lighthouse.
Poz. 3°05’25,4”N 73°38’29,6”E. Południowo-wschodnia część archipelagu. Usytuowanie w Atolu Meemu, na wyspie zamieszkałej przez 112 mieszkańców (w tym zagraniczni rezydenci). Wymiary wyspy 0,850 X 0,550 km. Powierzchnia ok 27 ha, długość linii brzegowej 2,3 km. Odległość do stolicy 121 km.


Latarnia usytuowana jest w północno-wschodniej części wyspy. Konstrukcja wieży latarni analogiczna do poprzednich. Jest to szara wieża z prostokątnym, czarnym znakiem dziennym. Wysokość wieży 13 m npt. Wzniesienie białego, błyskowego światła 15 m npm. Charakterystyka światła 1 błysk/10 s. Zasięg światła 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie- panele słoneczne.

Nilandhoo Lighthouse.
Poz. 3°03’29,9”N 72°53’30,7”E. Południowo-wschodnia część archipelagu, w Atolu Faafu. Wyspa Niladhoo, jest największą wyspą tego atolu. Liczba mieszkańców (wraz z cudzoziemcami) wynosi 1663 osoby. Oprócz niej są jeszcze w atolu 4 inne zamieszkałe wyspy. Odległość od stolicy wynosi 141,6 km. Max wymiary wyspy 1,175 X 0,725 km, powierzchnia ok. 56 ha. Długość linii brzegowej ok 3,6 km.
Przy północnym brzegu istnieje struktura portowa złożona z 2 basenów rozdzielonych półwyspem. Baseny osłonięte są falochronami. Basen po stronie zachodniej ma pow. ok 2,6 ha oraz nabrzeża o długości ok 700 m. Po stronie wschodniej jest basen o pow. ok. 1 ha i nabrzeżami o długości ok. 410 m. W porcie bazuje 26 statków o napędzie mechanicznym.


Latarnia usytuowana jest w północnej części wyspy, przy basenie wschodnim. Konstrukcja szarej wieży nie różni się od poprzednio opisanych. Znajduje się na niej prostokątny, czarny znak dzienny. Wysokość wieży 13 m npt. Wzniesienie białego światła błyskowego 15 m npm. Charakterystyka światła 2 błyski/20 s. Zasięg światła 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie-panele słoneczne.

Kolhufushi Lighthouse.
Poz. 2º46’27,9”N 73º25’21,5”E. Południowo-wschodnia część Atolu Meemu. Ta zamieszkała wyspa znajduje się o 155 km na południe od stolicy państwa. Liczba mieszkańców, wraz z cudzoziemcami -702 (2014 r). Wymiary max wyspy 2,5 X 0,45 km. Pow ok. 102 ha, długość linii brzegowej ok. 5,8 km. W zachodniej części wyspy znajduje się basen portowy o pow ok 1,8 ha i długości linii brzegowej ok.560 m. Port osłonięty jest 2 falochronami o długości po ok 120 m, wychodzącymi na lagunę w kierunku 104º.


Latarnia została zbudowana w południowo-zachodniej części wyspy, na południe od portu. Stalowa wieże o wysokości 12 m npt ma kolor szary. Na wieży usytuowany jest prostokątny . znak dzienny koloru czarnego. Wysokość wieży wynosi 12 m npt. Wzniesienie białego światła błyskowego (2 błyski/10s) 15 m npm. Zasięg światła 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie-panele słoneczne.

Kudahuvadhoo Lighthouse.
Poz. 2°40’17.8”N 72°53’49,6E. Zamieszkała przez 2247 osób (wraz z rezydentami), wyspa znajduje się w obrębie Atolu Dhaalu, usytuowanego w SW części Malediwów. Największa długość wyspy 1,15 km, największa szerokość 0,87 km. Pow. 75 ha, obwód 3,5 km. Oddalenie od stolicy 179,7 km.
W NE części wyspy istnieje port morski. Basen portowy o powierzchni 5,1 ha i linii brzegowej 580 m, oddzielony jest od morza dwuczęściowym falochronem wyspowym o długości 230 m +210 m. Główne wejście do portu ma 40 m szerokości.
Od 2017 r działa na uzdatnionym obszarze, przylegającym do SW części wyspy regionalny port lotniczy (Dhaalu Airport). Długość asfaltowego pasa startowego wynosi 1800 m. Powierzchnia portu lotniczego 67 ha. To niewiele mniej niż wcześniej zurbanizowana powierzchnia wyspy. Jednak niska rzędna terenu lotniska wynosząca +2 m npm, może niepokoić.
Latarnia usytuowana jest w NE części wyspy. Konstrukcja wieży nie odbiega od wcześniej opisanych latarń. Wzniesienie białego światła błyskowego wynosi 15 m npm. Charakterystyka światła 2 błyski/10 s. Zasięg światła 10mil morskich (18,5 km). Zasilanie-panele słoneczne.

Isdhoo Lighthouse.
Poz 2°07’52,9N 73°35’03”E. Zamieszkała wyspa, usytuowana w Atolu Haddhunmathi, w południowej części Malediwów. Liczba stałych mieszkańców wraz z cudzoziemskimi rezydentami, wynosiła w 2014 r -958 osób. Długość wyspy 4,4 km, szerokość 1,5 km. Odległość od stolicy 227,4 km. Powierzchnia wyspy wynosi 348 ha, a jej obwód 10,9 km.

Latarnia została zbudowana w pobliżu NE cypla wyspy, w północnej części atolu. Jest to najbardziej na południe usytuowana latarnia morska Malediwów. Wzniesienie białego, błyskowego światła, usytuowanego na ażurowej wieży, wynosi 15 m npm. Charakterystyka światła 2 błyski/10 s. Zasięg światła 10 mil morskich (18,5 km). Zasilanie panelami słonecznymi.
W bliskości latarni usytuowany jest mały port zbudowany w kształcie prostokątnego basenu. Powierzchnia basenu wynosi ok 1 ha. Linia nabrzeży liczy ok 400 m. Wyjście na otwarte morze ma 80 m długości.
W odległości 3,4 km w kierunku SW, znajduje się drugi basen portowy o podobnej powierzchni akwenu. Linia brzegowa wewnątrz basenu liczy ok 400 m, natomiast linia cumownicza 270 m. Od laguny oddziela basen falochron o70 m długości. Tor wodny prowadzący od basenu, przez lagunę atolu na otwarte morze, ma długość niespełna 2 km (1 Mm).
Na południe od ostatniej latarni (już poza linią równika), znajdują się wyspa Fuvahmulah oraz Atol Addu.
Szczególną wyspą jest, chociażby ze względów komunikacyjnych, jest wyspa Fuvahmulah. Otóż w SE części tej wyspy sąsiadują ze sobą niewielki port morski , oraz regionalne lotnisko. Położenie 0°17’35,56”S 73°25’24,96”E. Max długość 6,8 km, max szerokość 2,1 km. Najokazalszą budowlą na wyspie jest maszt telekomunikacyjny o wysokości 121 m. Nadto, na stosunkowo niewielkim obszarze tej wyspy ok 538 ha i jej obwodzie blisko 11 km, znajdują się 2 jeziora słodkowodne. Port morski, o sumarycznym akwatorium rzędu 3,7 ha, posiada oddzieloną falochronami, linię cumowniczą o długości ok 650 m, na przestrzeni ok 1,9 ha. Resztę stanowi awanport, oddzielony od oceanu falochronem. Całkowita długość falochronu osłaniającego port i awanport, wynosi ok 470 m. Oddalenie wyspy od stolicy wynosi ok 499 km (269 Mm). W 2014 r liczba ludności wyspy wynosiła 8 tys. + 500 cudzoziemców. Wyspa była w przeszłości małym atolem. Jej wnętrze jest położone niżej niż pas nadbrzeżny.


Atol Addu, stanowiący południowy obszar Malediwów, ma długość zewnętrznej linii brzegowej rzędu 56 km, oraz akwen laguny o powierzchni 141 km². Skrajne jego punkty to: 0°34’28,62”S, na północy, oraz 0°42’28,96”S na południu. Odległe są od siebie o 15,8 km (8,55 Mm). Oddalenie centrum atolu od stolicy wynosi ok. 534 km (288 Mm).


Lagunę atolu łączą z oceanem 4 naturalne kanały. Pięć wysp atolu jest zamieszkałych, oraz 26 niezamieszkałych. Na jednej z nich o nazwie Gan znajduje się międzynarodowy port lotniczy. Długość betonowego pasa startowego wynosi 3,4 tys m. Lotnisko to do 1976 r było użytkowane jako baza lotnicza Royal Navy. Stolicą atolu jest miasto Adu. Liczba ludności w 2013 r wynosiła 32 tys. System grobli zbudowanych jeszcze przez Anglików, łączy stolicę z sąsiednimi wyspami. Dobre warunki naturalne, sprawiły że morskie instalacje portowe zostały zbudowane wewnątrz laguny. Głównie po jej zachodniej stronie. Wyspy oraz rafy koralowe, stanowią naturalny falochron dla statków cumujących w lagunie.

Kiribati

Ziemowit Sokołowski

Republika Kiribati
( Ribaberikin Kiribati )
Mikronezja.

Początki osadnictwa na atolach i wyspach , datują się pomiędzy 1000 a 1300 r. Byli to Polinezyjczycy i Mikronezyjczycy. Pierwsze kontakty z Europejczykami miały miejsce w XVI wieku. W 1892 r utworzono tu protektorat brytyjski. W czasie II WŚ okupacja japońska. Po klęsce Japonii, autonomia w ramach Wielkiej Brytanii.
Republika uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii w lipcu 1979 r. Istotną dla gospodarki jest zagraniczna pomoc finansowa od Wielkiej Brytanii i Japonii. Jej wysokość osiągała ostatnio 25-50% PKB.
Jest to państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym, usytuowane pomiędzy 5ºN a 11ºS oraz pomiędzy 169ºE a 150ºW. Rozciągłość wysp należących do Kribati, na kierunku N-S wynosi ponad 2 tys km, a na kierunku W-E 4 tys km. W skład państwa o pow zaledwie 811 km², wchodzą 33 atole koralowe rozsiane po obu stronach równika. Z tego 21 wysp jest zamieszkałych przez 115 tys obywateli.

Akweny oceaniczne otaczające państwo Karibati, mają ogromną powierzchnię 3,5 mln km². Zatem na 1 km² terenu przypada 5,5 tys km² akwenów. Powyższe wynika z 200 milowej wyłącznej strefy ekonomicznej wokół wysp.
Jest to jedyne państwo na świecie, które usytuowane jest na 4 półkulach Ziemi: północnej, południowej oraz wschodniej i zachodniej. Na atolu Tarawa przeciętna wysoka temperatura roczna wynosi 31,4°C, natomiast przeciętna niska 25,3°C.

Stolicą kraju jest miasto Bairiki usytuowane na atolu Tarawa (1°19’32”N 172°59’E). Największym miastem i portem morskim na tym atolu jest Betio (1º21’44”N 172º55’53”E). Głębokości na kotwicowisku są rzędu 9,4-10 m, natomiast na kanale wejściowym i w rejonie przeładunków 6,4-7,6 m. Skok pływów wynosi ok 95 cm.

Pozostałe 3 małe morskie porty to: Banabo (0º52’8”S 169º32’23”E) oraz English Harbour (3º51’28”N 159º21’39”W) i Kanton (Canton) (2°50’S 171°43’W). . Jak stąd wynika, to 2 porty usytuowane są na półkuli wschodniej, natomiast dwa pozostałe na zachodniej półkuli Ziemi. Eksploatatorem portów jest Kiribati Ports Authority. Znacznie więcej jest lotnisk -23. Lecz tylko 4 z nich mają utwardzone pasy startowe.

Pewnego rodzaju ciekawostką jest należąca do tego państwa „Wyspa Bożego Narodzenia” (Christmas Island), obecnie nazywana Kiritimati. Została odkryta w przeddzień Bożego Narodzenia 1777 r przez Jamesa Cook’a. Była wówczas niezamieszkała. Położenie: 1°53’N 157°24’W. Wyspa znajduje się niedaleko równika, oraz w pobliżu międzynarodowej linii zmiany daty.

W latach 1956-1958 Wielka Brytania wykonała w atmosferze wokół atolu 9 detonacji bomb wodorowych. Później w latach 1962-1964 Amerykanie dokonali tu kolejnych 24 eksplozji bomb tego samego rodzaju. Dla realizacji programu i oceny skutków wybuchów nuklearnych, zbudowano na wyspie zaplecze techniczno- naukowe. Próby uznano za udane.

Skojarzenie „Bożego Narodzenia” z wybuchami bomb wodorowych, może się wydać cokolwiek zaskakujące. Chyba odpowiedniejsze byłoby tu raczej odniesienie do „nocy sylwestrowej”. Prawdopodobnie odkrywca wyspy, nie spodziewał się, że kiedyś będzie tam, aż tak „hucznie”. W tym kontekście aktualna nazwa Kiritimati, nie brzmi najgorzej.

W 2010 r było tam 5,6 tys mieszkańców. Na wyspie znajdują się 4 wsie zamieszkałe i 1 niezamieszkała. Jedna z nich nosi nazwę Poland i liczy 235 mieszkańców. Usytuowana jest w zachodniej części wyspy. Inne nazwy wsi również są ładne: London, Banana i Tabwakea. Niestety po wsi Paris, pozostały już tylko ruiny. I nie jest to skutek eksplozji nuklearnych, raczej zaniedbanie ze strony mieszkańców.
Nazwa Poland stanowi dowód wdzięczności dla Stanisława Pełczyńskiego (z zawodu mechanika okrętowego), który rozwiązał problem nawadniania plantacji palmowych na wyspie. Zbudowano tu również kościółek p/w św. Stanisława. Tym samym imieniem nazwano również pobliską zatokę.
Na tej wyspie znajduje się latarnia morska Kiritimati. Rok budowy nieznany. Wysokość wieży konstrukcji szkieletowej wynosi ok. 35 m npt. Wzniesienie czerwonego światła stałego 39 m npm. Usytuowanie przy północnej stronie wejścia do laguny.
Tabueran lighthouse, usytuowana na wyspie Fanning. 3°51’36”N 159°21’52”W. Jest to kwadratowy w przekroju monument zbudowany zbudowany w 1957 r z kamienia, zakończony krótkim elementem szczytowym. Na nim umieszczone jest światło zapalane „na życzenie”. Wzniesienie stałego, białego światła wynosi 9 m npm. Zasięg światła 12 mil morskich (22,2 km).
Najwyższe wzniesienie wyspy wynosi zaledwie 3 m powyżej wysokiego przypływu. Jedna z dwóch oficjalnych nazw wyspy, pochodzi od amerykańskiego kapitana statku „Betsy” Edmunda Fanninga, który odkrył ten atol w 1798 r. Wyspa /atol (o pow 33,7 km²) wchodzi w skład łańcucha wysp o nazwie Line Islands. Laguna ma powierzchnię 110 km². Max głębokość w niej wynosi 15 m, w większości jest bardzo płytka. Aktualnie wyspę odwiedzają regularnie statki wycieczkowe Norwegian Cruise Line, której statki bazują w Honolulu.

