Kategoria: Znaki nawigacyjne widziane z bliska

 autor: Ziemowit Sokołowski

Ten znak nawigacyjny został zbudowany w 1931 r. Do 1945 r. nosił nazwę „Flankengraben Oberfeuer”.

Położenie geograficzne: 53º33,1’N 14º37,7’E. Znak usytuowany jest na lądzie po wschodniej stronie toru wodnego, w odległości ok. 315 m od linii brzegowej Domiąży (morskie wody wewnętrzne).

Wraz ze stawą Łąki Dolne oddaloną o 431,5 m, wyznacza kierunek 354º części toru wodnego – dla statków idących ze Szczecina w stronę morza.
Wzniesienie światła wynosi 23mnpm. a jego zasięg 3,5M (6,5 km). Charakterystyka światła (1)+3 s.

Architektura tego znaku podobna jest do konstrukcji 6 staw bram torowych o nr 1, 2 i 4 oraz do górnych staw nabieżników: Mańków, Krępa, Raduń, Stepnica, Domańce, Bykowo, i Święta. Nowo zbudowana Brama Torowa-3 ma odmienną, uproszczoną konstrukcję – niestety, ze szkodą dla jej urody. Poniższa galeria zdjęć ukazuje stawę Łąki Górne u schyłku lata i w zimie, wejście do znaku oraz widok ze stawy.

 autor: Ziemowit Sokołowski

    Ogólna charakterystyka techniczna oznakowania nawigacyjnego, została przedstawiona w linku Oznakowanie wejścia do portu Mrzeżyno. Na zdjęciach 1 -9 zostały zaprezentowane te same znaki nawigacyjne – z nieco innej perspektywy a niektóre z nich po zapadnięciu zmroku.

Znaki nawigacyjne wejścia do portu

Światła na falochronach w nocy

Stawa światła sektorowego

Stawa światła sektorowego – górna część

Stawa światła sektorowego –  dolna część i zasilanie

Światło sektorowe

Nautofon

Posadowienie nautofonu

Emitory dźwiękowe nautofonu, zwrócone w stronę morza

 autor: Ziemowit Sokołowski

Ten znak nawigacyjny został zbudowany w 1931 r. Do 1945 r. miał nazwę „Ihna Quermarkenfeuer”. Stawa tego światła sektorowego usytuowana jest po wschodniej stronie toru wodnego Świnoujście – Szczecin, w pozycji geograficznej 53°32,3’N 14°38,0E. Jest to czerwono – biała wieża kratownicowa, składająca się z 3 segmentów o przekroju kwadratowym. Wieża zwieńczona jest laterną, przykrytą stożkowym daszkiem i otoczoną galeryjką. Do laterny prowadzą stalowe schody zabezpieczone poręczami. Całość spoczywa na betonowym fundamencie.

Wzniesienie światła wynosi 12 m npm.
Sektory świecenia są następujące: 011,3° białe 025,5° czerwone 107,0° białe 118,1°.
Zasięg świateł wynosi; białe 2 M (3,7 km), czerwone 1,5 M (2,8 km).
Okres świecenia 8 s, charakterystyka świecenia (1)+1+(1)+5 s.

W pobliżu stawy znajduje się pomost służący do cumowania jednostek serwisowych. Wzdłuż wału przeciwpowodziowego przebiega droga z płyt betonowych. Droga prowadzi do miejscowości Święta.

 autor: Ziemowit Sokołowski

Obecna stalowa wieża została zbudowana w 1979 r. Jej poprzedniczką była drewniana 4 boczna stawa ażurowa z laterną u szczytu. W latach 1931- 1945 r stawa miała nazwę „Galeriebake”. Była to ostatnia drewniana, niemiecka wieża, na której umieszczone było światło nawigacyjne. Od 1945 r. po jej przejęciu przez polską administrację morską nosiła nazwę Stawa Galeriowa. Pod koniec lat 70. skutkiem złego stanu technicznego została zdemontowana Jej kamienny fundament, jest nadal widoczny w odległości kilkunastu metrów od obecnej wieży. Zasięg światła nawigacyjnego Stawy Galeriowej jest większy od jej drewnianej poprzedniczki – o 5,5 mili morskiej.