W archipelagu Phoenix (8 atoli) znajduje się bezludny atol Enderbury (Guano Island). Położenie 3°08’S 171°05’W. Max wymiary 4,8 X 1,6 km. Wyspa nie posiada laguny. Atol został odkryty przez angielski statek wielorybniczy „Transit” w 1823 r. Nazwa wywodzi się od Samuela Enderby, właściciela londyńskiej kompanii wielorybniczej. W późniejszym czasie była tam kopalnia guano. W pobliżu archipelagu znajduje się jeden z największych na świecie( 408,2 tys km²) morskich obszarów chronionych. Na atolu znajduje się nieczynna latarnia morska. Zbudowana została w 1938 r w południowo zachodniej części wyspy. Jest to okrągła betonowa wieża o wysokości 9 m npt. Była latarnia morska służy jako „znak dzienny”.

W tym samym archipelagu znajduje się atol Kanton (Canton). 2°48’38”S 171°40’32”W. Nazwa wywodzi się od statku wielorybniczego z New Bedford, który rozbił się w tym miejscu w 1854 r. W czasie II WŚ znajdowały się tam lotnicze bazy wojskowe USA i Wielkiej Brytanii. Port znajdujący się przy zachodnim kanale łączącym ocean z laguną ma głębokości 6,4-7,6 m na kotwicowisku, oraz 7,1-9,1 m-przy nabrzeżu przeładunkowym. Asfaltowy pas startowy liczy 1898 m. W 1938 r zbudowano w zachodniej części wyspy, po południowej stronie wejścia do laguny kamienną latarnię morską. Wysokość wieży wynosi 8 m npt. Latarnia służy jako „znak dzienny”.

Na Archipelagu Gilberta, w północnej części Atolu Tarawa została zbudowana latarnia morska o tej samej nazwie. 1°38’09,2”N 172°57’23,1”E. Rok budowy nieznany. Wzniesienie białego światła (4s/16 s zaciemnienie) wynosi 21,5 m npm. Zasięg światła nieznany. Wysokość szkieletowej, metalowej wieży wynosi 20 m npt.
Betio Lighthouse. Usytuowana na wysepce Betio, na podejściu do portu o tej samej nazwie (SW część atolu Tarawa.). 1°21’15”N 172°55’14,8”E. Było to miejsce okrutnych walk podczas II WŚ. Data budowy nie jest znana.
Wzniesienie białego światła błyskowego (1 błysk/8s) wynosi 32m npm. Metalowa wieża o wysokości 33,5 m npt. Zasięg 18 mil morskich (33,3km).

Wschodnia Afryka Równikowa.

Ziemowit Sokołowski

 

Wybrzeże kontynentalnej Afryki omywane przez Ocean Indyjski, w granicach państw przez które przebiega równik, liczy ok 1922 mil morskich (3559 km). Ten północno -wschodni narożnik Afryki, przez starożytnych Egipcjan nazywany był Krainą Puntu (Bogów).. Słynął z bogactw pożądanych, zwłaszcza przez ówczesne centra religijne. W okresie średniowiecza znajdowały się tam sułtanaty i inne imperia muzułmańskie. Miejsce to od niepamiętnych czasów było obszarem krwawych walk. Arabowie od wieków zajmowali się handlem niewolnikami. W imię zakłamanej „politycznej poprawności”, cały ten niecny proceder, przypisywany jest Europejczykom.
W średniowiecznej Europie, szczególną odmianą niewolnictwa był feudalizm. W zachodniej Europie trwał w przybliżeniu do XV-XVI w, a w Polsce-jeszcze dłużej.


Od XIX w do lat 60 XX w, terytoria usytuowane po obydwóch stronach równika, stały się koloniami brytyjskimi, francuskimi, niemieckimi i włoskimi. Wówczas, zapanował w tym rejonie Afryki, wymuszony militarnie i gospodarczo „względny pokój”.
W obecnych granicach, są to obszary przybrzeżne Somalii oraz Kenii. Z tego ok 85% przypada na Somalię. Przyległe akweny to: Zatoka Adeńska, Cieśnina Guardafui oraz zachodnia część Oceanu Indyjskiego. Obydwa państwa posiadają morza terytorialne o szerokości 12 mil morskich (22,2 km), oraz przylegające do nich wyłączne strefy ekonomiczne o szerokości 200 mil morskich (370,4 km).

Federalna Republika Somalii.
Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.

Somalia uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii i Włoch w 1960 r. Jest to kraj dwukrotnie większy od Polski. Niepodległość kraju dla większości tamtejszych ludzi, przyniosła raczej rozczarowanie. Liczne wojny domowe (szczególnie od 1991 r.) oraz klęski klimatyczne sprawiły, że od wielu lat panują tam najtrudniejsze na świecie warunki do życia. Języki urzędowe to; somali i arabski.
Państwo rozciąga się południkowo pomiędzy 12ºN a 2ºS. Około 97% powierzchni kraju, znajduje się na północ od równika. Somalia ukształtowana w kształcie cyfry „7”, posiada najdłuższą z krajów afrykańskich linię brzegową – 1633 mil morskich (3024 km). Z tego ok 33% przypada na południowy brzeg Zatoki Adeńskiej, uznawanej przez Międzynarodowe Biuro Hydrograficzne za odrębne morze.
Na somalijskim wybrzeżu znajduje się ponad 15 portów morskich. Do najważniejszych zalicza się porty Mogadisz, Bosaso, Berbera i Kismayo. Z tego porty Berbera i Bosaso usytuowane są w Zatoce Adeńskiej. Pozostałe porty znajdują się przy wybrzeżu Oceanu Indyjskiego. Są to (kierunek N-S) porty Dante, Mogadisz, Merca i Kismayo
Nabrzeża portu Barbera w rejonie przeładunków drobnicy i masówki posiadają głębokości rzędu 9,4-10 m. Port ma charakter wyspowy. Z lądem połączony jest 2 groblami usypanymi na dnie zatoki. W rejonie przeładunków towarów petrochemicznych, głębokości wynoszą 11,5-12 m. Ten port usytuowany jest w autonomicznym regionie zwanym Somaliland.
Port Kismayo usytuowany jest po wewnętrznej stronie falochronu wysuniętego w morze. Nabrzeża w tym porcie posiadają głębokości w przedziale 7,1-9,1 m.
Port Mogadisz (Mogadishu) usytuowany jest przy osłoniętym falochronami wybrzeżu Oceanu Indyjskiego. Głębokości na kotwicowisku wynoszą 12,5-13,7 m. Głębokości przy nabrzeżach służących do przeładunku towarów suchych 9,4-10 m. Głębokości przy nabrzeżu olejowym 11-12,2 m.
Brzegi autonomicznej prowincji Puntland (nazwa nawiązuje do legendarnej krainy Puntu), są bazą dla współczesnego piractwa uprawianego na sąsiadujących akwenach. Wobec ewidentnej nędzy tamtejszych mieszkańców, porywanie bezbronnych statków i wymuszanie okupu, jest poniekąd zrozumiałe, chociaż nieakceptowalne. Największe korzyści z uprawiania tego procederu, odnoszą jak zwykle szefowie gangów. Słabe i skorumpowane państwo, nie potrafi temu zapobiec.


Oprócz wybrzeża kontynentalnego, Somalia posiada wyspy zlokalizowane w Zatoce Adeńskiej, Cieśninie Guardafui, oraz na Oceanie Indyjskim. W Zatoce Adeńskiej największymi wyspami są Sacadin i Aibat. Na tej ostatniej znajduje się latarnia morska. W Cieśninie Guardafui jest wyspa Jasirada Khuuri. Natomiast na oceanie w Archipelagu Bajuni, znajduje się 6 wysp odległych od kontynentu 0,5-3 mil morskich. Wymienione wyspy mają niewielkie znaczenie gospodarcze. Nieopodal przebiega granica z Kenią.
Niewielka w stosunku do długości wybrzeża liczba portów, oraz problemy gospodarcze i socjalne w skali całego kraju, sprawiły że morskie oznakowanie nawigacyjne jest tam raczej skromne. Większość znaków nawigacyjnych została zbudowana jeszcze w epoce kolonialnej. Część z tych znaków jest już nieczynna. Latarnie morskie służą wówczas jedynie jako „znaki dzienne”. Niewiele jest wyczerpujących informacji na temat poszczególnych znaków nawigacyjnych. Szczególnie odnosi się to do ich wieku oraz rodzaju konstrukcji. Pozostałe dane, również obarczone są znacznym stopniem niepewności.

W położonej na północy, autonomicznej prowincji Somaliland, istniejące oznakowanie nawigacyjne, usytuowane jest na podejściu do portu Berbera. Są to 4 świetlne znaki nawigacyjne. Usytuowanie portu: 10º26’17”N 44º59’49”E.
Berbera Lighthouse. Ta latarnia morska została zbudowana przez Anglików w 1887 r. Jest usytuowana na plaży w odległości 3 km od miasta. Jest to okrągła, żeliwna wieża o wysokości 19 m. Pomalowana jest w poprzeczne pasy, białe i czerwone. W latach 1999-2003, przeszła remont generalny. Wzniesienie wynosi 22 m npm. Światło białe 3 s, przerwa 1 s. Zasięg światła 7 mil morskich (13 km).

Dwa następne światła stanowią nabieżnik wejściowy do portu. Są od siebie oddalone (kier. ENE-WSW) o 180 m. Data ich budowy nie jest znana.
Berbera Range Front Lighthouse. Przednia (dolna) stawa nabieżnika usytuowana została na końcu pirsu we wschodniej części portu. Jest to 12 m wysokości metalowy maszt szkieletowy, posadowiony na betonowej podstawie. Wzniesienie czerwonego światła błyskowego, wynosi 13 m npm. Zasięg światła 2 mile morskie (3,7 km).
Berbera Range Rear Lighthouse. Tylna (górna) stawa nabieżnika, o analogicznej konstrukcji jak poprzednia. Wysokość wieży 16 m npt. Wzniesienie czerwonego, błyskowego światła, wynosi 17 m npm. Zasięg światła 2 mile morskie (3,7 km). Obydwie wieże pomalowane są w poprzeczne pasy białe i czerwone.
Tamara Point Lighthouse. Jest to okrągła wieża pomalowana w poprzeczne pasy białe i czerwone, usytuowana na podejściu do portu Berbera. Zbudowana została na końcu piaszczystego półwyspu, stanowiącego naturalny falochron osłaniający port. Wysokość wieży 20 m npt. Wieża pomalowana w poprzeczne pasy białe i czerwone. Wzniesienie białego światła błyskowego (1 błysk/9 s) 23 m npm. Zasięg światła 8 mil morskich (14,8 km). Rok budowy nieznany.

W drugiej północnej prowincji (Puntland), usytuowanej we wschodniej części Zatoki Adeńskiej, znajduje się stosunkowo nowy port Bosaso. Został zbudowany w latach 80 minionego wieku. Na podejściu do tego portu znajduje się Bosaso Range Rear Loghthouse. Poz. 11º17’09,9”N 49º10,5’2”E. Czerwone światło izofazowe (4 s) posiada wzniesienie 13 m npm, oraz zasięg 10 mil morskich (18,5 km). Usytuowane jest w nadmorskiej części miasta, na zapleczu portu. Rok budowy nieznany.
W „Rogu Afryki”, czyli w miejscu gdzie wody Zatoki Adeńskiej stykają się Oceanem Indyjskim, w 1930 r Włosi zbudowali latarnię „Francesco Crispi”. Nazwa wywodzi się od włoskiego polityka. Została zbudowana, jak to później określono „we włoskim stylu faszystowskim”. Materiałami budowlanymi był kamień i żelbet. Obecnie latarnia nosi nazwę przylądka, na którym ją zbudowano: Cape Guardafui Lighthouse. Położenie: 11°50’08,4”N 51°16’43,9”E. Wzniesienie światła 263 m npm. Światło białe, błyskowe, 1błysk /5 s. Zasięg światła 18 mil morskich (33,3 km). Według innych danych, światło zostało wygaszone. Zatem wieża spełnia już tylko rolę „znaku dziennego”.

Port Kismayo znajduje się w autonomicznym regionie Jubaland. Miasto jest handlową stolicą tego regionu, oraz bazą somalijskiej marynarki wojennej.. Na podejściu do portu została zbudowana przez Włochów Isola dei Serpenti Lighthouse. Ta nazwa oznacza „Wyspę Węży”. Rok budowy nie jest znany. Wzniesienie światła białego, błyskowego (1 błysk/4s.) wynosi 35 m npm. Położenie geograficzne: 0°22’47,7”S 42°33’16,8”E. Zasięg światła 12 mil morskich (22,2 km). Latarnia została zbudowana na części naturalnego falochronu osłaniającego port od strony wschodniej.
Od czasów starożytności Hobyo dysponowało portem morskim. Obecnie jest to port lokalny w regionie Mudug. Na podejściu do portu znajduje się Hobyo Lighthouse. Latarnia usytuowana jest w środkowej części oceanicznego wybrzeża w pozycji: 5°21’05”N 48°31’44,7”E. Wzniesienie białego światła błyskowego (3 błyski/10 s) wynosi 32 m npm. Zasięg 12 mil morskich (22,2 km). Rok budowy nieznany.
W pobliżu miasta Goob Weyn istnieje niewielki port u ujścia rzeki Jubba. Około 1912 r została tu zbudowana latarnia Jubba River Lighthouse. Położenie geograficzne: 0°14’55,5”S 42°37’03,8”E. Światło błyskowe, grupowe 2/10s białe. Wzniesienie światła 35 m npm. Zasięg 8 mil morskich (14,8km).
W południowej Somalii istnieje od czasów starożytnych portowe miasto Merca. W latach 30 minionego wieku, dawny port rybacki został rozbudowany przez kapitał włoski, jako port handlowy. Głównie do wywozu bananów do Włoch i innych europejskich państw. W mieście w 1912 r została zbudowana Merca Range Rear Lighthouse. Położenie: 1°42’52,8”N 44°46’04,1”E. Wzniesienie białego, błyskowego światła (1 błysk/8,5 s.) wynosi 35 m npm. Zasięg 20 mil morskich (37 km).

Na podejściu do opisanego wcześniej portu w Mogadiszu, znajduje się Mogadishu Lighthouse. Latarnia została zbudowana około 1903 r. Usytuowana została w centrum nadbrzeżnej części miasta. Położenie: 2°02’19,3”N 45°19’59,9”E. Wzniesienie białego, błyskowego światła (1 błysk/12,5 s) wynosi 74 m npm. Zasięg 32 mile morskie (59,3 km).
W północno-wschodnim regionie Bari, znajduje się najbardziej wysunięty na wschód punkt kontynentalnej Afryki. Zbudowano tu Ra’s Hafun Lighthouse. Położenie: 10°26’35”N 51°24’50,5”E. Wzniesienie białego światła błyskowego (2 błyski/35 s) wynosi 107 m npm. Natomiast jego zasięg 4 mile morskie (7,4 km).

Na okolicznych wodach w 1880 r rozegrał się dramat na s/s Jeddah pod brytyjską banderą. Przy sztormowej pogodzie jego kapitan (z częścią załogi) opuścił pozbawiony napędu statek, pozostawiając na pastwę losu 853 pasażerów i pozostałą załogę. Porzuceni, zostali uratowani przez francuski statek s/s Antenor, który odholował Jeddah do Adenu. Wydarzenie to zostało opisane w zbeletryzowanej formie, w noweli słynnego polskiego pisarza Józefa Conrada Korzeniowskiego p. t. „Lord Jim”.

Kenia.
Republic of Kenya/Jamhuriga Kenya.