Stawa Galeriowa jest wyższą z wież Nabieżnika Świnoujście. Niższą wieżą, usytuowaną na głowicy zachodniego falochronu jest Stawa Młyny – popularnie znana jako „Wiatrak”. Nabieżnik Świnoujście, jako całość został wcześniej opisany w linku „Inne znaki nawigacyjne > Podejście do Portu Świnoujście od strony morza”.

Głównym elementem konstrukcji Stawy Galeriowej jest posadowiony na fundamencie trzon rurowy. Do niego umocowane są spiralne, zewnętrzne schody, znak szczytowy w kształcie odwróconego trójkąta oraz laterna otoczona galeryjką. Smukły, ażurowy kształt pomalowanej na biało wieży – odróżnia ją zdecydowanie od staw innych nabieżników.

 autor: Ziemowit Sokołowski

Ten znak nawigacyjny został zbudowany w 1877 r. Przez ok 25 lat służył wyłącznie jako znak dzienny. Od 1893 r. miał jako wyróżnik umieszczone od strony morza 3 charakterystyczne, nieruchome skrzydła. Początkowo nosił nazwę „Swinemünde– Bake (Flügel Bake)”. Światło nawigacyjne zostało na nim zapalone w 1902 r. Od tego roku, wieża posiadała już 4 skrzydła. Znak zmienił wówczas nazwę na „Mühlen Bake”. Ta nazwa była obowiązująca do 1945 r. czyli do czasu przejęcia tego znaku przez polską administracje morską.

Dla mieszkańców Świnoujścia oraz licznych turystów, jest to zdecydowanie najpopularniejszy znak nawigacyjny. Znajduje się na głowicy zachodniego falochronu, będącym punktem zwrotu wędrówki po pięknej świnoujskiej plaży. Nic więc dziwnego, że „wiatrak” uważany jest za logo miasta i portu Świnoujście. Szkoda tylko, że niektórzy zostawiają na jego murach – niezbyt piękne napisy.

Wielu docieka, co też kryje wnętrze tej specyficznej konstrukcji. Tych muszę rozczarować. Poza stalowymi schodami prostymi urządzeniami elektrycznymi i optycznymi – nic tam nie ma. Nawet laterny, z której można by się rozejrzeć dookoła. Za dnia panuje tam tajemniczy półmrok, ledwie rozświetlany małymi okienkami. Natomiast znacznie bogatsze są doznania akustyczne. Szczególnie podczas sztormów. Realnego wyglądu wnętrza nie oddają w pełni załączone zdjęcia. Wykonane zostały przecież – z użyciem lampy błyskowej.

 autor: Ziemowit Sokołowski

Pełny opis latarni morskiej wraz z galerią zdjęć, znajduje się w linku latarnie morskie > polskie wybrzeże > Świnoujście oraz w linku zarys historii i techniki. Do zwiedzania udostępniona jest aktualnie wieża latarni i usytuowana na zewnątrz (od frontu) oraz w północnym skrzydle budynku „Ekspozycja Morska”. W niniejszym opisie, chciałbym głównie zwrócić uwagę na te części budynku latarni i jej otoczenia, które obecnie z różnych względów – nie mogą być udostępnione do zwiedzania.

Zasadnicza część obiektu budowlanego znanego powszechnie jako Radiolatarnia Morska Świnoujście składa się z wieży, na której umieszczone jest światło nawigacyjne – oraz dwuskrzydłowego budynku otaczającego wieżę. Główne wejście (udostępnione dla zwiedzających) do latarni pokazane jest na zdjęciach o nr 1 i 2.