Po okresie dominacji sułtanatów arabskich, pierwszymi kolonistami byli Portugalczycy. Począwszy od XIX w zaistniała w tej części Afryki, kolonizacja angielska. Państwo uzyskało niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1963 r. W Kenii obowiązują 2 języki urzędowe; suahili i angielski. Ogólna powierzchnia kraju wynosi 582,6 tys km². Równik przebiega przez terytorium państwa na przestrzeni ok. 785 km. Na północ od równika znajduje się blisko 56% powierzchni kraju. Kenia rozciąga południkowo pomiędzy 4°37’N a 4°40’S.

Posiada najkrótsza linię brzegową z wszystkich państw Afryki Wschodniej. Linia brzegowa wybrzeża oceanicznego wynosi 536 km. Stanowi to ok.13,5% granicznego obwodu państwa. Z wyjątkiem części północnej (50-113 km od granicy z Somalią), oraz na południu (ok 36 km do granicy z Tanzanią), wybrzeże w granicach Kenii jest mało urozmaicone. Dużą atrakcją turystyczną jest przybrzeżny Archipelag Lamu, usytuowany w północnej części wybrzeża. Największe wyspy archipelagu to; Pate, Manda i Lamu.
Portami morskimi o największym znaczeniu dla gospodarki narodowej są Mombasa i Kilindini zbudowane na tej samej wyspie, oraz na przyległych obszarach lądu stałego.

Port Kilindini usytuowany jest na południe od portu Mombasa. Podmiotem zarządzającym portami jest Kenya Port Authority, znajdujący się w strukturze Ministerstwa Transportu.
Centrum Mombasy znajduje się w pozycji geograficznej 4º03’S 39º40’E. Dzięki linii kolejowej zbudowanej przez Brytyjczyków, porty mają połączenie z Nairobi i Kampalą, co nadaje im status międzynarodowy. Kilindini w jez. Suhaili oznacza „głęboki”. I faktycznie, naturalne głębokości z wykorzystaniem hydrotechnicznej „sztuki inżynierskiej” sprawiły, że w najważniejszych częściach tego portu jest 17,5 m. Pozwala to na obsługę statków o nośności rzędu 100 tys. DWT. Jest to najgłębszy port w całej Afryce Wschodniej. O takich głębokościach, tu w Szczecinie, możemy tylko marzyć.

Trzeci port Kilifi znajduje się w pozycji; 3º28’S 39º54’E. Ponadto, wzdłuż wybrzeża egzystują liczne porty rybackie, do niektórych z nich mogą zawijać również jachty morskie.
Za czasów dominacji portugalskiej, zbudowano w rejonie Mombasy kilka kamiennych obelisków spełniających rolę latarń morskich. Przetrwał już tylko jeden.

Według obecnego spisu latarń morskich w Kenii (List of lighthouses in Kenya), aktywnych jest tam 14 świetlnych znaków nawigacyjnych.

Są to zarówno latarnie morskie, jak i świetlne stawy nabieżników. Występują na ok. 65% długości wybrzeża, lecz są nierównomiernie rozmieszczone. Zdecydowana większość została zbudowana na podejściu, oraz na morskich wodach wewnętrznych portów Mombasa i Kilindini.. Wzniesienia świateł wynoszą od 6 do 46 m npm. Ich zasięgi od 2 do 18 mil morskich (3,7 do 33,3 km). Z tego: 7<10 Mm, 10 Mm>5<15 Mm, 15 Mm > 2.

Najbardziej wysuniętym na północ jest Shela Range Front Lighthouse poz. 2º17’49,5”S 40º54’47,6”E. Białe światło umieszczone jest na wysokości 6 m npm, ma zasięg 6 mil morskich (11,1 km). Odległość ortodromiczna latarni na kierunku 215 º do centrum Mombasy, wynosi ok 130 mil morskich. Latarnia została zbudowanao na wyspie Shela. Wyspa wchodzi w skład Archipelagu Lamu, będącego dużą atrakcją turystyczną. Jest to oznakowanie wejścia do portu Lamu.

Kipini Lighthouse. 2°31’48”S 40°31’48”E. Latarnia jest oddalona o 105 mil morskich na kierunku 209° do Mombasy. Wzniesienie białego światła błyskowego wynosi 29 m npm. Jego zasięg 10 mil morskich (18,5 km) Jest to okrągła wieża z włókna szklanego. Usytuowana jest na szczycie klifu, po północnej stronie ujścia rzeki Tana. Nazwa latarni, podobnie jak następnych, wywodzi się od najbliższej miejscowości.
Kolejną latarnia oddaloną o 57,8 mil morskich, kierunek 208° do Mombasy, jest Malindi Lighthouse. Położenie; 3°13’30,2”S 40°07’45,8”E. Wzniesienie jej białego światła błyskowego wynosi 25 m npm. zasięg światła 14 mil morskich (25,9 km). Wieża ma kształt klepsydry. Jest wykonana z włókna szklanego. Usytuowana jest na cyplu, przy południowej części portu Malindi. W tym miejscu portugalski odkrywca Vasco da Gama zatrzymał się (1498-99 r) w swej drodze do Indii. Kazał zbudować ze skał koralowych obelisk, odległy o 170 m w kierunku północnym od obecnej latarni.
Pungutiayu Lighthouse. 4°42’08,4S 39°24’33,9”E. Latarnia jest oddalona o 42 mile morskie, na kierunku 21° do Mombasy. Wzniesienie białego światła błyskowego 16 m npm. Zasięg 10 mil morskich (18,5 km). Jest to okrągła wieża z włókna szklanego, zbudowana przy południowym krańcu kenijskiego wybrzeża.
Kilifi Creek Lighthouse. 3°38’S 39°52’E. Oddalenie na kierunku 206° od Mombasy wynosi 28 mil morskich. Wzniesienie białego światła błyskowego wynosi 40 m npm. Jego zasięg 9 mil morskich (16,7 km).
Chale Island Lighthouse. Latarnia została zbudowana na wyspie o tej samej nazwie. Położenie; 4°26’53,5”S 39°32’01,7”E. Oddalenie od Mombasy na kierunku 8° wynosi 25 mil morskich. Wzniesienie białego światła błyskowego wynosi 30 m npm. Jego zasięg 12 mil morskich (22,2 km). Wysokość piramidalnej szkieletowej wieży wynosi 25 m npt. Latarnia zbudowana na południowym krańcu wyspy.
Cannon Point Lighthouse. 3°57’43,6”S 39°45’46,1”E. Oddalenie na kierunku 228° do Mombasy wynosi 7,5 mili morskiej. Wzniesienie białego błyskowego światła wynosi 19 m npm. Zasięg światla 11mil morskich (20,4 km). Wykonana z włókna szklanego wieża ma kształt klepsydry. Zlokalizowana jest na cyplu, po południowej stronie wejścia do Mtwapa Creek.

Pozostałe latarnie usytuowane są na brzegach morskich wód wewnętrznych oraz portowych, w niewielkiej odległości od centrum Mombasy. Arabskiego pochodzenia wyraz „Ra’s” w nazwie znaku nawigacyjnego, oznacza przylądek, na którym ten znak został zbudowany.
Likoni Lighthouse. 4°05’S 39°40’05,9”E. Światło izofazowe, sektorowe: czerwone, białe i zielone (5 s) o wzniesieniu 21 m npm. Zasięg 2 mile morskie (3,7 km). Biała wieża w kształcie obelisku. Jest zlokalizowana po południowej stronie wejścia do portu Mombasa.
Ra’s Kiberamini Range Front Lighthouse. 4°02’50,9”S 39°40’41,5”E. Wzniesienie białego światła błyskowego 18 m npm. Zasięg 8 mil morskich (14,8 km). Okrągły, kamienny obelisk pomalowany na biało. Lokalizacja: północno-wschodni narożnik Wyspy Mombasa.
Ra’s Kiberamini Range Rear Lighthouse. 4°02’35,2”S 39°40’37,5”E. Wzniesienie białego światła błyskowego 27 m npm. Zasięg 8 mil morskich (14,8 km.). Okrągły, kamienny obelisk pomalowany na biało. Lokalizacja: na stałym lądzie, na wschód od mostu New Nyali.
Ra’s Mchengamwe Range Rear Lighthouse. 4°02’25,9”S 39°38’19,3”E. Wzniesienie białego światła błyskowego nieznane. Zasięg 6 mil morskich (11,1 km).
Ra’s Serani Range Front Lighthouse. 4°04’17,7”S 39°40’50,4”E. Wzniesienie białego światła błyskowego 26 m npm. Zasięg 8 mil morskich (14,8 km).
Ra’s Serani Range Rear Lighthouse. 4°04’12”S 39°40’41,3”E Wzniesienie białego światła błyskowego 45 m npm. Zasięg 8 mil morskich (14,8 km).

 

Niestety informacje na temat kenijskich latarń morskich są bardzo skromne. Zwłaszcza ich szata graficzna. W związku z tym znany i ceniony portal internetowy The Lighthouse Directory, zwrócił się z apelem o nadsyłanie zdjęć tych obiektów. Można to mieć na uwadze w przypadku, gdyby ktoś z naszych sympatyków kiedyś odwiedził te rejony.

Afryka Zachodnia

Ziemowit Sokołowski

(Państwa Afryki Równikowej)

W czasach nowożytnych, penetracji obszarów przylegających do Zatoko Gwinejskiej, dokonali jako pierwsi odkrywcy portugalscy i hiszpańscy. Przyległe wybrzeża Atlantyku otrzymały nazwy: Wybrzeże Niewolnicze, Wybrzeże Kości Słoniowej i Wybrzeże Złote. Przytoczone nazwy świadczyły dobitnie o zakresie zainteresowań ówczesnych europejskich kupców. W latach 1650-1900 zakupiono w tym regionie, i przewieziono do Ameryki ok. 10,2 mln. murzyńskich niewolników. Europejczycy nie musieli osobiście narażać się, dla osiągnięcia tego celu.
Sprzyjały temu liczne wojny prowadzone od pokoleń przez afrykańskie plemiona. Europejscy żeglarze kupowali czarnych niewolników w zamian za europejskie towary. Do miejsc kotwiczenia statków, dostarczali ich miejscowi handlarze.
Był to najbardziej haniebny a zarazem lukratywny handel, będący początkiem wielu współczesnych fortun.
Aktualnie znajdują się tam państwa: Wyspy Św. Tomasza i Książęca, Republika Gwinei Równikowej, Republika Gabońska, Kongo, oraz Demokratyczna Republika Konga.
W okresie wielkich odkryć geograficznych (od XV do połowy XVII w), początkowo dominowały katolickie państwa Hiszpania i Portugalia. Skutkowało to m in w nazewnictwie odkrytych ziem i nazwach zakładanych kolonii oraz miast. Przedrostki tych nazw santa (hiszp.) lub santo (port.) i ich pochodne, oznaczających słowo „święty”, można bardzo często spotkać na obszarach, gdzie panowali Hiszpanie lub Portugalczycy. Inaczej po prostu nie wypadało, gdyż wiązało się to z propagandowym „krzewieniem chrześcijaństwa” na zdobytych obszarach. Po upływie 5 wieków, tego samego zadania podjęli się niektórzy polscy politycy, pod nieco skromniejszym hasłem „rechrystianizacji Europy”. Zatem, historia zatoczyła koło.

 

Wyspy Św. Tomasza i Książęca.
(Republica Democratica de Sao Tome e Principe)

W przeszłości od 1485 do 1975 r opisywane wyspy miały głównie status portugalskiej kolonii. Przejściowo znajdowały się również pod panowaniem Holandii i Francji. Od 1975 r powstała niezależna republika o nazwie jw.

W NE części wyspy Sao Tome usytuowany jest niewielki port. Drugi, również mały port, został zbudowany w NW części Wyspy Książęcej. Na tym archipelagu znajduje się 9 latarń morskich usytuowanych w Zatoce Gwinejskiej pomiędzy 0°00’22,1”N 6°31’11,3”E a 1°41’58,7”N 7°24’09.7”E. Z tego na Sao Tome 6, Principe 2, oraz na Santo Antonio 1. Zbudowane zostały w latach 1890 – 1997. Wzniesienia świateł od 9 do 106 m npm. Zasięgi świateł od 6 – 12 mil morskich (11,1- 22,2 km). 

 

Republika Gwinei Równikowej.
Guinea Ecuatorial

Około 1470 r akweny te odkrył Portugalczyk Fernão do Po. Od 1592 r . kolonizacja portugalska i hiszpańska Przyległe wyspy były miejscem handlu niewolnikami. W późniejszych latach występowały tu wpływy angielskie i francuskie. W latach 1958-1968 Gwinea Hiszpańska, która od roku 1968 uzyskała niepodległość jako Gwinea Równikowa. Językami urzędowymi są hiszpański, francuski i portugalski, a także afrykańskie języki miejscowe. Na południe od równika, do Gwinei należy jedynie wyspa Pagalu (1°24’S 5°38’E). Portugalska nazwa wyspy „Anno Bom” oznacza: Szczęśliwego Nowego Roku. Wyspa jest odległa o ok 500 km (270 Mm) w kierunku SW od kontynentalnej części państwa. Na wyspie znajduje się latarnia morska o nazwie Mission de Santo Antonio. W jej północnym skrawku, jest lotnisko. Część kontynentalna, Gwinei Równikowej, o długości podstawowej linii brzegowej ok 200 km, znajduje się na północ od równika.
W obszarze państwa czynnych jest 8 małych portów morskich. Na kontynencie są to: Bata, Benito i Puerto Iradier. Porty usytuowane na wyspach to: Ceiba, Zafiro, Luba, Punta Europa i Malabo.
W nadbrzeżnych akwenach tego państwa aktywnych jest 12 latarń morskich. Usytuowane są w obszarze zawartym pomiędzy 3°47’N a 1°24’S, oraz 5°38’E a 9°46’E. Z tego 8 latarń zbudowano na wyspach, pozostałe 4 na kontynentalnym wybrzeżu Atlantyku . Wzniesienia świateł wynoszą od 18 do 80 m npm. Natomiast zasięgi świateł są od 5 do 25 Mm (9.3 -46,3 km).

 

Republika Gabońska.
République Gabonaise.

Te środkowoafrykańskie obszary położone nad Atlantykiem, odkryli Portugalczycy (około 1471 r), zajmujący się handlem niewolnikami. Nazwa państwa wywodzi się z języka portugalskiego. Rio de Gabon, oznacza „Rzekę Schronienia”, czyli bezpieczne kotwicowisko u ujścia rzeki . Począwszy od XVIII dzisiejszy Gabon wchodził w skład t zw. Francuskiej Afryki Równikowej. Niepodległość od Francji została uzyskana od 1960 r. Języki francuski pozostał jednak urzędowym i kulturalnym łącznikiem, dla wieloetnicznej ludności kraju.
W układzie północ -południe, terytorium Gabonu usytuowane jest pomiędzy 2°N a 4°S. Równik przebiega przez teren Gabonu na przestrzeni ok 510 km. Około 67% powierzchni kraju, znajduje się na południe od równika. Atlantycka linia brzegowa w granicach państwa, liczy 880 km (475 Mm). Głównym portem Gabonu jest Gentil. Dwa mniejsze to Owendo i Libreville (Miasto Wolności). Ta druga nazwa powstała na pamiątkę uwolnienia przez Francuzów, niewolników przewożonych statkiem na sprzedaż. Uwolnieni, osiedlili się w tym właśnie miejscu. Z czasem, miasto rozrosło się do populacji prawie 600 tys. mieszkańców. Miasto i port Libreville oraz pobliski Owendo znajdują się w północno- zachodniej części kraju, natomiast port Gentil w jego części środkowo-zachodniej.
Na stałym lądzie wybrzeża Gabonu zbudowanych zostało 6 latarń morskich. Najstarsza z nich o nazwie Pointe Gombè została zbudowana w 1891 r. Dwie zostały aktywowane niedawno, bo w 2012 r. Wiek 3 pozostałych jest nieznany. Wszystkie latarnie mieszczą się w obszarze pomiędzy 0°56’N a 2°47’S, oraz 8°42’E i 10°01’E. Wzniesienia świateł latarń wynoszą od 7 do 57 m npm. Natomiast ich zasięg od 7Mm (13 km) do 25Mm (46 km).

 

Republika Konga
(Republique du Congo).

Nazwa pochodzi od afrykańskiego ludu Bakongo i oznacza „myśliwy”.Nadbrzeżne obszary zostały odkryte w 1482 r, przez portugalskich żeglarzy. Po okresie konkurencyjnych wpływów Portugalii i Francji, od 1882 r obszary te weszły w skład Francuskiej Afryki Równikowej. Niepodległość od Francji nastąpiła od 1960 r. Wówczas powstało Kongo Brazzaville.
Obecna Republika Konga ma powierzchnię 342 tys km². Równik przebiega przez teren państwa na przestrzeni ok 420 km. 21% powierzchni kraju znajduje się na północ od równika. Długość atlantyckiego wybrzeża wynosi 156 km. Daje to wskaźnik 2192 km² na 1 km wybrzeża. Państwo posiada znaczące zasoby ropy naftowej, rud metali oraz drewna. Skrajne punkty na linii N-S to 3º44’N i 4º54’S. Rzeka Kongo stanowi linię graniczną z Demokratyczną Republiką Konga.
Najważniejszym, uniwersalnym portem jest Pointe-Noire (Czarny Punkt). Ta nazwa pochodzi od portugalskiego nawigatora, który ujrzał wynurzający się z morza wierzchołek czarnej skały. Port usytuowany jest w niewielkiej zatoce Black Point. Połączony jest linią kolejową z odległą o 502 km w kierunku wschodnim stolicą kraju Brazzaville Odgałęzienie linii kolejowej w kierunku północnym prowadzi do miasta Mbinda.
Głębokości na kotwicowisku wynoszą 14-15 m, w kanale portowym 9,4-10 m, przy stanowiskach do przeładunków kontenerów, drobnicy i suchych towarów masowych 3,4-4,6 m, pirs do przeładunków ładunków płynnych 9,4-10 m. Skok pływów w porcie wynosi 1,3 m.
Ponadto, przeładunki petrochemiczne obsługują Djeno Terminal, oraz usytuowany na wodach Zatoki Gwinejskiej (30Mm od brzegu), oraz N’Kossa Terminal.
Wobec niewielkiej ilości portów morskich, oznakowanie nawigacyjne jest również skromne, aczkolwiek różnorodne. Najważniejsze znaki nawigacyjne utrzymywane są przez autonomiczny port Pointe Noire.
Najbardziej reprezentatywną jest latarnia morska Pointe Noire. Została zbudowana w 1927 r. Jest to ośmiokątna, betonowa wieża z laterną i galerią. Wieża pomalowana jest na biało, z dwoma, poziomymi czarnymi pasami. Laterna ma barwę czarną. Wysokość wieży wynosi 20 m. npt. Natomiast wzniesienie światła 27 m. npm. Światło błyskowe 1 błysk/5 s. Latarnię zbudowano w zachodniej części miasta, u podstawy półwyspu osłaniającego port.
Drugim świetlnym znakiem nawigacyjnym, jest zbudowana przy pirsie po zachodniej stronie wejścia do portu stawa świetlna o nazwie Pointe Noire Passe Ouest. Stałe światło zielone o wzniesieniu 10 m. npm, zamontowane zostało na 25 m ażurowej wieży portowej kontroli ruchu.
Pointe Noire Cathedral, na terenie miasta, zostało zamontowane na wieży katedry Notre Dame de L’Assomption. Katedra została zbudowana w 1953 r. Wzniesienie 2 sąsiadujących ze sobą świateł czerwonych wynosi 40 m. npm. Są to górne światła prowadzące do portu. Dolne światło tego nabieżnika usytuowane jest u zachodniego krańca falochronu, osłaniającego port.


W terminalu naftowym Djeno zainstalowano na 38 m trójkątnej w przekroju, ażurowej wieży, światła o barwach białej i czerwonej (świecące w różnych kierunkach). Wzniesienie tych świateł wynosi 29 m.npm. Czas świecenia/zaciemnienia tych świateł wynosi 3/1 s. Terminal oddalony jest o 15 Mm (25 km) w kierunku SE, od portu Pointe Noire.
Oprócz ww. w przybrzeżnej strefie Atlantyku Konga, w rejonach wydobycia ropy i gazu, zainstalowano około 20 świateł nawigacyjnych.

Demokratyczna Republika Konga.
(Republique democratique du Congo).

Demokratyczna Republika Konga, jest drugim pod względem powierzchni (za Algierią) krajem afrykańskim. Z uwagi na znaczną ilość bogactw naturalnych, od końca XV w dały się tu odczuć wpływy europejskich państw kolonialnych. Odnosiło się to do Portugalii, Hiszpanii, Holandii, Francji, Wielkiej Brytanii i Belgii.
W latach 1885- 1908 r, istniało Wolne Państwo Kongo, będące w istocie prywatną własnością króla Belgów Leopolda II. Następnie, aż do uzyskania niepodległości w roku 1960, była to kolonia belgijska. W latach 1971-1997, państwo nosiło nazwę Zair.
Obecna powierzchnia kraju wynosi 2,34 mln km². W kierunku N-S rozciąga się on pomiędzy 5°20’N a 13°30’S. Równik przebiega na przestrzeni blisko 1330 km. Około 35% terytorium państwa znajduje się na północ od równika.
Wielkie zasoby naturalne w postaci złóż miedzi, kobaltu, diamentów, tantalu, cyny i ropy naftowej, stawiałyby ten kraj w czołówce światowej.
Jednak 2 wojny domowe po uzyskaniu niepodległości, chaos gospodarczy i korupcja, sprawiły, że PKB przypadający na 1 obywatela, należy do najniższych na świecie. DRK zajmuje 227 pozycję na 230 sklasyfikowanych państw. Językiem urzędowym jest język francuski. Jest to poniekąd spadek po czasach kolonialnych. W Belgii ten język był znaczący zwłaszcza w warstwach społecznych dobrze sytuowanych materialnie.

Nie licząc anglo -francuskiej Kanady, DRK jest największym na świecie krajem, w którym urzędowym językiem jest francuski. Jest to obszar 4,2 razy większy od Francji metropolitalnej. W sytuacji mozaiki etnicznej (ok 30 różnych języków na terenie DRK), język dawnych kolonizatorów, stanowi element jednoczący dla wszystkich obywateli państwa.
Przy tak wielkim obszarze DRK, dostęp do linii brzegowej Atlantyku jest bardzo skromny, bo liczy zaledwie 37 km. Stanowi to 0,3% całkowitej długości granic państwa. W sąsiedniej Republice Konga, linia brzegowa odpowiada 2,7% długości granic. Ten sam wskaźnik wynosi dla Polski 12,5%, a dla Chile aż 50,4%.
DRK dysponuje 3 niewielkimi portami mogącymi obsługiwać statki morskie. Dwa z nich; Banana i Boma usytuowane są na prawym (północnym) brzegu rzeki Kongo. Trzeci; Matadi na brzegu lewym (południowym). Ten port jako jedyny, posiada bocznicę kolejową. Rzeka Kongo o całkowitej długości 4,7 tys km, jest 2 po Nilu rzeką w Afryce. Z powodu naturalnych przeszkód (wodospady), brak jest tu ciągłości transportowej. Długość morsko/śródlądowego szlaku na rzece Kongo od Atlantyku do portu Matadi wynosi zaledwie ok 130 km. Towary w obrocie portowym, można jednak dalej transportować koleją.
Port Banana usytuowany jest u ujścia rzeki do Atlantyku. Osłonięty jest wąskim półwyspem od strony zachodniej. Linia cumownicza dla statków transportujących drobnicę i suche ładunki masowe ma głębokość 4,9-6 m. Natomiast pirs przeznaczony do obsługi ładunków płynnych 14-15,2 m.
Port Boma oddalony jest od Atlantyku o 42,3 Mm (78,5 km). Obsługuje przeładunki drobnicy, oraz suche towary masowe. Głębokości przy nabrzeżach wynoszą 7,9-9,1 m. Dopuszczalna długość statków wynosi nieco ponad 500 stóp (135 m).
Port Matadi oddalony jest od Atlantyku o 69 mil morskich (128 km). Nabrzeża przeznaczone do obsługi drobnicy i suchych towarów masowych mają głębokości 7,1-9,1m. Natomiast przeładunki towarów płynnych odbywają się nabrzeżu o głębokościach 4,9-6,1 m. Do portu dociera linia kolejowa, łącząca go ze stolicą kraju Kinszasą, oraz dalszym zapleczem.

 

Aktualnie do Demokratycznej Republiki Konga, należą jedynie 2 aktywne latarnie morskie.
Pierwsza z nich o nazwie Pointe Bulabemba usytuowana jest przy północnym brzegu rzeki Kongo, u jej ujścia do Atlantyku. Jest to trójnożna, ażurowa wieża z laterną i galerią. Wysokość wieży wynosi 15 m npt. Wzniesienie światła 17 m npm. Światło dwukierunkowe białe i czerwone o okresie świecenia/zaciemnienia 3/3 s. Zasięg świateł 13 Mm (24,1 km). Latarnia została zbudowana w 1903 r.
Drugą latarnią morską jest Pointe Kipundji. Rok budowy nieznany. Usytuowana jest przy wybrzeżu Atlantyku, w odległości ok 14 km (kier 317º) od portu Banana. Jest to cylindryczna, żeliwna wieża o wysokości 9,5 m npt. U szczytu wieży znajduje się laterna i otaczająca ją galeria. Około 3 m ponad gruntem usytuowane jest drewniane, 8 boczne pomieszczenie latarników. Oparte jest na żeliwnych palach. Pod nim na poziomie gruntu, są magazyn i osłona agregatu. Wzniesienie światła wynosi 31 m npm. Światło błyskowe 1 błysk/5 s. Zasięg światła 13 Mm (24,1 km).
Oprócz wymienionych latarń, na brzegach, w nurcie rzeki oraz w portach, znajdują się liczne obiekty świetlnego oznakowania nawigacyjnego.

Brazylia

Ziemowit Sokołowski.

Republica Federativa do Brazil.

Tą część kontynentu Ameryki Południowej odkrył w 1500 r, portugalski żeglarz Pedro Alvarez Cabral. Jak na gorliwego katolika przystało, odkrytemu przez siebie lądowi nadał nazwę; Terra de Vera Cruz (Ziemia Prawdziwego Krzyża). Po licznych walkach z Hiszpanią i interwencji papieża, obszary te stały się kolonią portugalską. Wiele lat później, pewien wódz indiański stwierdził z goryczą: „Dawniej pod tym niebem, wszystko było nasze. Gdy przybyli oni, to mieli w rękach jedynie biblię i broń. Niewiele czasu minęło, a wszystko przeszło w ich ręce. Nam pozostała już tylko biblia…” Cóż, nic dodać, nic ująć. Stało się tak nie tylko w Brazylii. W okresie lat 1816- 1820 , w obawie przed armią napoleońską portugalski król Jan VI przeniósł się wraz z dworem do Rio de Janeiro (Styczniowa Rzeka) . Stąd panował nad utworzonym ad hoc Zjednoczonym Królestwem Portugalii, Brazylii i Algavre. Portugalia i Hiszpania były w tym czasie pod okupacją francuską Po okresie kolonialnym, Brazylia uzyskała niepodległość od Portugalii w 1825 r.
Trwałą pozostałością po okresie kolonialnym w Ameryce jest dominacja języka portugalskiego w Brazylii, oraz hiszpańskiego na pozostałym obszarze Ameryki Południowej a także na znacznej części Ameryki Północnej (Meksyk). Wspólny język przyczynił się do konsolidacji powstających (wieloetnicznych) państw Ameryki Łacińskiej. Również nazewnictwo geograficzne, często nawiązuje tam do bardzo istotnego w katolicyzmie kultu świętych.

W obecnych granicach, Brazylia zajmuje blisko połowę kontynentu Południowej Ameryki. Jest 5. pod względem obszaru państwem świata. Jej powierzchnia wynosi ok 0,83 obszaru Europy i 1,1 obszaru. Australii. . Z północnego krańca państwa usytuowanego przy równoleżniku 5°15’N, do południowego krańca na 33°45’S, jest blisko 4,4 tys km. Równik przecina terytorium Brazylii na przestrzeni ok 2,2 tys km. Przez Brazylię przebiega również zwrotnik Koziorożca. Obszar Brazylii na północ od równika, stanowi ok 5% powierzchni tego państwa. Odpowiada to ok 1,3 pow. Polski.
Atlantycka, podstawowa linia brzegowa wynosi 7491 km. Na terenie Brazylii czynnych jest 81 portów o zróżnicowanym potencjale przeładunkowym. Poza portami usytuowanymi wzdłuż atlantyckiego wybrzeża, na głównych rzekach Brazylii, licznie występują liczne porty rzeczno-morskie, Wśród tych ostatnich najbardziej znany jest Manaus nad rzeką Rio Negro (Czarna Rzeka). Oddalony jest od Atlantyku o ponad 1200 km. Może obsługiwać statki morskie o długości przekraczającej nieco 150 m. Głębokości w tym porcie wynoszą 9,4 do 10 m. Na głównych rzekach: tj. na Amazonce, Paranie, Rio Negro i Sao Francisco (ponad 4,3 tys. km) funkcjonuje żegluga śródlądowa. Do czasu rozwoju lotnictwa, był to jedyny efektywny środek transportu, szczególnie w obszarze Dżungli Amazońskiej.

Porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki oznaczone są kolorem niebieskim. Największymi portami oceanicznymi Brazylii są Rio de Janeiro oraz Santos. Portami średnimi (na kierunku N-S) są Belem, Itaqui, Recife, Ushiba, Vitoria, Itaguai, Paranagua, Itajai, Porto Alegre i Rio Grande. Za porty średnie uważa się tu, struktury portowe odpowiadające w przybliżeniu potencjałowi portu w Szczecinie. Porty atlantyckie zostały zbudowane w głębi zatok lub (i) w ujściowych odcinkach rzek w odległościach kilku, kilkunastu, lub znacznie więcej kilometrów od atlantyckiej linii brzegowej. Większość z nich, powstała w epoce kolonialnej. W miarę upływu czasu, zostały zmodernizowane, odpowiednio do bieżących potrzeb. Adekwatnie do tego rozbudowano system oznakowania nawigacyjnego.

Latarnie morskie.