Funkcjonalnie z radiolatarnią związany jest uwidoczniony na zdjęciu  nr 4, niewielki lecz stylowy budynek. Pełnią tu służbę latarnicy. Znajdują się tam również  podstawowe urządzenia techniczne, związane z pracą radiolatarni. Fragmenty wnętrza tego budynku, przedstawione są na fotografiach o nr 5 i 6.

Po przeciwnej stronie głównego budynku (poza obszarem zwiedzania) znajduje się brukowany dziedziniec, ogrodzony żelaznym płotem (zdjęcia 3 i 7).

Z dziedzińca prowadzą do budynku 2 ciągi schodów i 2 wejścia gospodarcze – osobne dla każdego ze skrzydeł budynku. Ten fragment budynku, pokazany jest na zdjęciu nr 3. Osobliwością dziedzińca na wysokości trzonu wieży jest to, że został tam ułożony z kamiennych płyt (w skali 1:1) kształt przyziemnej części przekroju trzonu latarni. Na zdjęciu nr 7, wewnątrz zarysu trzonu znajduje się 11 osób. Można stwierdzić bez wątpliwości, że bez nadmiernego tłoku zmieściło by się ich tam przynajmniej dwa razy więcej. Imponująca jest również grubość zaznaczonych murów. Nawiasem mówiąc, widniejące na zdjęciu osoby – to grupa członków naszego Stowarzyszenia ze Szczecina i Świnoujścia, która poświęciła sobotę i niedzielę na porządkowanie i konserwację zbiorów „Ekspozycji Morskiej”.
Pewnego rodzaju ciekawostką natury budowlanej, jest pokazany na zdjęciu nr 8 fragment więźby dachowej oraz elementy sklepienia jednej z piwnic (zdjęcia nr 9 i 10).

Budynek latarni morskiej w Świnoujściu zawiera znacznie więcej interesujących elementów. Tutaj pokazano zaledwie niektóre z nich. Jeżeli kiedyś powieją pomyślniejsze „wiatry finansowe”, to będzie można  (mam taką nadzieję) wyeksponować cały budynek z zachowaniem podstawowej jego funkcji – jako ważnego znaku nawigacyjnego.
    Radiolatarnia Morska Świnoujście emituje światło w 2 barwach oraz sygnały radiowe umożliwiające określenie pozycji statków na morzu. Według legendy, ta latarnia ma jeszcze jedną właściwość z dziedziny „białej magii”. Otóż jej fundamenty mają bezpośredni kontakt z wodami morskimi a te poprzez inne morza i oceany oraz wpadające do nich rzeki – z całą Kulą Ziemską. Dzięki temu, można przesyłać nasze myśli i uczucia dla bliskiej naszemu sercu osoby – gdziekolwiek ona się znajduje. Wystarczy oprzeć dłonie i czoło na murze latarni, zamknąć oczy i skupić się myślami na tej osobie. Następnie, należy położyć prawą dłoń w miejsce – gdzie bije nasze serce. To wszystko. Nasza pozytywna energia dotrze tam gdzie dojść powinna. Tak mówi legenda!

Ekspozycja morska

W północnym skrzydle budynku radiolatarni na pierwszym piętrze, znajduje się ekspozycja morska poświęcona głównie nawigacji. Zgromadzone tam eksponaty, stanowią zbiór różnych instrumentów i pomocy nawigacyjnych oraz mechanizmów użytkowanych dawniej na różnych statkach. Obecnie, postęp techniczny na morzu sprawił, że nawigacja oparta jest w głównej mierze na elektronice. Tym niemniej uważam że warto zapoznać się z urządzeniami i mechanizmami, które powszechnie stanowiły narzędzia pracy nawigatorów. Niektóre z eksponatów ukazane są w poniższej galerii. Zapraszam do zwiedzania.