Portugalska nazwa latarni morskiej (obowiązująca w Brazylii) , brzmi farol. Termin farolete odnosi się do mniejszej rangi znaków nawigacyjnych. Aktywne latarnie morskie, obsługiwane są przez Brazylijską Marynarkę Wojenną (Marinha do Brazil). Warunkiem do zaliczenia światła nawigacyjnego do kategorii latarń morskich jest jego zasięg min. 25 mil morskich (46,3 km). W świetle powyższego, w Brazylii działa ponad 130 morskich, świetlnych znaków nawigacyjnych, w tym ok 40 latarń morskich. Około 25% wież świetlnych znaków nawigacyjnych ma wysokość 40 i więcej metrów nad poziom terenu. Większość świetlnych znaków nawigacyjnych (ok 70%) została zbudowana w XX w. Najstarsza latarnia o nazwie Reclife powstała w 1822 r. Warto może dodać że 4 najnowsze latarnie morskie aktywowano w XXI w. Latarnie zbudowano na wybrzeżu stałego lądu, jak również na atlantyckich wyspach. Niektóre ze świetlnych znaków zostały posadowione na falochronach. Wysokości wież latarń są bardzo zróżnicowane, wynoszą od 3 do 81 m. nad poziom terenu, na którym zostały zbudowane. Najwyższą wieżą jest Ponta da Tabatinga. Wysoka na 81 m żelbetonowa, cylindryczna konstrukcja, z powodu mnogości anten -wygląda bardziej na potężny maszt telekomunikacyjny, niż na latarnię morską. Zasięg światła nawigacyjnego wynosi 24 mile morskie (44 km). Jej położenie to 6°02’42”S 35°06’45”W.

 

Drugą pod względem wysokości jest Ponta Paracuru (75 m). w północno-wschodnim rejonie Brazylii. Zasięg jej światła wynosi 27 mil morskich (50 km). Jest to ażurowa konstrukcja stalowa. Tuż obok niej stoi bliźniacza wieża z licznymi antenami do radionawigacji i telefonii. W tej okolicy odbyła się w 1500 r pierwsza bitwa pomiędzy Hiszpanami a wojownikami z plemienia Curu. W bitwie zginęło 8 Europejczyków oraz 20 miejscowych wojowników.
Wzniesienia świateł nawigacyjnych nad poziom oceanu są jeszcze bardziej zróżnicowane i wynoszą od 5 do 208 m. W 14 latarniach wzniesienie świateł wynosi 100 i więcej m npm. Najwyżej wzniesione światło nawigacyjne posiada latarnia Morro Grande, zbudowana na niewielkiej wysepce w pozycji 20°18’09”S 40°18’36”W (na wschód od Belo Horizonte). Wieża latarni jest niewielka; 12 m npt. Wzniesienie światła w 94% wynika z wysokości terenu, na którym zbudowana została ta latarnia. Zasięg światła 20 mil morskich (37 km).
Zasięgi opisywanych świetlnych znaków nawigacyjnych są znaczne. Wynoszą bowiem od 15 mil morskich (28 km) do 51 Mm (94 km).
Liczba latarń posiadających zasięg 30Mm (55,5 km) i więcej, wynosi 22. Natomiast ich liczba o zasięgu 40 Mm (74 km) i więcej, wynosi 14.
Najbardziej imponującymi zasięgami świateł dysponują 2. spośród najstarszych latarń morskich w Brazylii. Pierwszą z nich jest znajdująca się na podejściu do portu Rio de Janeiro Ilha Rosa (Różowa Wyspa), na wyspie o tej właśnie nazwie. Zbudowana z kamienia latarnia została ukończona w 1825 r. Nie mogła być jednak uruchomiona, ponieważ statek wiozący m in. mechanizm optyczny z Francji, został ograbiony przez piratów bazujących na terenie sąsiedniej Argentyny. Z powodu pilniejszych wydatków, aktywacja latarni miała miejsce dopiero w 1829 r. Projektantem i budowniczym latarni był Joao de Souza Pacheco Leitao. Wysokość wieży wynosi 26 m, wzniesienie światła 101 m. Latarnia świeci światłem sektorowym białym i czerwonym. Zasięg światła białego to 51 Mm (94 km), czerwonego 45 Mm (83 km).
Druga z szacownych latarń o nazwie Abrolhos, została aktywowana w 1861 r. Zbudowano ją na wyspie Santa Barbara, będącą największą wyspą Archipelagu Abrolhos (Osty), znajdującego się w północno wschodniej Brazylii. Poz. 17°57’53”S 38°41’39”W. Archipelag, składający się z 5 wysp, jest odległy od wybrzeża kontynentalnego o około 63 km (38,9 Mm). Od 1983 r powołano tam morski park narodowy. Wyspa o powierzchni 50 km², jest administrowana przez Brazylijską Marynarkę Wojenną. Znajduje się tam jej placówka. Najbliższym miastem na kontynencie jest Caravelas (Karawele). Konstrukcja tej latarni jest zupełnie odmienna od opisanej poprzednio. Na betonowym fundamencie zbudowano cylindryczną, żeliwną wieżę z podwójnym balkonem i laterną. Wysokość wieży 22 m npt. Wzniesienie światła 60 m npm. Zasięg białego światła 51 Mm (94 km). Charakterystyka światła; 1 błysk/6s.

 

Na północ od równika na terenie Brazylii znajduje się 5 latarń morskich. Są to: Cabo Orange 4°25’51”N, Ponto de Guara 1°11’16”N, Penedos Sao Pedro e Sao Paulo 0°55’01”N, Ilha do Para 0°52’44”N, oraz Espirito Santo (Duch Święty) 0°15’51”N. Ta ostatnia latarnia znajduje się w pobliżu granicy z Gujaną Francuską. Wymienione latarnie morskie usytuowane są w odległościach od ok 493 do 29,6 km od równika.
Po przeciwnej stronie równika, do 1°szerokości geograficznej południowej, zostało zbudowanych 10 latarń morskich. Najbliższa równikowi jest Ilha Camaleoses 0°09’10”S (odległość ok 17 km). Najdalsza w tej grupie to Ilha do Apeu 0°54’38”S (odległość ok 101 km). Wymienione latarnie oznakowują podejścia do portów: Belem, Santana, Macapa, Vila do Conde, Mungunba oraz Itaqui.
Szczególną latarnią morską jest Cabo Branco. Została zbudowana z żelbetu w 1972 r. Pozycja: 7°08’55”S 34°47’48”W. Jest oddalona o ok 800 m na północ od Ponta do Seixas, będącego najdalej wysuniętym na wschód punktem kontynentalnej Ameryki Południowej. Wysokość wieży wynosi 18 m npt, natomiast wzniesienie światła nawigacyjnego 45 m npm. Zasięg światła 27 Mm (50 km). Trójkątna w przekroju wieża nie ma laterny. Za to na wysokości 3,5 m ponad podstawą wieży znajdują się 3 skrzydła. Całość ma symbolizować roślinę sizalu (agawy) Uprawa sizalu, była jedną z podstaw gospodarki stanu Pariba. Opisana latarnia znajduje się na podejściu do 2 ważnych portów; Recife i Suape Marine Terminal (port naftowy).

 

Przylądek Ponta de Seixas, zapadł również w pamięć polskich i zagranicznych entuzjastów lotnictwa. Otóż w 1933 r polski pilot Stanisław Skarżyński przeleciał nad nim, kończąc samotny, długodystansowy lot nad Atlantykiem pomiędzy St. Louis w Senegalu a Maceio w Brazylii. Ustanowił wówczas kilka rekordów świata w klasie samolotów o masie<450 kg. Jego RWD-5 bis (polskiej konstrukcji płatowiec z angielskim silnikiem „Gipsy Major”), okazał się rewelacyjnym samolotem w tych czasach. Średnia prędkość tego lotu wyniosła ok 93 węzłów. Po ponad 20 godz. locie okazało się, że w zbiornikach, jest jeszcze sporo paliwa.
Na wyspach atlantyckich, oddalonych od kontynentalnej Brazylii od 2 do 25 mil morskich znajdują się następujące latarnie morskie:
Ilha do Frances (Wyspa Francuska) oddalenie 2 Mm (3,7 km). Zbudowana w 1883 r w pozycji 20°55’39”S 40°45’19”W, w kierunku NNE od Rio de Janeiro. Wysokość wieży 12 m npt, wzniesienie światła 48 m npm. Zasięg 18 Mm (33 km).
Ilha Escalvada -6 Mm (11,1km). Zbudowana w 1907 r pomiędzy Espirito Santo a Rio de Janeiro w pozycji: 20°42’01”S 40°24’25”W. Wysokość wieży 12 m npt, wzniesienie światła 27 m npm. Zasieg światła 15 Mm (28 km).
Laje da Conceicao 7 Mm (13 km). Zbudowana na podejściu do Sao Paulo w pozycji 24°14’13”S 46°41,27”W. Wysokość wieży 6 m npt, wzniesienie światła 34 m npm. Zasięg światła sektorowego; białe 16 Mm (29,6 km), czerwone 17 Mm (31,5 km).

Ilha de Vitoria (Wyspa Zwycięstwa) -25 Mm (46,3 km). Zbudowana na wschód od Santos, w pozycji 23°44’59”S 45°00’30”W. Wysokość wieży 4 m npt, wzniesienie światła 101 m npm. Zasięg światła 16 Mm (30 km).
Na blisko 1,8 mln. km. dróg kołowych, zaledwie 5,5% ma nawierzchnię utwardzoną. Natomiast długość wód żeglownych w Brazylii wynosi ok 50 tys. km. Szczególnym portem rzeczno -morskim, istniejącym od 1669 r. jest Manaus, usytuowany w centrum Brazylii w pozycji 3°08’36”S 60°11’W. Zlokalizowany jest u ujścia rzeki Rio Negro. Zawijają tam statki morskie o nośności ok. 10 tys DWT. Stosownie do tego, utworzono morskie oznakowanie nawigacyjne. U wejścia do portu zbudowana została latarnia morska Manaus Alfadenor (1912 r), w odległości ponad 1,2 tys km od Atlantyku. Jest to murowana wieża z okrągłą laterną, wpisaną w okazały budynek. W budynku mieści się aktualnie Urząd Celny i Kapitanat Portu. Całość zbudowano w Anglii, podzielono na części, i po przewiezieniu statkiem, zrekonstruowano na obecnym miejscu.
Ogólnie można stwierdzić, że w Brazylii występują wszystkie znane typy budowli, właściwe dla latarń morskich. Cechą szczególną jest (według oficjalnych danych) znaczna liczba (22) latarń o bardzo dużym zasięgu światła nawigacyjnego od 30Mm (55 km) do 51 Mm (94 km).
Oprócz powyższego, istnieje sieć radiolatarni, wykorzystywanych w nawigacji morskiej i powietrznej.

Kolumbia

Ziemowit Sokołowski

Repùblica de Colombia.

Odkrywcą tej części Ameryki został w 1499 r hiszpański żeglarz i konkwistador Alonso de Hoyeda. Był to początek kolonizacji hiszpańskiej w tym regionie Ameryki. Państwo o nazwie wywodzącej się od Krzysztofa Kolumba, uzyskało niepodległość od Hiszpanii w 1810 r. Zagraniczne uznanie tego faktu, miało miejsce w 1819 r. Do roku 1830 w skład t.zw. Wielkiej Kolumbii wchodziły także: dzisiejszy Ekwador, Wenezuela i Panama.

Skutkiem niestabilności politycznej, gospodarczej i społecznej młodego państwa, po roku 1830 oddzieliły się Ekwador i Wenezuela, a od roku 1903 również Panama. Ta ostatnia secesja, odbyła się przy ewidentnym nacisku sił gospodarczych, politycznych i militarnych USA. Sprawa dotyczyła budowy i późniejszych korzyści z eksploatacji Kanału Panamskiego, łączącego Pacyfik z Atlantykiem.

W rezultacie, przy Kolumbii pozostała zaledwie, niespełna połowa wcześniejszego terytorium. Aktualnie około 87% powierzchni państwa, znajduje się na północ od równika. Skrajne (w kier. N-S) punkty tego kraju to:12°13’N i 4°31’S. Są od siebie odległe w linii prostej o ok. 1860 km. Kolumbia jest 3 pod względem wielkości (po Brazylii i Meksyku) krajem Ameryki Łacińskiej.

Kolumbijskie latarnie morskie.

W obecnych granicach państwa, długość kontynentalnych wybrzeży wynosi 3208 km. Po stronie zachodniej, jest to wybrzeże Pacyfiku. Od strony północnej, wybrzeże Morza Karaibskiego.

Spośród świetlnego oznakowania nawigacyjnego wyróżnia się w Kolumbii latarnie morskie „faro”, oraz mniejsze obiekty określane jako „baliza”.

Kaszubski wyraz „bliza”, brzmi dosyć podobnie. Angielskim odpowiednikiem tego rodzaju konstrukcji jest „beacon”.

Kolumbijskie, morskie znaki nawigacyjne są zarządzane przez Dirección General Martima (DIMAR). W zdecydowanej większości, kolumbijskie latarnie morskie zbudowano w formie metalowych, ażurowych wież kratownicowych.

Najczęściej bez latern i galerii, otaczających światła nawigacyjne. Nie towarzyszą im „budynki latarników”, które wydają się być oczywiste w starszych latarniach morskich. Pomalowane są w poprzeczne pasy, białe i czerwone.

W-g ogólnie dostępnych źródeł nie można dokładnie określić wieku tych latarń. Latarnie starsze zbudowane z „tradycyjnych” materiałów jak kamień, cegła lub drewno, są w zdecydowanej mniejszości. Trudno tu mówić o zróżnicowanej architekturze, za to otaczająca przyroda odznacza się wielkim, i egzotycznym dla nas bogactwem. Zasilanie zautomatyzowanych latarń dokonywane jest z użyciem paneli słonecznych. Czego jak czego, ale słońca tam nie brakuje. Miejsca lokalizacji latarń są na ogół osiągalne. Same wieże, z oczywistych względów bezpieczeństwa, nie są możliwe do zwiedzania.

 

Morze Karaibskie

Kolumbia posiada na Morzu Karaibskim 1760 km kontynentalnego wybrzeża. W morskiej strefie istnieją tam ponadto się 4 wyspy Największym portem karaibskim Kolumbii jest Kartagena (Cartagena). Na karaibskim wybrzeżu są 43 aktywne latarnie morskie. Największa ich liczba (10) jest w Departamencie Guaira, na półwyspie o tej samej nazwie. Jest to najbardziej wysunięta na północ część kontynentu Ameryki Południowej. Wzniesienia świateł nawigacyjnych tych znaków wynoszą od 21 do 88 m npm. Są to metalowe, ażurowe konstrukcje.
W Departamencie Antioquia zlokalizowanych jest 9 latarń morskich.

Wzniesienia świateł nawigacyjnych od 10 do 84 m npm. Tu również dominują
przestrzenne, metalowe konstrukcje. Na obszarze Departamentu Bolivar 8 latarń. Wzniesienia świateł nawigacyjnych od 4 do 107 m npm. Występują tu 2 latarnie zbudowane z betonu i 1 z włókna szklanego. Pozostała większość to ażurowe, metalowe budowle.

Najwyższa z opisywanych latarń na wyspie Tierra Bomba jest metalową, ażurową konstrukcją o wysokości 30 m npt. Wzniesienie jej światła nawigacyjnego wynosi 107 m npm. Cartagena de Indias jest stolicą departamentu i zarazem głównym karaibskim portem Kolumbii.

Pozostałe nadmorskie departamenty, posiadają następujące ilości czynnych latarń morskich: Magdalena-5. W tym 1 betonowa, pozostałe ażurowe, metalowe. Wzniesienie świateł 22 do 82 m npm. Atlántico-4 latarnie. W tym 1 betonowa, pozostałe ażurowe metalowe. Wzniesienia świateł 23 do 134 m npm. Departament Sucre-3 latarnie. Konstrukcje stalowe, ażurowe. Wzniesienia świateł 14 do 24 m npm. Departamenty Chocó i Córdoba po 2 latarnie. Są to przestrzenne, ażurowe konstrukcje o wzniesieniu świateł nawigacyjnych: Chocó 27 i 104 m npm., Wyższa z latarń (o nazwie Cabo Tiburón ) oznakowuje równocześnie granicę pomiędzy Kolumbią a Panamą. Departament Córdoba 21 i 40 m npm.