Maszt autodromiczny

Na skarpie naprzeciw wejścia do latarni morskiej, usytuowany jest wysoki maszt z zestawem tablic kierunkowych – ukazujących najkrótsze (autodromiczne) odległości w km do wybranych miejsc geograficznych oraz do wybraych miast. Punktem odniesienia jest świnoujska latarnia morska. Maszt zwieńczony jest symboliczną kulą ziemską oraz polską flagą. W linii N-S, tablice ukazują przybliżone odległości do obydwóch biegunów geograficznych. W linii W-E, odległości do atlantyckiego wybrzeża Ameryki Północnej oraz do Azji.
    Spośród miast, uwzględnione zostały m in Lwów i Wilno. Z tych regionów wywodziła się znaczna część ludności, zasiedlającej po ostatniej wojnie Pomorze Zachodnie.
    Maszt został ustawiony w 2007 r. z okazji 150 lecia działania latarni morskiej w Świnoujściu.

 autor: Ziemowit Sokołowski

Jest to coroczny cykl technologiczny, dokonywany wczesną wiosną  ,zazwyczaj po zakończeniu sezonu lodowego. Proponuję, aby na podstawie konkretnego działania – pokazać jak to się praktycznie odbywa. Czas i miejsce akcji: trzecia dekada kwietnia 2011r., BON Szczecin oraz tor wodny prowadzący do portu w Wolinie i przystani w Gąsierzynie. Statek Syriusz pod dowództwem kpt. Michała Paszyna (byłego latarnika). Jego zadanie: uzupełnienie oznakowanie nawigacyjnego pławami na tym torze wodnym. Proces technologiczny ustawiania pław, odbywa się (w znacznym uproszczeniu) następująco:

Etap „0”

Zaplanowane do ustawienia pławy, po ich uprzednim oczyszczeniu i zakonserwowaniu i uzbrojeniu, wraz z martwymi kotwicami i łańcuchami – ustawiane są na przewidzianym do tego celu miejscu na placu składowym.

Etap I

Statek cumuje rufą do nabrzeża a układarka (sztaplarka) transportuje pławy w planowanej kolejności w zasięg urządzenia przeładunkowego statku. W tym konkretnym przypadku, jest to bramownica.

Etap II

Załoga statku, dokonuje przeładunku pław (wraz z kotwicami i ich łańcuchami) z nabrzeża na pokład rufowy i zabezpiecza je przed ew. zsunięciem za burtę w czasie zwrotów, falowania i przechyłów.

Etap III

Transport pław na statku w ściśle określone miejsce zakotwiczenia, każdej z nich. Wynika stąd konieczność optymalnego ustawienia ich na pokładzie, wraz z łańcuchami i kotwicami, już w etapie II.

Etap IV

Dotyczy każdej pławy indywidualnie. Kapitan (z wykorzystaniem instrumentów precyzyjnej nawigacji GPS) naprowadza statek wraz z pławami w rejon kotwiczenia konkretnej pławy. Na jego komendę podaną poprzez rozgłośnię statkową, załoga woduje pławę i bierze ją na hol. Kotwica i łańcuch, pozostają jeszcze na pokładzie.

Etap V

Kapitan podaje załodze, zmniejszające się odległości do miejsca rzucenia kotwicy tej pławy. W momencie osiągnięcia ściśle określonego punktu, kapitan nadaje akustyczny sygnał (syreną lub innym urządzeniem dźwiękowym) – będącym zarazem komendą rzucenia kotwicy pławy. Od tego momentu pława, zakotwiczona jest na zaplanowanej pozycji.
    Czynności zawarte w etapach IV i V, powtarzają się dla każdej pławy osobno.

*    *    *

Przykładowe stawianie pław odbywało się w sprzyjających warunkach pogodowych. Załoga sprawiała wrażenie świetnie zgranej orkiestry, bezbłędnie wykonującej doskonale sobie znany utwór muzyczny. Przy  niekorzystnych uwarunkowaniach hydro meteorologicznych, sprawy z pewnością – znacznie się komplikują.