Wybrzeże Pacyfiku.

Po zachodniej stronie, długość kolumbijskiego wybrzeża Pacyfiku wynosi 1448 km. Poza obszarem kontynentalnym do Kolumbii należą 3 wyspy.

Departament Narino, znajduje się w pobliżu granicy z Ekwadorem. Jest tu drugi pod względem ważności, pacyficzny port Tumaco. Na podejściu do tego portu są aktywne 3 latarnie morskie. Cabo Manglares o wzniesieniu światła 41 m npm jest okrągłą wieżą z włókna szklanego. Pomalowana jest w poprzeczne pasy czerwone i białe.

Latarnia Tumaco, wzniesienie światła 92 m npm. Betonowa wieża o przekroju kwadratowym, jest pomalowana w białe i czerwone pasy. Ponad laterną znajduje się platforma z urządzeniami do radionawigacji. Latarnia Pasa Caballos o wzniesieniu światła 43 m npm. Jest metalową konstrukcją kratownicową, pomalowaną tak samo jak poprzednie latarnie. W rejonie portu Tumaco, temperatury powietrza są wyrównane w ciągu roku. Najwyższa odnotowana temperatura 36,2°C, najniższa 16°C.

Departament Gauca.

Znajdują się tu 4 aktywne latarnie morskie o kratownicowej konstrukcji. Gucana Guapi; wysokość wieży 12 m npt, wzniesienie światła 14 m npm. Timbiqui; wysokość wieży 18 mnpt, wzniesienie światła 13 mnpm. Isla Gorgonilla, zbudowana na na NE krańcu wysepki, na jej najwyższym wzniesieniu. Wysokość wieży 12 mnpt, wzniesienie światła 103 m npm. Punta Coll, na wyspie Gorgona. Wyspa znajduje się w połowie drogi pomiędzy portami Tumaco a Buenaventura. Wysokość wieży 19 m npt, wzniesienie światła 67 m npm. Wszystkie ww latarnie, pomalowane są w poprzeczne pasy; białe i czerwone.

Departament Valle de Cauca.

W tym rejonie znajduje się największy port pacyficzny Kolumbii o nazwie Buenaventura. W języku hiszpańskim oznacza to powodzenie. W departamencie czynnych jest 5 latarń morskich o zróżnicowanych konstrukcjach. Punta Soldado jest kwadratową w przekroju, ażurową wieżą z galerią. Na szczycie znajduje się antena radarowa. W 2/3 wysokości zbudowano pomieszczenie kontrolno obserwacyjne. Latarnię zlokalizowano po południowej stronie wejścia do portu Buenaventura. Wysokość konstrukcji 47 m npt. Wzniesienie światła 50 m npm. Barwy białe i czerwone naprzemiennie. La Pilota światło kierunkowe wejścia do portu. Zbudowane na cylindrycznym zbiorniku wodnym o wysokości 30 m npt. Kolor zbiornika srebrny z czerwonym szczytem. . Wzniesienie światła 44 m npm. Las Delicias tylne światło kierunkowe. Wieża drewniana, ażurowa o przekroju kwadratowym. Jest pomalowana na czerwono z białym pasem poprzecznym. Wysokość wieży 16 m npt. Wzniesienie światła 23 m npm.

Latarnia Isla Palmas. Zbudowana na wyspie o tej samej nazwie, znajdującej się przy północnym podejściu do Buenaventury. Wieża ażurowa o wysokości 39 m npt. Wzniesienie światła 46 m npm. Barwy czerwone i białe. Latarnia Isla de Malpelo. Bezludna wyspa Malpelo jest oddalona o około 370 km (200 Mm) na zachód od pacyficznego wybrzeża Kolumbii. Powierzchnia wyspy jest niewielka (1,2 km²). Za to jej największe wzniesienie liczy 360 m. Na wyspie zbudowano 4 m, ażurową konstrukcję ze światłem nawigacyjnym. Pomalowana jest na pomarańczowo. Wzniesienie światła wynosi 258 m. npm Zasilanie solarne.

Departament Choco.

Sąsiaduje z Panamą. Znajduje się tu 8 latarń morskich. Wszystkie pomalowane są w czerwone i białe pasy poprzeczne. Z wyjątkiem 1 cylindrycznej wieży z włókna szklanego, pozostałe są metalowe o konstrukcji ażurowej. Wysokości wież są w przedziale 13-36 m npt. Wzniesienia świateł 15-170 m npm.

San Andres Y Providencia.

Wyraz providencja oznacza opatrzność. Obszar 4 wysp i licznych ławic oraz raf w zachodniej części Morza Karaibskiego, w odległości 775 km (482 Mm) w kierunku NW od kontynentalnej Kolumbii. Jest to obszar sporny z Hondurasem, Nikaraguą i USA. Znajduje się tu dosyć silnie rozbudowane oznakowanie nawigacyjne.

W rejonie Północnych Ławic zbudowanych zostało 6 latarń morskich. Przedtem, 3 stacje nautyczne zostały zbudowane w 1919 r, przez USA. Latarnie morskie aktywowano w latach 1996-1998 (4 obiekty), oraz 2008 (2 obiekty). Z wyjątkiem latarni Serranilla (2) śą to stalowe, kratownicowe konstrukcjepomalowane w poprzeczne pasy czerwone i białe. Serranilla (2) ma konstrukcję mieszaną. Na 3 kondygnacyjnym betonowym budynku, umieszczono kratownicową wieżę. Całość mierzy 33 m npt. Budynek pomalowano w barwach flagi kolumbijskiej, natomiast wieżę w pasy czerwone i białe. Wysokości wież wynoszą od 20 do 33 m npt, natomiast wzniesienia świateł od 20 do 33 m npm. Latarnie nie są udostępnione do zwiedzania.

Isla Providencja.

Jest drugą pod względem wielkości, zamieszkałą wyspą archipelagu. Na wyspie, oraz na rafie oddalonej o 14 km (9 Mm) w kierunku NNW od niej, zbudowano 3 latarnie morskie. Dwie z nich (Cayo Palma i Isla Providencia) usytuowane są na tej wyspie. Trzecia -Low Cay, na rafie. Są to „klasyczne” dla kolumbijskich akwenów stalowe konstrukcje ażurowe. Wysokość wież od 18 do 20 m npt. Wzniesienia świateł 20 do 67 m npm. Latarnie nie są udostępnione do zwiedzania. W XVII w. na wyspie urządził swoją główną bazę piracką Walijczyk Henry Morgan. Z tego miejsca łupił hiszpańskie posiadłości w Środkowej Ameryce. Za zasługi dla korony brytyjskiej otrzymał tytuł „sir” i został mianowany gubernatorem Jamajki. Wówczas musiał zająć się zwalczaniem innych piratów, zwanych tu bukanierami lub flibustierami.

Isla San Andres.

Jest to koralowa wyspa o max wymiarach 12X7 km. oraz powierzchni 26 km². Jest to główna wyspa archipelagu. W tym akwenie czynne są 4 latarnie morskie. Konstrukcje analogiczne do poprzednich latarń. Wysokości wież jednakowe, po 20 m npt. Wzniesienia świateł 20 do 23 m npm. Światła błyskowe o barwie białej, czerwonej, zielonej i żółtej. Wieże nie są udostępnione do zwiedzania.

W rejonie Południowych Ławic, są aktywne 2 latarnie morskie zbudowane w latach 1968 i 1980. Konstrukcje kratownicowe, jak poprzednio. Wysokość wież po 29 m npt. Wzniesienia świateł 37 i 30 m npm. Światła białe błyskowe.

Latarnia Cayos del Este Sudeste zbudowana została na atolu o tej nazwie w odległości ok 22 km (14Mm) od wyspy San Andres. Natomiast Cayos de Albuquerque na rafie atolu oddalonej o 35 km (22 Mm) w kierunku SW od San Andres. Jest to najdalej na zachód wysunięty punkt Kolumbii.

Ekwador

Ziemowit Sokołowski

Latarnie morskie w Ekwadorze.

Obecne obszary Republiki Ekwadoru (Republica del Ecuador), znajdują się w miejscu jednej z licznych kolonii hiszpańskich powstałych w Ameryce. Od 1822 r Ekwador istnieje jako odrębne państwo w kontynentalnej części Środkowej Ameryki. Archipelag Galapagos (Wyspy Żółwie) został przyłączony do Ekwadoru w 1832 r. Główne wyspy archipelagu znajdują się na Pacyfiku w odległościach 920-1200 km od kontynentalnej części kraju.

Hiszpańskie słowo „ecuador”, oznacza równik, który na długości ok 505 km przebiega przez teren tego państwa. Około 85% terytorium kontynentalnej części Ekwadoru, aż do granicy z Brazylią, znajduje się na południe od równika. Pozostałe 15% do granicy z Kolumbią, usytuowane są po jego północnej stronie. Całe państwo mieści się pomiędzy 1°18’N, a 5°08’S.
Wydawać by się mogło, że powinien panować tam nieznośny upał. Tym niemniej, gorący klimat równikowy, skutecznie łagodzony jest przez oceaniczny, zimny Prąd Peruwiański. Nadto, średnie wzniesienie terenu kontynentalnego jest dosyć znaczne. Skutkiem tego w największym mieście Ekwadoru-Guayaquil średnia temperatura roczna wynosi „tylko” ok 26°C (od 24°C do 27°C). Guayaquil jest największym z portów morskich Ekwadoru. Natomiast średnie temperatury kontynentalne utrzymują się na prawie jednakowym poziomie- przez cały rok. Znacznie niższe temperatury panują w położonej w odległości 40 km na południe od równika, na wysokości 2700-2850 m npm stolicy Quito. Śr temperatura roczna wynosi 14°C. Natomiast średnie temperatury w południe i w nocy odpowiednio 18,7° i 9,3°C.
Wybrzeże oceaniczne Ekwadoru jest w większości wyrównane. Jego długość podstawowa (bez małych zatok, wysp i przylądków) wynosi ok 850 km. O należyte oznakowanie nawigacyjne, zadbali początkowo sami kolonizatorzy. Później byli to pracownicy państwowej administracji morskiej. W pierwszym rzędzie, zbudowano tam latarnie morskie.

 

Niestety, informacje co do ich parametrów technicznych, oraz innych, istotnych danych, są obecnie-raczej skromne. Aktualnie, tylko na tym możemy obecnie polegać. W języku hiszpańskim na obszarze Ekwadoru, morskie światła nawigacyjne bez względu na ich wysokość, rodzaj lub zasięg, określane są słowem „faro”.
Poza głównym portem Guayaquil, istotne znaczenie mają również porty: Esmeraldas (na pólnocy), Manta (w centrum) i Puerto Bolivar (na południu). Podejścia do tych portów oznakowane są m. in. przez nabieżniki (światła prowadzące), zaliczane tutaj także do latarń morskich. Morskie znaki nawigacyjne administrowane są przez Marynarkę Wojenną Ekwadoru (Armada del Ecuador).
Wzdłuż kontynentalnego wybrzeża i na przybrzeżnych wyspach, czynne są 42 świetlne znaki nawigacyjne. Data ich budowy jest w większości nie znana. Odnotowano jednak nieliczne obiekty z lat 60 i 70 ubiegłego wieku, oraz latarnie zbudowane z początkiem bieżącego wieku. Wzniesienie świateł jest bardzo zróżnicowane od 9 do 200 m. npm. Wieże latarń zbudowane są z betonu, lub w postaci metalowych konstrukcji ażurowych. Największe wzniesienie światła ma Punta Coquitos -200 m. Po hiszpańsku oznacza to kokieterię, lub inaczej…miejsce pokus. Jest to okrągła w przekroju, betonowa wieża. Zbudowana została na wzniesieniu w południowo zachodniej części miejscowości Esmeraldas. Ta ostatnia nazwa odnosi się do szlachetnych minerałów o barwie zielonej, są to szmaragdy.
Archipelag Galapagos składa się z 19 wysp pochodzenia wulkanicznego. Ich łączna powierzchnia wynosi 8 tys km². Archipelag został odkryty przez hiszpańskich żeglarzy w 1535 r. Od 1892 r, z okazji 400 lecia odkrycia Ameryki przez Kolumba, nosi drugą oficjalną nazwę jako Archipièlago de Colòn. Ta nazwa jest raczej mało znana, poza granicami kraju.

Na wyspie San Cristobal znajdują się 3 latarnie morskie. Ich nazwy: Patricio Hill, Playa Man i Punta Lido. Data budowy nieznana. Wzniesienie świateł 8, 13 i 90 m. Na wyspie Espanola znajduje się 1 latarnia. Jej nazwa to Punta Suarez. Data budowy nieznana. Wzniesienie światła 11 m. Wieża metalowa. Na wyspach Baltra i Santa Cruz 4 latarnie o nazwach: Aeolian, Puerto Ayora (Bahia Academy) i Water Tower), Punta Estada.

Wzniesienia świateł odpowiednio: 27, 23, 49, i 14 m. Bahia Academy została zbudowana w 2010 r. Aktywacja pozostałych, nieznana. Na wyspie Santiago 1 latarnia; Isla Santiago Lighthouse. Data budowy nieznana. Wzniesienie światła 16 m. Wyspa Floreana. Znajdują się tam 2 larnie o nieznanych datach budowy. Puerto Velasco Ibarra (2) jest ażurową wieżą metalową. Wzniesienie światła 20 m. Puerto Velasco Ibarra (3) jest okrągłą betonową wieżą. Wzniesienie światła 10 m. Na największej wyspie archipelagu o nazwie Isabela w 2010 r zbudowano latarnię Puerto General Villamil. Jest to trójkątna w przekroju ażurowa wieża. Wzniesienie światła 23 m.

 

Oprócz opisanych latarń istnieją dodatkowo 2 obiekty, nie będące wprawdzie znakami nawigacyjnymi, lecz ściśle są związane z latarniami morskimi. Jest to Cerro Santa Ana w portowym mieście Guayaquil, będąca piękną latarnią zbudowaną na wysokim wzgórzu -specjalnie dla turystów. Nadto w Ballenita k/Salinas. w dawnym kościele utworzono muzeum nautyczne.

Latarnie morskie na Grenlandii

Ziemowit Sokołowski

Ogólna charakterystyka wyspy.

Grenlandia usytuowana jest na północnoamerykańskiej płycie tektonicznej. Skrajne punkty wyspy są następujące. Na północy; Przylądek Morris Jesup 83°37’39”N 32°39’52”W. Na południu; Przylądek Farvel (Pożegnanie), usytuowany na południowym cyplu przybrzeżnej wyspy Egger 59°46’31”N 43°52’23”W. Rozciągłość Grenlandii na tych kierunkach wynosi 2670 km. Natomiast przeciętna jej szerokość to ok 1100 km. Przylądek Morris Jesup, jest oddalony od geograficznego bieguna północnego o ok 710 km.

 

Grenlandia o pow 2,2 mln km,² jest największą wyspą na świecie. Posiada bardzo rozwiniętą linię brzegową o długości ponad 44 tys km. Charakterystyczną cechą linii brzegowej są fiordy, oraz bardzo liczne skaliste wysepki, otaczające Grenlandię. Początki europejskiego osadnictwa na wyspie, dokonanego przez islandzkich wikingów, miały miejsce ok roku 1000. Był to okres ocieplenia klimatu. Pierwsza osada powstała na wschodnim wybrzeżu. Do tego czasu Grenlandia nie miała stałych mieszkańców.

 

Mało na ogół znaną ciekawostką historyczną jest fakt, że władającym tą wyspą był urodzony w Darłowie, słowiański książę z rodu Gryfitów -Eryk Pomorski. W lipcu 1397r w Kalmarze, nastąpiła jego koronacja (w drodze elekcji) na króla państw skandynawskich. Jako Król Szwecji panował pod imieniem Eric XIII, jako Król Norwegii Eric III, oraz jako Król Danii jako Eric VII. Nadto przysługiwał mu tytuł Księcia Słupskiego i Stargardzkiego. Skrócony tytuł tego władcy brzmiał: Król Danii, Szwecji i Norwegii, Wenedów, Gotów i Książę Pomorza. Pod jego panowaniem znajdowały się również ziemie obecnej Finlandii, Grenlandii, Wysp Owczych oraz Islandii. Król Eryk do chwili detronizacji, panował w Danii i Szwecji przez 43 lata. Natomiast jego panowanie w Norwegii trwało aż 53 lat . Powierzchnia ziemi pod jego berłem, przekraczała 11 razy obecny obszar Polski!. To musi budzić szacunek. Po detronizacji, dla podtrzymania swego statusu materialnego, zajął się piractwem. Nawet wrogowie przyznawali, że było ono bardzo dobrze zorganizowane.
Wybitnymi żeglarzami i kartografami, którzy opisali akweny istniejące pomiędzy Grenlandią a dzisiejszą Kanadą, byli Anglicy William Baffin (1584-1622) i John Davis (1550-1605).

 

Większa część wyspy (ok 86%) znajduje się wewnątrz koła podbiegunowego. W przybliżeniu, dopiero od połowy XIX w pojawiły się pierwsze, w większości istniejące do dziś, duńskie inwestycje w infrastrukturę wyspy. Dotyczyły one budowy portów i przystani, lokalnych dróg oraz stałych osiedli. Znacznie później rozwinięto komunikację lotniczą, oraz nowoczesne środki łączności.
Aktualnie, stała sieć osadnicza istnieje tylko w wąskim nadbrzeżnym pasie znajdującym się w zachodniej, oraz południowej części wyspy. Są tam najmniej surowe warunki klimatyczne, a morze jest najczęściej wolne od lodów. Wnętrze wyspy oraz jej część północna w ok 85% pokryte są lodowcami. W północno-wschodniej części Grenlandii usytuowany jest największy na świecie park narodowy o powierzchni 972 tys km² (3 X tyle co pow Polski). Znajdują się tu tylko nieliczne stacje badawcze, oraz placówki wojskowe.

 

W 2013 r, ludność wyspy liczyła zaledwie ok 56 tys. osób. Liczba miast powyżej 1 tys mieszkańców wynosiła 13. W tym stolica wyspy Godthåb, (inuicka nazwa Nuuk) 16,4 tys. Jest to zarazem największy port handlowy i rybacki. Duńska nazwa stolicy oznacza „dobrą nadzieję”. Oprócz tego, na wybrzeżu i przyległych wysepkach istnieje 61 miejscowości, o liczbie mieszkańców poniżej tysiąca osób. Od 1979 r, Grenlandia stanowi autonomiczne terytorium zależne od Danii. Posiada własną flagę oraz herb. Na wyspie obowiązują 2 urzędowe języki: duński, oraz grenlandzki (eskimo-aleucki). Około 90% ogółu mieszkańców stanowią Inuici. Tradycyjnymi zajęciami Inuitów są rybołówstwo i myślistwo.

 

Usytuowanie portów i przystani na tle otaczających je akwenów.

Zachodnie wybrzeże Grenlandii (w kierunku N-S) omywają wody Morza Baffina, Cieśniny Davisa oraz Morza Labradorskiego. Wschodnie wybrzeże otaczają Morze Grenlandzkie oraz Morze Norweskie. Na wybrzeżu Grenlandii i na znajdujących się przy nim licznych wyspach, znajduje się 24 niewielkich portów i przystani. Z tego, tylko 1 port usytuowany jest na wybrzeżu południowo-wschodnim. Omawiane struktury portowe służą głównie do obsługi rybołówstwa. W przeszłości stanowiły one również lokalne bazy wielorybnicze, oraz do polowań na inne ssaki morskie. Obecnie istnieje tam 6 przeładowni kontenerów. Nadto w południowo-zachodniej części Grenlandii działa linia promowa obsługująca kabotażowe przewozy łączące 11 portów. Skrajnymi portami tej linii jest Ilussat (na północy), oraz Oaqurtoq (na południu). Ta linia promowa stanowi również miejscową atrakcję turystyczną.
Względne „uprzywilejowanie klimatyczne” południowej części wyspy w stosunku do jej centralnego obszaru, ilustruje poniższe zestawienie temperatur. Punkty pomiarowe, oddalone są od siebie o niespełna 1100 km. Miasto Nuuk znajduje się nad morzem w klimacie subpolarnym. Natomiast stacja Summit Camp usytuowana jest w klimacie polarnym, na lądolodzie o wysokości ponad 3200 m nad poziomem morza.

 

Podstawową gałęzią transportu obsługującą ruch pasażerski na obszarze całej Grenlandii i jej przybrzeżnych wysp, jest lotnictwo. Transport lotniczy, obsługuje również połączenia międzynarodowe. W obszarze Grenlandii, oraz na przybrzeżnych wyspach eksploatowanych jest 16 portów lotniczych. Na wyspie działa 17 radiolatarni ułatwiających nawigację samolotów oraz jednostek pływających.

 

Grenlandzkie latarnie morskie.

Ułatwiające nawigację latarnie morskie, usytuowane są wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża Grenlandii na przestrzeni około 1500 km. Czyli tam, gdzie funkcjonują porty i przystanie morskie. Przeważająca linia wybrzeża, czyli około 80% jego długości, nie jest oznakowana latarniami morskimi. Lista tych znaków nawigacyjnych obejmuje 25 pozycji, z tego 7 znajduje się wewnątrz kręgu polarnego.
Grenlandzkie latarnie zostały zbudowane w latach 1950-1995, zatem stosunkowo niedawno. Są to z reguły proste i niewysokie konstrukcje. Ich wzniesienie świateł, zawierające się w przedziale od 7 do 90 m nad poziom morza (średnio 30,7 m), wynika głównie z wykorzystania wysokości terenu. W 17 latarniach zastosowano światła sektorowe: białe (b), czerwone (c) i zielone (z). W pozostałych ośmiu, wyłącznie światło białe. Zasięgi świateł sektorowych (czerwonych i zielonych) są od 4 do 11 mil morskich (7,4-20,4 km). Natomiast zasięgi świateł białych (pojedynczych i sektorowych) od 5 do 15 mil morskich (9,3-27,8 km). Pod względem charakterystyki świecenia, przeważają światła błyskowe. Poniżej podane są podstawowe dane odnośnie tych latarń, ujęte w porządku alfabetycznym.

 

Agtorssuit
64º05’04”N 52º07’02,6”W

Rok budowy 1964. Wzniesienie światła nad poziom morza 26 m. Światło sektorowe, błyskowe -Fl (2) 5 s. Zasięg b 9 Mm, z i c 5 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Annertusoq.
63º55’10,5”N 50º49’34,9”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła nad poziom morza 37 m. Światło białe, błyskowe Fl W 3 s. Zasięg 7 Mm. Najbliższa miejscowość Sisimiut.

Fiskenaes Fjord.
63º01’37,9N 50º49’34,9”W

Rok budowy 1978. Wzniesienie światła nad poziom morza 20 m. Światło sektorowe, błyskowe Fl 3 s. Zasięg b 7 Mm, c i z 5 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Inugsugtut
60º43’04,6”N 46º59’05,1”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła nad poziom morza 40 m. Światło sektorowe Fl (3) 10 s. Zasięg b 8 Mm, c i z 5 Mm. Najbliższa miejscowość Quassimiut

Kangatsiag
68º18’30,1”N 53º27’32,2”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie światła nad poziom morza 20 m. Światło sektorowe Oc 5 s. Zasięg b 7 Mm c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Kangaatsiaq.

Kilagtoq
60º43’50,9”N 46º13’31,5”W

Rok budowy 1975. Wzniesienie światła nad poziom morza 7 m. Światło sektorowe Fl 5 s. Zasięg b 8 Mm, c i z 5 M. Najbliższa miejscowość Quaqortoq.

 

Killiit
68º37’24,2”N 53º32’10,7”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła nad poziom morza 45 m. Światło białe Fl(2)W. Zasięg 7 Mm. Najbliższa miejscowość Aasiaat.

Kitdliaraq.
65º21’34,6”N 52º49’56,1”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła białego nad poziom morza 21 m. Fl(3)W 10 s. Zasięg światła 9 Mm. Najbliższa miejscowość Maniitsoq.

Napissaq.
68º48’30,8”N 51º13’21,6”W

Rok budowy 1995. Wzniesienie światła sektorowego nad poziom morza 9 m. Fl WRG 3 s. Zasięg świateł; b 6 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Qasigiannguit.

Paggisvik.
60º37’27,1”N 46º11’25,8”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła sektorowego nad poziom morza 40 m. Fl(2)WRG 10 s. Zasięg świateł: b 8 Mm c i z 6 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

 

Pardlit.
60º41’25”N 46º11’42,4”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie światła sektorowego nad poziom morza 27 m. Fl WRG 3 s. Zasięg świateł b 8 Mm, c i z 6 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

 

Prince Christians Sund.
60º03’30”N 43º09’30”W

Rok budowy 1975. Wzniesienie świateł sektorowych nad poziom morza 90 m. Fl WRG 5s. Zasięg świateł: b 14 Mm, c i z 11 Mm. Najbliższa miejscowość Prince Christian Sound.

 

Qajartalik.
61º09’49,3”N 48º31’18,8”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie świateł sektorowych nad poziom morza 27 m. Fl (2) WRG 5s. Zasięg: b 7 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Qassimiut.

Qaqortog Range Front Lighthouse.
60º43’06”N 46º02’08,9”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie czerwonego światła 25 m. Iso R 2s. Zasięg światła 5 Mm. Wraz z następnym opisanym światłem, latarnia stanowi nabieżnik. Najbliższa miejscowość Qaqortog.

Qaqortog Range Rear Lighthouse.
60º43’07,2”N 46º02’09,3”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie czerwonego światła 29 m. Iso R 4s. Zasięg światła 5 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

Qaqqaliaq.
69º13’55,4”N 53º33’24,4”W

Rok budowy 1978. Wzniesienie sektorowego światła 40 m. Oc WRG 10s. Zasięg świateł: b 15 Mm, c i z 11Mm. Najbliższa miejscowość Qeqertarsuaq.

Qeqertarssuatsiaq.
66º30’25”N 53º41’11,1”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła sektorowego 42 m. Fl WRG 5s. Zasięg świateł: b 8 Mm, c 6 Mm, z 5 Mm. Najbliższa miejscowość Sisimiut.

Renso.
64º07’14”N 51º56’50,6”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie światła białego 12 m. Fl W 5s. Zasięg światła 10 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Sardlog.
60º32’33,7”N 46º01’56,7”W
Rok budowy 1975. Wzniesienie świateł sektorowych 20 m. Fl(3)WRG10s. Zasięg świateł: b 8 Mm, c i z 6 Mm. Najbliższa miejscowość Qaqortoq.

Satut.
63º41’49,8”N 51º36’13”W

Rok budowy 1957. Wzniesienie świateł sektorowych 21 m. Fl WRG 5s. Zasięg świateł: b 8 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Sukkertoppen.
65º25’16,6N 52º52’49,4”W

Rok budowy 1988. Wzniesienie świateł sektorowych 30 m. Oc WRG 5s. Zasięg świateł: b 7 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Maniitsoq.

 

Sãtuarssugssuaq
61°57’58”N 49°45’09,9”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie białego światła 20 m. (Fl(3)W10s. Zasięg światła 7 Mm. Najbliższa miejscowość Paamiut.

Tukingassarassuak.
64°00’11”N 51°41’57,8”W

Rok budowy nieznany. Wzniesienie światła sektorowego 12 m. Fl WRG 3s. Zasięgi świateł b 5 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Nuuk.

Ukivik.
67°13’05,6”N 53°54’39,9”W

Rok budowy 1977. Wzniesienie światła białego 90 m. Fl W 5s. Zasięg światła 6 Mm. Najbliższa miejscowość Sisimiut.

Zimmers Ø
68°45’08,4”N 52°47’49,7”W

Rok budowy 1950. Wzniesienie świateł sektorowych 18 m. Fl WRG 3s. Zasięgi świateł: b 7 Mm, c i z 4 Mm. Najbliższa miejscowość Aasiaat.

Oprócz wyżej wymienionych latarń morskich, na Grenlandii użytkowanych jest 17 radiolatarni (radiobeacons), wykorzystywanych zarówno w nawigacji morskiej jak i lotniczej . Na mapach morskich oznakowane są one jako „aero” (aeromarine).

Latarnia na Łabędziej Wyspie.

Ziemowit Sokołowski

Australia.
Nazwa oficjalna:
Swan Island Lighthouse.
40°43,81’S 148°07,5’E

Wprowadzenie.

Odkrycie Australii, Nowej Zelandii oraz pobliskich archipelagów, zawdzięczamy niderlandzkiemu żeglarzowi i odkrywcy o nazwisku Abel Janszon Tasman. Podczas swych wypraw, w latach 1642 i 1644, opracował również mapy odkrytych obszarów. W pierwszej wyprawie wzięły udział statki Heemsherck i Zeehaan, a w drugiej: Limmen, Zeemeeuw i Braek. W czasie rejsu pomiędzy wyspami Nowej Zelandii, niderlandzkie statki zostały zaatakowane przez flotę aborygeńskich katamaranów. Zginęło wówczas 4 europejskich żeglarzy. Tasman nazwał to miejsce Zatoką Morderców (Moordenaarsbaai). Ilości zabitych Aborygenów, nie odnotowano. W późniejszych czasach, Anglicy zmienili tą nazwę na znacznie przyjemniejszą, a mianowicie na; Golden Bay. I tak już pozostało.
W okresie post-niderlandzkim niewiele się tu działo. Prawdopodobnie kotwiczyły w tamtejszych zatokach- sporadycznie różne statki, aby uzupełnić zapasy wody pitnej i żywności, pohandlować z tubylcami, lub schronić się przed sztormem. Urodziwe kobiety też pewnie były mile goszczone. Nie za darmo, rzecz oczywista.
Prawdziwe zainteresowanie Anglików Australią, nastąpiło dopiero po roku 1788 za sprawą Jamesa Cooka (1728-1779), który założył tu osiedle Port Jackson (obecnie Sydney). James Cook dał się poznać jako znakomity żeglarz odkrywca, świetny kartograf oraz astronom. Jako pierwszy zastosował skuteczną odtrutkę na szkorbut, będący główną plagą ówczesnych długodystansowych podróży morskich. Okazała się nią…kiszona kapusta.
Ten wszechstronnie utalentowany kapitan zginął zamordowany przez Aborygenów, po czym został przez nich zjedzony. Cóż, taki los. Nikt nikomu nie obiecywał, że będzie łatwo. Australia pod panowaniem angielskim, była początkowo miejscem zesłania ludzi, którzy uporczywie wchodzili w konflikt z prawem. Do 1858 r deportowano tam ok 160 tys osób.