M/S Syriusz, jako statek dyżurny UMS, otrzymał tego dnia jeszcze inne zadania. Otóż Kapitanat Portu Szczecin zgłosił przeszkodę nawigacyjną do natychmiastowego usunięcia. Była to wielka -głęboko zanurzona kłoda drzewa, dryfująca po akwenie. Dla zwykłego frachtowca lub holownika, to żaden problem. Najwyżej obetrze sobie nieco farby na kadłubie. Co innego jacht, lub motorówka. Może wówczas nastąpić przebicie poszycia i wywrotka. Natomiast szybki wodolot, na tej samej przeszkodzie – może już ulec poważnej katastrofie. Tak czy inaczej ta kłoda, a zaraz później następna – zostały bezzwłocznie odholowane i skutecznie zabezpieczone.

Nierzadko zdarza się również, że niemieckie pławy – zerwane z kotwic zachodnią sztormową falą, dryfują na naszą stronę. Wówczas statki hydrograficzne UMS przeholowują je na ustalone miejsce odbioru.

Ilustracją działania m/s Syriusz w tym konkretnym rejsie, jest załączona galeria zdjęć.

 autor: Ziemowit Sokołowski

Bezpieczeństwo żeglugi zależy między innymi od znajomości aktualnych warunków hydrometeorologicznych, występujących w konkretnym miejscu i czasie. Uzyskanie tych danych umożliwiają między innymi instrumenty pomiarowe zainstalowane na pławach zakotwiczonych na morzu w ściśle ustalonej pozycji geograficznej. Wyniki pomiarów, automatycznie przesyłane są drogą radiową. Opisywana pława N-2 spełnia zatem 2 funkcje równocześnie tj. nawigacyjną i meteorologiczną. Pława jest nawigacyjnym znakiem bezpiecznej wody. Z danych hydrometeorologicznych mierzy: kierunek i prędkość wiatru, temperaturę wody i powietrza, zasolenie wody, poziom wody i wysokość fali. Dane te przesyłane są drogą radiową do Urzędu Morskiego w Szczecinie oraz Kapitanatu Portu w Świnoujściu.

Pława N-2 zakotwiczona jest w Zatoce Pomorskiej, przy torze północnym prowadzącym do portu w Świnoujściu – w pozycji geograficznej 54º14’40,9”N, 14º11’0,8”E. W odległości ok. 8,8 mil morskich (8,8 M) od pławy w kierunku zachodnim, znajduje się niemiecka wyspa Greiswalder Oie z latarnią morską o tej samej nazwie. Nieco dalej, bo w odległości około13,8 M w kierunku WSW usytuowany jest północno-wschodni skraj wyspy Uznam (Usedom) a w odległości 19,2 M w kierunku SbE -wejście do portu w Świnoujściu. Składa się ze stalowego cylindrycznego pływaka, posadowionej na nim konstrukcji kratownicowej, wyposażenia świetlnego, instrumentów pomiarowych i łączności radiowej oraz elementów kotwiących. Wyporność pławy wynosi 10 ton.

Pława podlega oddziaływaniu wiatrów, prądów i falowania, szczególnie z kierunków w sektorze od NNW poprzez N do E. Elementami stabilizującymi ją na założonej pozycji, są dwie cylindrycznego kształtu, żelbetowe „martwe kotwice” o masach 5 i 3,5 tony. Kotwice posiadają w swych dolnych częściach półkoliste wgłębienia, powodujące lepsze ich umocowanie w materiale dennym. Pływak i kotwice połączone są ze sobą łańcuchem kotwicznym. Głębokość morza w miejscu zakotwiczenia pławy wynosi 14,6 m.