 

Australijskie latarnie morskie.

Australia wraz przyległymi do niej wyspami, posiada linię brzegową o długości 25.760 km. W strefie nadbrzeżnej znajduje się ponad 350 latarń morskich. Nadto 1 latarnia usytuowana jest w głębi lądu. Wszystkie latarnie są zautomatyzowane. The Australian Maritime Safety Authority (Australijski Urząd Bezpieczeństwa Na Morzu), jest podmiotem zarządzającym latarniami morskimi w imieniu państwa.
Projektantami i budowniczymi większości latarń, byli inżynierowie wywodzący się z Anglii, Szkocji, Irlandii oraz z Walii. Przeważająca liczba latarń morskich w Australii i na świecie, powstała w XIX stuleciu.
Nawet tylko pobieżny przegląd australijskich latarń morskich pozwala stwierdzić, że zastosowano tam wszelkie możliwe rozwiązania techniczne, właściwe dla tego typu budowli morskich. Ze światłem laserowym włącznie. Ten ostatni eksperyment, przyniósł jednak rozczarowanie. Na wodach okalających Australię, szczególnie niebezpiecznym dla żeglugi akwenem, jest cieśnina oddzielająca Australię od wyspy Tasmanii.

Cieśnina Bass’a.
(Bass Strait)

Jest to akwen usytuowany pomiędzy Oceanem Indyjskim, znajdującym się po stronie zachodniej a Pacyfikiem po stronie wschodniej. Dno akwenu jest stosunkowo płytkim szelfem (o głębokościach rzędu 50-90 m.), znajdującym się pomiędzy południowo wschodnią częścią Australii a północnym brzegiem Tasmanii. Głębokości pobliskich oceanów wynoszą po kilka kilometrów. Nazwa cieśniny wywodzi się od nazwiska George Bass’a, lekarza okrętowego. Nadał ja kapitan Matthew Flinders, dowódca wyprawy, który odkrył ten akwen w 1798 r. Flinders dokonał również wielu innych znaczących odkryć. Zasłynął nadto jako wybitny kartograf. W dniu 18.VII1.1814 r, zostało wydane jego dzieło pt; A Voyage to Terra Australis. Następnego dnia autor zmarł. Miał zaledwie 40 lat.
Powierzchnia cieśniny wynosi ok 70 tys km², jej długość 490 km, minimalna szerokość ok 200 km. W obrębie cieśniny jest wiele wysp, a wśród nich niewielka wysepka Swan Island, od której wzięła nazwę opisywana latarnia morska. Akwen jest bardzo trudny pod względem nawigacyjnym. Cały ten obszar znajduje się pod wpływem sztormowych wiatrów i wysokich na ponad 15 m fal („ryczące czterdziestki”), oraz silnych prądów. Serię zatonięć statków zapoczątkował w 1832 r bark o nazwie Brenda. W 1850 r zatonął Mystery, a w 1852 r Union. Od tej pory zanotowano w cieśninie około 100 katastrof morskich. Z tego powodu Bass Strait, nazywana jest niekiedy, „drugim trójkątem bermudzkim”. Zatem latarnie morskie, były tam nieodzowne.

 

Geneza powstania latarni Swan Island.

Latarnia została aktywowana w 1845 r. Ceglana okrągła wieża, powstała przy użyciu siły roboczej skazańców. W owym czasie i miejscu, nie było to nic nadzwyczajnego. Należy pamiętać, że przez pierwsze 40 lat istnienia brytyjskiej kolonii w Australii i na przyległych archipelagach, zasiedlanie ich ludnością europejską było z reguły przymusowe. Deportowano tu skazanych za ciężkie przewinienia kryminalne. Głównie dotyczyło to młodych mężczyzn, nadających się do pracy. Kobiety, jako będące z natury mniej skłonne do łamania prawa, trafiały tam w zdecydowanej mniejszości. I chwała Im za to!!!.
Władający Wielką Brytanią, wysyłali niepoprawnych kryminalistów jak najdalej od metropolii, najchętniej na drugi kraniec globu. Odległa o ponad 11 tys mil morskich (ponad 20 tys kilometrów) Australia wraz z pobliskimi wyspami, była idealnym miejscem dla realizacji tego „zbożnego przedsięwzięcia”.
Przeciętna, dobowa prędkość ówczesnych statków morskich, wynosiła około 7 węzłów. Zatem, na dotarcie z Anglii do Australii, potrzeba było blisko 35 dni, a niekiedy więcej. Z taką szybkością przemieszczali się ludzie i przesyłki pocztowe. Wówczas nie było żadnej innej alternatywy, a i kosztowało to też niemało.
Te obszary od wieków zamieszkałe były przez Aborygenów mających swoją pradawną kulturę i obyczaje. Pod względem materialnym i poniekąd mentalnym, pozostawali jednak na etapie epoki kamienia łupanego. Będąc „dziećmi natury” żyli z dnia na dzień, a jakakolwiek myśl o stałej i systematycznej pracy była im obca. Być może nawet…odrażająca. Zresztą od 1833 r zgodnie z brytyjskim prawem, zniesiono niewolnictwo. Zatem „przymusowe zatrudnienie” miejscowych ludzi, również nie wchodziło w rachubę, bynajmniej legalnie.
W tej sytuacji jedyną, dostępną siłą roboczą, były osoby deportowane z innych części Wielkiej Brytanii. Oczywiście, że administrowaniem kolonią, wyżej kwalifikowaną pracą, oraz obroną, zajmowali się ludzie wolni. Do pozostałych robót, zwłaszcza wymagających wysiłku fizycznego, zmuszano deportowanych kryminalistów. Nieliczni z nich, posiadający odpowiednie wykształcenie i praktykę w jakimś pożytecznym zawodzie, oraz chęć do pracy, mieli większe szanse na w miarę dostatnie życie.
Pozostali skazani, musieli z wielkim trudem zarabiać na swoje utrzymanie. Niektórzy, dopiero tam zaczęli pracować uczciwie, po raz pierwszy w życiu. Ale nie było realnego sposobu, aby stamtąd uciec. Poza ogrodzeniem koloni karnej, czyhali tubylczy Aborygeni. Słusznie lub niesłusznie, podejrzewano ich o ludożerstwo.
Krążyły opowieści o tym, że miejscowi mają szczególny zwyczaj skrytego podchodzenia od tyłu do swej ofiary, aby z zaskoczenia ugodzić ją krzemiennym toporem we wrażliwe miejsce. Najczęściej u podstawy czaszki. Po czym odbywała się radosna konsumpcja, z tańcami przy ognisku -włącznie. Co kraj, to obyczaj. Może to prawda, a może i nie. Nie mnie to osądzać. Tym niemniej z dwojga złego, skazani woleli raczej pracować, niż zakończyć życie w postaci posiłku, dla aborygeńskich smakoszy. W tych realiach, uzbrojeni strażnicy więźniów- stawali się niemal ich… przyjaciółmi.
Trzeba jednak oddać sprawiedliwość, że skazani na ciężkie roboty, mieli wielki, choć mimowolny wkład w budowę pierwszych portów, mostów, dróg itp. Jednym słowem, budowali od podstaw infrastrukturę kolonii, a w tym również latarnie morskie. Z czasem do Australii zaczęli masowo przybywać ludzie wolni, którzy na tym kontynencie upatrywali szansy lepszego życia. Niektórym się to udało. Tym niemniej, deficyt liczby kobiet „o europejskim pochodzeniu”, trwał jeszcze przez kilka następnych pokoleń.

 

Opis latarni

Jest to wieża w kształcie ściętego stożka z galeria i laterną umieszczoną u szczytu. Aktualnie jest pomalowana na kolor biały. Budynki socjalne i gospodarcze, umieszczone były w pobliżu wieży. Latarnia wraz z otaczającym ją terenem jest administrowana przez The Australian Maritime Safety Authority (Australijski Urząd Bezpieczeństwa na Morzu), natomiast pozostała część wyspy jest własnością prywatną. Do 2000 r należała do firmy niemieckiej, później kupiła ja para z Nowej Południowej Walii.

 

Wysokość wieży wynosi 27 m nad poziom terenu. Wzniesienie światła 30 m nad średnio wysoki poziom wody w Cieśninie Bass. Zasięg światła 20 mil morskich (37 km). Charakterystyka światła; 1 błysk/7,5 s. Światła tej latarni, oraz jeszcze innej o nazwie Victoria Lighthouse, obracają się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Są to 2 wyjątki na południowej półkuli Ziemi. Zbudowana w 1845 r wieża latarni, była pierwszym tego typu obiektem w akwenie Cieśniny Bass. W 1936 r zainstalowano radiostację. Łączność radiową nawiązywano regularnie 2 razy w ciągu doby, a w razie potrzeby, częściej. Natomiast połączenie podmorskim kablem telekomunikacyjnym z Tasmanią, nie wytrzymało i zostało zerwane.
Pierwotnie oświetlenie było naftowe, później gazowe. Od 1938 r do 1986 r działały 2 bliźniacze agregaty z silnikami wysokoprężnymi. Od 1986 r do 1990 r zastosowano eksperymentalnie, elektrownie wiatrową + akumulatory. Aktualnie użytkuje się panele solarne skojarzone z akumulatorami. Żarówka 500 W, 12 V, Tungsten Halogen. W 1985 r latarnia została zautomatyzowana, a w następnym roku opuścił ją Andy Gregory, ostatni latarnik. Aktualnie jest najstarszą tego typu budowlą, nadzorowaną przez władze federalne Australii.
Unikalną konstrukcją są żelazne, spiralne schody prowadzące od samego dołu aż do laterny. Usytuowane są centralnie wewnątrz wieży, opierając się na rurowej kolumnie, umieszczonej w samym jej środku. Dzięki takiemu zamocowaniu, wewnętrzne ściany wieży pozostały gładkie. W typowych rozwiązaniach, stopnie przytwierdzane są odwrotnie, czyli do wewnętrznych ścian wieży. Światło dzienne dociera do środka, poprzez 6 prostokątnych okien umieszczonych w pionie.

Z uwagi na to, że wieża latarni jest odosobnioną budowlą, w jej bliskości umieszczono odrębne obiekty budowlane, niezbędne do jej funkcjonowania. Z początku były to raczej prymitywne budynki umożliwiające, jakie -takie schronienie, oraz składowanie niezbędnych zapasów dla latarnika i jego pomocników. Wypada dodać, że o ile latarnik był z reguły „wolnym człowiekiem”, to jego pomocnicy byli częstokroć skazańcami. W czasie silnych sztormów, zatrudnieni w latarni chronili się w dolnej części wieży. Tylko tam, było naprawdę bezpiecznie. W 1850 r zbudowano bardziej solidne schronienie składające się z 4 pokoi. Budynek zbudowany w stylu gregoriańskim, nazwano „domkiem Elizy”. Takie właśnie imię miała żona Charlesa Chaulka Baudineta, zasłużonego latarnika, który w tej latarni pracował przez 25 lat.
W tych czasach „status społeczny” latarników, jako pracowników morskiej administracji państwa, był relatywnie wysoki. Zarobki, prawdopodobnie też. W 1927 r zbudowano kolejny budynek, który nazwalibyśmy dzisiaj „socjalnym”, został on zmodernizowany w latach 90. XX wieku. Może zostać zaczątkiem bazy turystycznej, gdyby do tego kiedyś doszło. Aktualnie latarnia, oraz wyspa nie są udostępnione do zwiedzania.

 

Położenie latarni na wyspie, spowodowało konieczność zapewnienia komunikacji ze światem zewnętrznym. W tym przypadku jest to duża wyspa Tasmania oddalona o 2-3 mil morskich. Przewóz osób oraz niezbędnego zaopatrzenia, zapewniały niewielkie jednostki pływające. Nawet wodę pitną, dostarczano w baryłkach. W związku z tym zbudowano drewniany pirs cumowniczy, oraz skład na jego zapleczu.
Wymienione obiekty wraz z zacumowaną przy pirsie motorówką, zostały zniszczone podczas pożaru w 1982 r. Aby kontynuować komunikację z zapleczem, zastosowano samochód -amfibię używaną do przewozu osób i ładunków. Zaletą takich pojazdów jest to, że nie tylko potrafią pływać, ale również „wdrapać się” na brzeg- jeżeli tylko jest dostatecznie płaski. Amfibie nie dorównują wprawdzie swymi osiągami technicznymi porównywalnym motorówkom na wodzie, oraz samochodom na lądzie, lecz jako pojazdy uniwersalne świetnie spełniają swoją rolę. Na ladzie korzystano ponadto z niewielkiego ciągnika gąsienicowego z przyczepą.

 

Oprócz tego, w pobliżu wykonano niewielkie lądowisko dla lekkich samolotów i śmigłowców. Wiele tego typu budowli, zrealizowano w tym regionie podczas II Wojny Światowej. Obawiano się ataku, ze strony Japonii. W takim przypadku, dobrze było mieć możliwie liczne lotniska dla samolotów -myśliwskich, zwalczających bombowce agresora.
Na wyspie znajdują się groby: żony najdłużej pracującego tam latarnika, a także ich dwojga dzieci, które utonęły w pobliskich wodach, oraz kilku nieznanych z imienia Aborygenów, przymusowo przesiedlonych z Tasmanii.

Otoczenie latarni.

Swan Island, jest jedną z dwunastu granitowych wysp, wchodzących w skład archipelagu Waterhouse. Brytyjski oficer Royal Navy Henry Waterhouse (1770-1812), jako pierwszy zbadał dokładnie te akweny. Był również jednym z pionierskich wolnych osadników, którzy przyczynili się do gospodarczej aktywizacji kolonii.
Największa długość Swan Island wynosi 3,3 km, szerokość 0,92 km. Powierzchnia 239 ha. Oddalenie od wyspy Tasmanii od 3,2 km, do 5,4 km. W przeszłości wyspa była „królestwem łabędzi”, później miejscem wypasu owiec. Jeden z hodowców skarżył się w 1930 r, na plagę jadowitych węży. Poczytywał sobie za zasługę to, że w ciągu roku zdołał uśmiercić około tysiąca tych stworzeń.
Obecnie wyspa stanowi chroniony obszar ptactwa wodnego, a w tym również miniaturowych pingwinów. Ponadto żyją tu różne gatunki gadów, płazów, oraz króliki. Prawdopodobnie, komarów też jest obfitość.
Wody otaczające Tasmanię, znajdują się w strefie klimatu morskiego. Ich temperatura na powierzchni wynosi od 14,6ºC do 18,8ºC. Średnioroczna: 16,6ºC, jest stosunkowo niska. W pozostałej części Australii, średnioroczna temperatura morskich wód powierzchniowych przekracza 20ºC. Jedną z przyczyn tego zjawiska może być fakt, że Tasmania leży o ok 1500 km bliżej zimnej Antarktydy, niż od równika. Nadto od tropików oddziela wyspę, całkiem okazały (mierzony w pionie i poziomie) kontynent Australii. Zatem kąpiel morska, nie dostarcza tam raczej szczególnej przyjemności.
Za to temperatury powietrza, są całkiem przyjazne. Temperatura średniodobowa roczna wynosi bowiem 15,9ºC, natomiast średnioroczna dzienna 20,4ºC. Gdyby jeszcze, nie te sztormowe wiatry i… fale też. Chociaż- surferzy płci obojga, mogą mieć na ten temat, zupełnie odmienne zdanie!