Jest to obiekt o kształcie kolumny z galeryjką pomalowanej na biało – czerwone pionowe pasy, z kulą jako znakiem szczytowym.. Na wysokości 4,5 m.npm znajduje się białe światło o charakterystyce świecenia Iso 10s 5+(5) o zasięgu 5,5 M. Światło emitowane jest dookoła horyzontu. Wygląd pławy ilustrują załączone fotografie. Źródłami energii elektrycznej są akumulatory oraz solar.

Pława obsługiwana jest przez Bazę Oznakowania Nawigacyjnego w Świnoujściu. Z uwagi na zagrożenie dryfującym lodem, zdejmowana jest na okres zimowy i ustawiana ponownie na pozycji z nastaniem wiosny.

Przez wiele minionych wieków – jedynie wiedza i doświadczenie nautyczne nawigatorów, decydowały o pomyślnym zawinięciu statków do portów. Również i w obecnych czasach te umiejętności są niezbędne. Jednak znaczny wzrost ilości, wielkości i prędkości statków na morzach, przy równoczesnym lawinowym nasileniu się przewozów ładunków sklasyfikowanych jako niebezpieczne sprawia, że koniecznym się staje wykorzystanie nowoczesnych środków nawigacji – oraz wspomagających je urządzeń technicznych. Jednym z przykładów tego rodzaju urządzeń, jest opisana Pława N-2.

 autor: Ziemowit Sokołowski

To, czego nie widać    

Okres zimy i wczesnej wiosny, to najlepszy czas aby ukazać pławy w ich pełnej krasie. Wraz z podwodnymi częściami, których nie widać – gdy pławy są zakotwiczone na swoich pozycjach. Jest to czas czyszczenie, konserwacji i malowania pław oraz ich łańcuchów kotwicznych i kotwic. Na załączonych zdjęciach ukazane są pławy ustawione na nabrzeżu już po zabiegach konserwacyjnych, oczekujące na uzbrojenie ich w łańcuchy i kotwice. Zostaną one załadowane na transportowce pław (statki serwisowe), które z wykorzystaniem GPS ustawią je na ściśle określonych pozycjach. Łatwo się to pisze, ale z transportem, remontami i konserwacją pław wiąże się cała logistyka. Bezpośrednio zaangażowani w to przedsięwzięcie są pracownicy Baz Oznakowania Nawigacyjnego w Świnoujściu i w Szczecinie, statki serwisowe i ich załogi. Cykl transportu, czynności remontowo – konserwacyjnych oraz ponownego transportu i ustawiania pław , powtarza się każdego roku.

Dawniej pławy wykonywane były z drewna. Obecnie, zdecydowanie przeważają pławy metalowe. Pojawia się też coraz więcej pław wykonanych z plastyku, przy których zakres prac konserwatorskich jest znacznie mniejszy.

Pływające znaki nawigacyjne w kompetencjach Urzędu Morskiego w Szczecinie wystawiane są na dużej przestrzeni – od świnoujskiej redy do portu w Szczecinie. To tylko na drodze wodnej Bałtyk Szczecin liczącej około 55 mil morskich (102 km). Ponadto oznakowane są tory wodne na Zalewie Szczecińskim, Cieśninie Dziwny, Cieśninie Świny, granica państwowa oraz w samych portach.

Gdy wszystkie pławy są już na swoich pozycjach, można zaobserwować ich znaki szczytowe, światła, ekrany radarowe i oznaczenia numeryczne lub literowe. A czego nie widać? – Wielkiego nakładu pracy fachowców oznakowania nawigacyjnego, aby wszystko było zgodnie z międzynarodowymi i krajowymi przepisami!

 autor: Ziemowit Sokołowski

Jest znakiem świetlnym systemu bocznego (IALA), świeci światłem czerwonym o zasięgu 3,5 M (6,6 km). Dalba umieszczona jest na dnie akwenu. Wzniesienie światła nad średni poziom morza wynosi 8 m. Charakterystyka światła 1+(3). Jej światło jest zsynchronizowane z zielonym światłem Dalby 43, znajdującej się po przeciwnej stronie toru wodnego.